Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy Międzynarodowej Izby Handlowej

Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu (ang. International Chamber of Commerce, ICC) jest pozarządową organizacją zrzeszającą tysiące przedsiębiorstw i izb przemysłowo - handlowych z ponad 130 krajów, która powstała w 1919 roku. Reprezentuje interesy światowego biznesu wobec rządów i organizacji międzynarodowych. Stanowi forum dla przedsiębiorstw i innych organizacji w celu zrozumienia natury i znaczenia najważniejszych zmian zachodzących w gospodarce światowej. Zajmuje się ustalaniem reguł

80

dotyczących międzynarodowych transakcji handlowych, a także międzynarodowym arbitrażem gospodarczym. Międzynarodowa Izba Handlowa jest stowarzyszeniem autonomicznych i niezależnych Komitetów Narodowych. Komitety Narodowe mogą delegować reprezentantów do światowej rady ICC i innych władz ICC jak również do Komisji kodyfikacyjnych i Sądu Arbitrażowego. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Izby Handlowej został powołany 21 marca 2000 roku. Międzynarodowa Izba Handlowa jest zarządzana przez Radę Wykonawczą, Radę Światową, Przewodniczącego i Sekretarza Generalnego.

Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy Międzynarodowej Izbie Handlowej (ang. International Court of Arbitration, ICA) został powołany w 1923 roku i jest uznanym światowym organem arbitrażowym powołanym dla rozstrzygania międzynarodowych sporów gospodarczych. Nie rozstrzyga on sporów samodzielnie, lecz nominuje w tym celu niezależnych arbitrów wchodzących w skład trybunałów arbitrażowych i administruje rozstrzyganymi sprawami oraz zapewnia nadzór i wsparcie organizacyjne zgodnie z Regulaminem Arbitrażowym ICC. Siedzibą sądu jest Paryż, aczkolwiek niekoniecznie miasto to jest traktowane jako miejsce rozwiązywania sporów dla celów uznania, wykonania czy uchylenia orzeczenia arbitrażowego. Niektóre traktaty inwestycyjne przewidują poddanie sporów między inwestorami a państwem przyjmującym temu trybunałowi, jak również wiele kontraktów między stronami zawiera klauzule arbitrażowe odwołujące się do Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego przy Międzynarodowej Izbie Handlowej.

2.2.4.1. Zakres jurysdykcji

Sąd jest jedynym organem upoważnionym do administrowania arbitrażami prowadzonymi na podstawie Regulaminu, w tym do sprawdzania i zatwierdzania wyroków wydanych na jego postawie. Sąd działa na podstawie własnego Regulaminu wewnętrznego. Składa się z ponad 100 członków z 90 różnych państw i jest powoływany na trzy lata191

. Od 2012 roku Polskę w Sądzie Arbitrażowym ICC reprezentuje adwokat Piotr Nowaczyk192

. W razie nieobecności Prezesa Sądu lub w innym przypadku na jego żądanie, jeden z Wiceprezesów ma prawo do podejmowania w imieniu Sądu decyzji niecierpiących zwłoki, pod warunkiem, że każda taka decyzja będzie przedstawiona Sądowi na najbliższej sesji.

191 Na podstawie informacji podanych na stronie internetowej Międzynarodowej Izbie Handlowej: www.iccwbo.org oraz polskiej stronie internetowej ICC www.iccpolska.pl [30.04.2014].

192

Lista członków Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego dostępna na stronie internetowej: www.iccwbo.org [30.04.2014].

81

Zgodnie z postanowieniami Regulaminu wewnętrznego, Sąd może upoważnić jeden lub więcej komitetów złożonych z członków Sądu do podejmowania określonych decyzji, pod warunkiem, że każda z takich decyzji zostanie przedstawiona Sądowi na najbliższej sesji. Sąd jest wspomagany w swojej pracy przez Sekretariat Sądu pod kierownictwem Sekretarza Generalnego¹⁹³.

Trybunał arbitrażowy składa się z 1 lub 3 arbitrów (art. 12 ust. 1 Regulaminu Arbitrażowego ICC). Każdy z arbitrów musi być i pozostać bezstronny oraz niezależny od stron zaangażowanych w arbitraż (art. 11 ust. 1 Regulaminu arbitrażowego ICC). Realizację tego postulatu zapewnia zobowiązanie arbitrów do składania oświadczeń o niezależności oraz ujawnienia wszelkich faktów lub okoliczności, które mogłyby poddawać w wątpliwość tę niezależność. Jeżeli strony nie uzgodniły liczby arbitrów, Sąd powołuje jedynego arbitra, chyba, że uzna, iż charakter sporu uzasadnia powołanie trzech arbitrów (art. 12 ust. 2 Regulaminu Arbitrażowego ICC).

2.2.4.2. Regulamin Arbitrażowy Międzynarodowej Izby Handlowej

Regulamin Arbitrażowy ICC (ang. ICC Rules for Arbitration)¹⁹⁴ jest stosowany na całym świecie w celu rozstrzygania sporów gospodarczych w drodze arbitrażu. Obowiązujące przepisy datuje się na 1 stycznia 2012 roku. Miejsce arbitrażu jest ustalane przez Sąd, chyba że zostało ono uzgodnione przez strony. Trybunał arbitrażowy może, po konsultacji ze stronami, przeprowadzać rozprawy i posiedzenia w jakimkolwiek miejscu, które uzna za właściwe, chyba że strony uzgodniły inaczej. Trybunał arbitrażowy może obradować w każdym miejscu, które uzna za właściwe (art. 18 ust.1-3 Regulaminu Arbitrażowego ICC). Postępowanie przed Międzynarodowym Sądem Arbitrażowym przy Międzynarodowej Izbie Handlowej może wszcząć zarówno przedsiębiorstwo, państwo, podmiot państwowy, organizacja międzynarodowa jak też osoba fizyczna. Członkostwo w Międzynarodowej Izbie Handlowej nie jest konieczne ku temu, ażeby być uprawnionym do skorzystania z arbitrażu Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego. Jedynym wymogiem jest to, aby strony umowy, traktatu lub porozumienia w sprawie arbitrażu wyraziły zgodę na arbitraż przed ICC. Jak pokazuje praktyka, w przeważającej liczbie przypadków, w razie zaistnienia potencjalnego sporu, strony wyrażają zgodę na arbitraż ICC w samej umowie lub w traktacie, czyli długo

193 Art. 1 ust. 1-5 Regulaminu Arbitrażowego Międzynarodowej Izby Handlowej, dostępny na stronie internetowej Międzynarodowej Izby Handlowej: www.iccpolska.pl [30.04.2014].

194

Polska wersja językowa Regulaminu Arbitrażowego dostępna na stronie internetowej Międzynarodowej Izby Handlowej: www.iccwbo.org [30.04.2014].

82

przed powstaniem fatycznego konfliktu interesów. Czasami jednak dopiero po powstaniu sporu strony wyrażają zgodę na przedłożenie sprawy do rozstrzygnięcia w drodze arbitrażu ICC. Tradycyjnie, strona kieruje wezwanie na arbitraż do Sekretariatu trybunału ICC, który z kolei informuje zarówno skarżącego, jak i pozwanego o otrzymaniu tego wezwania i dacie otrzymania, która konstytuuje moment rozpoczęcia postępowania.

Regulamin Arbitrażowy Międzynarodowej Izby Gospodarczej jest częściowo podobny w swej istocie do Regulaminów Arbitrażowych Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych. W porównaniu z procedurą inwestor-państwo przed ICSID, znaczącą różnicę stanowi jednak szerszy katalog podmiotów uprawnionych do wniesienia sporu, a także otwarty katalog spraw, jakie mogą być przedłożone do rozpoznania.