Koncepcja partnerstw naturowych, promowana w projekcie GDOŚ, zakłada współpracę zogniskowaną wokół IOB, której uczestnikami są zarówno przedsię-biorcy (do których adresowany jest projekt), jak i organy administracji publicznej.
Co jednak godne podkreślenia, koncepcja ta zakłada, że liderem partnerstwa ma się stać IOB, a nie organ administracji publicznej, który jest zaledwie (podkr.
M. G, A. H.) jego uczestnikiem. Takie rozwiązanie należy uznać za trafne ze względu na brak ryzyka „zawłaszczenia” partnerstwa przez organy
administra-98
MAŁGORZATA GAŁCZYŃSKA, ANNA HAŁADYJcji – co zostało zdefi niowane w literaturze jako ogólna tendencja w odniesieniu do Lokalnych Grup Działania28.
Oznacza to, że partnerstwo może zostać utworzone także pomiędzy przedsta-wicielami II i III sektora. Jednocześnie jednak brak zaangażowania władz pub-licznych może się stać źródłem słabości partnerstwa, gdy organy administracji lokalnej czy służby ochrony przyrody na szczeblu regionalnym nie są zaintere-sowane udziałem w aktywnym kształtowaniu partnerstwa – a może się tak zda-rzyć, biorąc pod uwagę wielość zdań, do realizacji których powołane zostały te organy. Ponieważ partnerstwa nie służą stricte wykonaniu zadania publicznego związanego z ochroną środowiska, nie można ich także uznać za porozumienia, w ramach którego następowałoby przekazanie IOB jego wykonania. Warunkiem konstytutywnym istnienia IOB nie jest także status organizacji pożytku publicz-nego, nie stosuje się więc do nich przepisów o działalności pożytku publicznego i wolontariacie w aspekcie współpracy w wykonywaniu zadań publicznych. Tym samym należy uznać, że z perspektywy prawnych form działania administracji przystąpienie organów administracji publicznej do partnerstwa stanowi aktyw-ność w ramach działalności społeczno-organizatorskiej. Zaś relacje pomiędzy IOB jako liderem partnerstwa a zrzeszonymi w nim przedsiębiorcami należy postrze-gać w kategorii umowy cywilnoprawnej, treścią której jest deklaracja współpracy ze strony przedsiębiorców – w kształtowaniu misji i wizji, celów, zasad partner-stwa, zaś dla Lidera – wdrażanie powyższych ustaleń, w szczególności poprzez zdobywanie środków, zwłaszcza unijnych, na ich realizację.
Uwzględniając typologię partnerstw prezentowaną w literaturze przedmio-tu29 należy uznać, że omawiane partnerstwo należy do partnerstw sektorowych (tj. partnerstw skupionych wokół określonego problemu – w tym wypadku: pro-wadzenia działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000), ale i geografi cz-nych (obejmujących przedsiębiorców skupiocz-nych wokół lidera IOB w danym województwie), odpowiadającego – mimo regionalnego zakresu działania – na po-trzeby lokalne. Jego celem jest „znalezienie rozwiązania zdefi niowanych wcześniej problemów poprzez interdyscyplinarne i innowacyjne podejście z wykorzystaniem różnorodnych doświadczeń wszystkich partnerów”30 – właśnie w odniesieniu do wyzwania, jakie stanowi dla przedsiębiorców prowadzenie działalności
gospo-28 Jest to tzw. proces kolonizacji partnerstw, obrazujący tendencję organów administracji publicznej do zawłaszczania funkcji koordynacyjnych przez organy administracji. Zob. sze-rzej W. Knieć, W. Goszczyński, Uwarunkowania procesów aktywizacji społeczności wiej-skich: wyniki badań nad lokalnymi grupami działania oraz grupami partnerskimi, „Polity-ka Społeczna” 2011, nr 1, s. 24 i 27.
29 Zob. K. Ćwik, Partnerstwo sektora pozarządowego i samorządowego na rzecz rozwoju lo-kalnego, [w:] Rola samorządów i organizacji pozarządowych w promowaniu Transgranicz-nego Rezerwatu Biosfery Polesie Zachodnie, Lublin 2011.
30 Tamże, s. 31.
KONCEPCJA WSPÓŁPRACY MIĘDZYSEKTOROWEJ W OCHRONIE ŚRODOWISKA
99
darczej na obszarach Natura 2000. Realizacja potrzeb lokalnych (podejmowanie działalności gospodarczej na obszarze Natura 2000) odpowiada ujęciu, w którym organizacje non-profi t będące liderami partnerstw pełnią rolę „nie tylko dostar-czyciela usług, lecz także (...) podmiotów defi niujących potrzeby społeczne”31.
Kończąc, warto podkreślić, że koncepcja partnerstw jako sposobu przekony-wania przedsiębiorców do podejmoprzekony-wania działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000 jest promowana zarówno na szczeblu unijnym, zwłaszcza w unij-nej strategii ochrony różnorodności biologiczw unij-nej32 oraz na szczeblu międzynaro-dowym: podczas Szczytu Ziemi – konferencji ONZ w RIO de Janeiro w 2012 r.
społeczność międzynarodowa ponowiła swoje zobowiązania dotyczące wdrażania zrównoważonego rozwoju, dostrzegając także rolę, jaką może odegrać aktywność
„biznesu” we wdrażaniu zrównoważonego rozwoju33. Tym samym zachęcono do tworzenia partnerstw z sektorem prywatnym, uwzględniających interesy spo-łeczności lokalnych i tubylczych (teza 46 i 71). W dokumencie tym (teza 53) podkreślono także rolę organizacji pozarządowych oraz rolę partnerstw per se, w promowaniu zrównoważonego rozwoju.
Opisane partnerstwa wpisują się także w obserwowany w literaturze34 trend rozwoju współpracy międzysektorowej, potwierdzający znaczenie demokratyzacji procesów administracyjnych, a także zaangażowanie całego potencjału instytu-cjonalnego w sferze realizacji zadań publicznych. Bazując na dotychczasowych doświadczeniach projektu można już stwierdzić, że tworzenie partnerstw na-turowych służy budowaniu wsparcia społecznego dla obszarów Natura 2000 i zwiększa wiedzę przedsiębiorców na temat możliwości i korzyści płynących z prowadzenia działalności gospodarczej (w tym inwestycyjnej) na tych obszarach.
Streszcz enie
Podejmowanie działalności gospodarczej (rozumiane zarówno jako realizacja przedsięwzięć, jak i działalność rolnicza, leśna czy rybacka) na obszarach Natura 2000, w związku z fałszywymi przekonaniami przedsiębiorców uznawane jest za utrudnione czy wręcz niemożliwe. Dlatego celem artykułu uczyniono anali-zę funkcjonowania partnerstw naturowych jako partnerstw międzysektorowych
31 J. Blicharz, Wpływ społeczeństwa..., s. 41.
32 Unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. ”Nasze ubez-pieczenie na życie i nasz kapitał naturalny” Komunikat Komisji do Parlamentu Europej-skiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu, Regionów, KOM(2011) 244 wersja ostateczna.
33 „Przyszłość, jakiej chcemy”, Dokument końcowy Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (RIO+20), A-CONF.216-L.1, 2012.
34 Zob. J. Blicharz, Wpływ społeczeństwa..., s. 41.
100
MAŁGORZATA GAŁCZYŃSKA, ANNA HAŁADYJw ochronie środowiska, stanowiących formułę współpracy przedsiębiorców, insty-tucji otoczenia biznesu oraz władz publicznych. Przedmiotem szczegółowych ana-liz uczyniono Lubelskie Partnerstwo Naturowe, którego zadaniem jest promowa-nie podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000 w województwie lubelskim, skupione wokół przedsiębiorców z branży OZE.
Summary
Economic activity at Nature 2000 sites and beyond is burdened with many preju-dices when it comes to undertaking projects or other forms of economic activity, such as agriculture, forestry or fi shery. The article concerns theoretical and practical aspects of supporting various economical activities on Nature 2000 sites by business support institutions on the example of Nature 2000 Partnership in Lublin Woivodship – a plat-form of inter-sectoral cooperation between public authorities, the representatives of the III sector and entrepreneurs basing on renewables.
Słowa kluczowe: obszar Natura 2000, instytucje otoczenia biznesu, partnerstwo na-turowe, współpraca międzysektorowa w ochronie środowiska
Key words: Nature 2000 sites, business support institutions, Nature 2000 Partner-ship, inter-sectoral cooperation in environmental matters
MAGDALENA MICHALAK*