Europa jest jednym z najlepiej rozwiniętych regionów świata. Mimo to nadal istnieją wyraźne różnice w dochodach i poziomie życia pomiędzy jej obszarami. PKB na mieszkańca UE-27 waha się od 24% w rumuńskim regionie Nort Est do 303% w Centralnym Londynie (Wielka Brytania)1.
W Polsce najwyższy poziom rozwoju, mierzony wielkością PKB na miesz kańca osiągnęło województwo mazowieckie (153,2% średniej krajowej), to jed nak tylko około 70% średniej UE odpowiada w przybliżeniu poziomowi rozwo ju biedniejszych regionów europejskich, na przykład wschodnich landów Niemiec oraz Kalabrii w południowych Włoszech. Wysokim poziomem rozwo ju charakteryzują się także województwa: śląskie i wielkopolskie. PKB na jed nego mieszkańca przekracza średnią wartość krajową. Obszar o najniższym poziomie PKB na mieszkańca obejmuje 5 województw: lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie, podlaskie oraz świętokrzyskie.
Statystycznie polski region nie jest najbiedniejszym w UE. Wprowadzone w 2007 roku w struktury europejskie regiony Rumunii i Bułgarii okazały się znacz nie bardziej problematyczne niż polskie: lubelskie, podkarpackie, warmińsko-ma zurskie, podlaskie oraz świętokrzyskie. Jedenasta pozycja lubelskiego z jednej strony oznacza, lepszą kondycję gospodarczą w stosunku do 10 najsłabszych regionów w Europie, z drugiej pokazuje, iż rozwój gospodarczy w 257 pozosta łych regionach UE utrzymuje się na zdecydowanie wyższym poziomie niż w województwie lubelskim.
1 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, „Biuletyn Informacyjny”, Warszawa 2007, nr 9, s. 14.
68 Małgorzata Kmak
Tabela 1. Poziom PKB na je d n e g o m ieszk ań ca w stosunku do średniej UE w poszczególnych w ojew ództw ach Polski
Województwo PKB na jednego mieszkańca wojewódz twa w stosunku do średniej w UE-27 (%) PKB na jednego mieszkańca województwa w stosunku do średniej w UE-25 (%) dolnośląskie 51,7 47,52 kujawsko-pomorskie 41,8 41,80 lubelskie 35,2 32,23 lubuskie 45,4 41,09 łódzkie 46,7 41,45 małopolskie 43, 4 39,81 mazowieckie 76,8 68,77 opolskie 43,6 38,28 podkarpackie 32,8 32,80 podlaskie 37,9 35,05 pomorskie 49,6 45,75 śląskie 57 50,62 świętokrzyskie 39,3 35,82 warmińsko-mazurskie 39,4 34,70 wielkopolskie 54,5 48,18 zachodniopomorskie 47,2 46,29
Ź ródło: opracowanie własne w oparciu o dane Komisji Europejskiej z dnia 13.09.2006 r. w spraw ie uznania mapy regionalnej w Polsce na lata 2 0 0 7 -2 0 1 3 oraz dane Eurostatu.
Tabela 2. N ajbiedniejsze regiony UE-27; regionalny PKB na m ieszkańca UE-27 (UE-27 = 100)
Kraj Region PKB na jednego mieszkańca województwa w stosunku do średniej w UE-27 (%)
Rumunia Nord-Est 24
Bułgaria Severozapaden 26
Bułgaria Yuzhen tsentralen 26
Bułgaria Severen tsentralen 26
Rumunia Sud-Muntenia 28
Rumunia Sud-Vest Oltenia 29
Bułgaria Severoiztochen 29
Bułgaria Yugoiztochen 30
Rumunia Sud-Es 31
Rumunia Nord-Vest 33
Polska Lubelskie 35
Ź ródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu z 2004 roku, Ministerstwo rozwoju Regionalnego, „Biuletyn In form acyjny” 2007, nr 9, s. 14, w w w .fu n d us z e s tru k tu-ra lne .g o v .p l.
System zarządzania funduszami strukturalnymi w Polsce... 69
W latach 2004-2006 Polska mogła liczyć na blisko 13 mld euro wspólnoto wej pomocy. Z tego 2,96 mld euro przeznaczono na realizację Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Celem programu jest: tw o rzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowe mu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską (UE)2. Zintegrowany program, wciąż aktualny i wdrażany na poziomie każdego ze swych priorytetów w myśl reguły „n+2”3 na obecnym etapie realizacji pozwala na dokonanie ewaluacji o charakterze bieżącym.
Pierwszy nabór wniosków w ramach ZPORR 2004-2006 w Małopolsce zakończony został 14 czerwca 2004 roku. W ramach naboru złożono w Urzę dzie Marszałkowskim 311 wniosków o dofinansowanie4. Z dniem 1 grudnia 2004 roku rozpoczął się drugi nabór wniosków, zakończony 25 maja 2006 roku. Łącznie w ramach tego naboru złożono w Urzędzie Marszałkowskim 736 wniosków o dofinansowanie5. W ramach pierwszego naboru wniosków do Zintegrowane go Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Zarząd Województwa Małopolskiego zatwierdził do realizacji 63 projekty na wartość 540,86 milionów złotych, co stanowiło 53,6% alokacji środków na lata 2004-20 066. W drugim naborze wniosków o pomoc realizowaną w ramach ZPORR, Zarząd Wojewódz twa zatwierdził do realizacji 123 projekty na łączną wartość 416, 4 milionów złotych i ogólną kwotę dofinansowania z EFRR 256,7 milionów złotych7.
Łącznie w latach 2004-2006 województwo małopolskie otrzymało ponad 185 milionów euro na realizację ZPORR8. Podczas obydwu naborów ogłoszono 11 konkursów, w toku, których beneficjenci złożyli 1047 wniosków o dofinansowa nie projektów, z których 187 na łączną kwotę 661 milionów złotych zostało zaak 2 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Re
gionalnego. Uzupełnienie Programu, Warszawa 2006, s. 21.
3 R eg u ła n+2 - zasada: dany rok + dwa lata, oznacza, że zobowiązania finansowe Wspól not Europejskich na rzecz beneficjenta winny zostać zrealizowane w danym roku i w dwóch kolejnych latach. Szerzej reguła n+2 została omówiona w: Ministerstwo Gospodarki i Pracy,
Kwalifikowalność wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wytycz ne, Warszawa 2004, s. 25-27.
4 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Raport z pierwszego naboru wnio
sków w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004—2006 w województwie małopolskim, Kraków 2004, s. 21.
5 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Raport z drugiego naboru wnio
sków w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004—2006 w województwie małopolskim, Kraków 2006, s. 30.
6 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Raport z pierwszego naboru, op.
cit., s. 79.
7 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Raport z drugiego naboru, op. cit., s. 144.
70 Małgorzata Kmak
ceptowanych do realizacji9. Głównym beneficjentem zintegrowanego programu w obydwu naborach okazały się Jednostki Samorządu Terytorialnego. Ich udział w ogólnej liczbie złożonych wniosków w drugim naborze wyniósł blisko 86%10.
Działalność konkursową w odniesieniu do Zintegrowanego Programu Ope racyjnego Rozwoju Regionalnego, realizowaną przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie charakteryzują następujące dane. Ogółem w latach 2004-2006 w ramach ogłoszonych przez Urząd konkursów złożonych zostało 658 wnio sków, z czego pozytywnie weryfikację formalną przeszło 491 wniosków, pozy tywną ocenę merytoryczną - 181 wniosków, w sumie zawarto 116 umów11.
Uwzględniając również miniony, 2007 rok, Urząd Marszałkowski Wojewódz twa Małopolskiego sfinansował kolejnych 207 projektów. Większość została za kończona i rozliczona, natomiast termin zakończenia 28 inwestycji przypada na bieżący, 2008 rok. Szczególną uwagę należy zwrócić na projekty zagrożone, któ rych realizacja okazała się wyjątkowo problematyczna, a terminy zakończenia i rozliczenia wielokrotnie przesuwano. Do takich inwestycji należy Przebudowa
i m odernizacja O pery K rakow skiej p r z y ul. L u b icz w Krakowie. Projekt realizowany przez Operę Krakowską w Krakowie. W tym przypadku umowę aneksowano trzykrotnie, zaś wartość całkowita projektu wzrosła o 26 662 435,62 PLN 12.
Realizacja ZPORR najlepiej obrazuje polską ścieżkę wdrażania i zarządza nia programem, funduszami i polityką regionalną. Rozbudowany system instytu cjonalny jest konieczny dla sprawnej i efektywnej realizacji celów włożonych w ramy dokumentów programowych. Nie jest to uniwersalny system o charak terze horyzontalnym (taki sam dla całej Wspólnoty Europejskiej). Jest to indywi dualna wykładnia możliwości i potrzeb każdego kraju członkowskiego Unii Euro pejskiej. W Polsce w proces pozyskiwania unijnych funduszy zaangażowane są następujące podmioty: Instytucja Płatnicza, Jednostka Monitorująco-Kontrolna, Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym, Instytucja Pośrednicząca w Zarządzaniu Programem, Instytucja Wdrażająca, Komitet Monitorujący. Be neficjent Końcowy (Instytucja W drażająca Program), Beneficjent Projekto dawca (podmiot składający wniosek o wsparcie wspólnotowe, przykładem są samorządy oraz przedsiębiorcy) oraz Beneficjent Ostateczny (odbiorca unijnej pomocy).
Integralną częścią systemu zarządzania programem jest tryb wyłaniania re alizowanych w jego ramach projektów. Istnieją dwa główne tryby wybierania
9 Ibidem. 10 Ibidem, s.152.
11 Wojewódzki Urząd Pracy, Podsumowanie działalności konkursowej WUP w Krakowie
w zakresie ZPORR, Kraków 2006, s. 12.
12 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Raport dotyczący inwestycji zagro
projektów. Są to: konkurs i przetarg13. N a procedurę rozpatrywania wniosków w trybie konkursu składają się trzy skomplikowane etapy: weryfikacji formalnej, etap oceny merytorycznej, etap decyzji politycznej.
Poddając analizie działania programowe, nasuwa się konieczność wyróżnie nia przynajmniej czterech kategorii ograniczeń efektywności zarządzania i wdra żania programu.
Są to bariery: promocyjne, prawne, instytucjonalno-systemowe, projektowe. W latach 2004-2006 wiedza o unijnych projektach wśród uprawnionych be neficjentów była znikoma. Stąd też tak mały odsetek zgłaszanych wtenczas chę ci skorzystania z dostępnej pomocy. Brakiem wiedzy należy również tłumaczyć, wciąż tak wielki procent błędnych wniosków o wsparcie. Dla województwa małopolskiego został przygotowany Regionalny Plan Działań Informacyjnych i Promocyjnych ZPORR na lata 2004-2006. W ramach Planu przeprowadzono szereg różnego rodzaju kampanii, stawiających sobie za cel wypromowanie pro gramu i zachęcenie do korzystania z oferowanej w jego zakresie pomocy. Opu blikowano blisko 60 000 informatorów, ulotek, plakatów i innych publikacji infor mujących o działaniach ZPORR. Wydano ponad 30 000 materiałów promocyj nych. Zorganizowano wystawę pod tytułem: „Małopolskie Inwestycje”, promu jącą projekty realizowane w województwie, przygotowano ponad 40 konferencji i szkoleń dla beneficjentów programu, w których wzięło udział ponad 3000 osób14. Z obserwacji wynika, że ulotki i wydane publikacje, chociaż powszechnie do stępne, jednak nie trafiły do zainteresowanych w takim zakresie, w jakim powin ny. Podstawową przyczyną był brak tych materiałów w obiektach publicznych najczęściej uczęszczanych. Broszury informacyjne zawierające przynajmniej wykaz punktów informacyjnych oraz adresów pomocnych stron internetowych powin ny być dostępne w każdym urzędzie pocztowym, a dodatkowe informacje doty czące samego programu znajdować się w biurach sołtysów. Rzetelne doradztwo winno być świadczone już na poziomie Urzędu Gminy przez kompetentnych i odpowiednio przeszkolonych pracowników. Przez okres kilkudziesięciu miesię cy Telewizja Polska wyemitowała zaledwie 10 programów15, podporządkowa nych wyłącznie tematowi funduszy. Nieco lepiej, chociaż też nie zadowalająco, wyglądała kampania radiowa, która sprowadziła się w praktyce do 36 audycji16. Ogólne hasła i wypunktowane argumenty „za” okazały się wystarczające, aby
System zarządzania funduszami strukturalnymi w Polsce... 71
13 E. Małuszyńska, B. Gruchman, Kompendium wiedzy o Unii Europejskie, Warszawa 2005, s. 293.
14 K. Domalik-Łukaszczyk, K. Fabiańczyk-Kościołek, I. Godyń, P. Knapczyk, A. Kolesz- ka, M. Miochalska-Mazgaj, A. Rajczyk, A. Sułek, Promocja i informacja, „Biuletyn ZPORR”, kwiecień - czerwiec 2006, s. 13.
15 Ibidem, s. 13. 16 Ibidem.
72 Małgorzata Kmak
zachęcić do akcesji. Nie zdołały jednak zrodzić świadomości obywatelstwa eu ropejskiego wśród społeczeństwa polskiego.
Polacy znaleźli inną drogę do unijnych pieniędzy. Badania wskazują, iż co trzeci mieszkaniec Małopolski w latach 2004-2006 wiedzę dotyczącą unijnych funduszy czerpał od znajomych, bądź też posiłkował się ich doświadczeniem. Blisko 50% respondentów zaangażowanych w badania uznało, iż to lokalna pra sa dobrze i rzetelnie informuje o projektach z funduszy unijnych w gminie17. Bardzo dobrym okresem na uzyskanie tego typu informacji są wybory samorzą dowe. Starannie opisane, zrealizowane inwestycje oraz propozycje nowych, opa trzone szczegółowymi planami zysków w czasie przedwyborczym stanowią spryt ny element kampanii wyborczej. Co drugi Małopolanin zauważył rozwój swojej gminy i coraz częściej towarzyszyła temu spostrzeżeniu satysfakcja i zadowole nie. Podstawę tych odczuć stanowi materialny wymiar podejmowanych w gmi nach działań. Obserwowalne konsekwencje inwestycji budują zaufanie Polaków do narzędzi i polityk Unii Europejskiej, co więcej zachęcają do nowych pomy słów i kolejnych projektów. Powołując się raz jeszcze na wyniki badań przepro wadzonych przez Roberta Borkowskiego, 91,4% jego respondentów chciałoby, aby w ich gminach realizowano kolejne projekty.
Podstawą prawnych ograniczeń programu jest niestabilny system polskiego prawa. Wniosek ten potwierdza w jednym z wywiadów dla „Wspólnoty” Danu ta Hubner, komisarz do spraw polityki regionalnej, zapytana o to, co warunkuje efektywne wykorzystanie unijnej pomocy, odparła: „Jest parę krytycznych ele mentów, które trzeba wziąć pod uwagę. Myślę tu o dobrej jakościowo admini stracji, nie tylko centralnej, ale przede wszystkim regionalnej. Po drugie, trzeba pilnować, byśmy mieli w Polsce dobre prawo, które sprzyja efektywnemu i szyb kiemu wydawaniu unijnych pieniędzy i jest spójne z europejskim”18. W latach 2004-2006 przeprowadzono kilkunastokrotne nowelizacje podstawowych aktów normatywnych ZPORR:
• Uzupełnienie ZPORR - 5 nowelizacji,
• Wzory umów - 2,
• Wzory wniosków płatniczych - 3, • Wzory sprawozdań - 319.
Niepokojąca jest też liczba wersji dokumentów pomocniczych powstałych w latach 2004-2006:
• Podręcznik procedur wdrażania - 6 wersji,
17 Szerzej badania i ich rezultaty zostały opisane w: R. Borkowski, Europa w Małopolsce
- Małopolska w Europie, [w:] Małopolska w Europie, red. R. Borkowski, R. Lisowski, Kraków 2006, s. 14-24.
18 W. Jankowski, Decyduje marszałek, „Wspólnota” 2007, nr 5/803, s. 15-17.
19 Wojewódzki Urząd Pracy, Trzy lata wdrażania Działań 2.1, 2.3 i 2.4 II Priorytetu
• Podręcznik dla beneficjentów II P ZPORR - 7, • Wytyczne dla IW - 720.
Martwi mnogość wydawanych wytycznych dotyczących ZPORR z tego względu, że każda z nich trafia do rąk potencjalnych zainteresowanych udziałem w programie. Na pozór te same poradniki, w rzeczywistości różnią się od siebie, choć czasem tylko nie wielkim, za to najczęściej kluczowym zasobem treści.
W latach 2004-2006 Instytucja Zarządzająca ZPORR pracowała nad skon struowaniem dodatkowych i jednocześnie wyczerpujących interpretacji i uwag. Tym oto sposobem w 2004 roku nadesłano aż 172 interpretacje, lecz był to zale dwie początek polskiej drogi do zrozumienia unijnych zasad i reguł. W roku na stępnym Instytucja Zarządzająca programem przesłała kolejne 271 interpretacji. Podsumowując wreszcie rok 2006, w którym sporządzono 76 interpretacji, stwier dzić należy, że Polsce bardzo trudno przebrnąć przez programowy system praw ny. Błędy, choć wciąż dostrzegane i poprawiane, w dalszym ciągu, mimo usil nych starań, nie zostały skutecznie wyeliminowane.
Barierę nie do sforsowania stanowi także inny rodzaj zawiłości prawnych - Ustawa Prawo Zamówień Publicznych. Trudności w jej stosowaniu wynikały zarówno z problemów polegających na zrozumieniu treści w niej zawartych, jak również z realizacji procedury zamówień publicznych.
Dokumenty stanowiące podstawę Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego nie dosyć, że zawierają treści zapisane trudnym i niezro zumiałym językiem, okazały się także niekonsekwentne w definiowaniu pojęć. Nie dopuszczalna jest sytuacja, w której to samo pojęcie zostało różnie zdefinio wane w dokumentach opisujących ten sam program. Niespójność definicyjna dotyczy między innymi pojęcia „beneficjent”, zaś wspomnianymi dokumentami są: Rozporządzenie Ministerstwa Gospodarki i Pracy w sprawie udzielania po mocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia, oraz Uzupełnienie ZPORR.
Bezustannie zmieniające się procedury, podręczniki, wytyczne i stanowiska Instytucji Zarządzającej doprowadziły do destabilizacji pracy instytucji i podmio tów zaangażowanych w realizację Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Zbiurokratyzowanie zasad i procedur zauważyli już nie tylko przyzwyczajeni do tego słowa obywatele, ale również pracownicy instytu cji wdrażających i zarządzających programem.
W procesie zarządzania programem uczestniczy zbyt duża ilość instytucji. Prowadzi to do „rozmywania” odpowiedzialności i znacznie wydłuża proces przy znawania i wykorzystania środków. Wciąż liczne wady charakteryzują współ pracę Instytucji Pośredniczącej z Instytucją Wdrażającą. Szczególne problemy dotyczą sporządzania sprawozdań. Dane przesyłane Przez Instytucje Wdraża
System zarządzania funduszami strukturalnymi w Polsce... 73
74 Małgorzata Kmak
jącą są wielokrotnie poprawiane i przesyłane ponownie. Wzmaga to niespójność przekazywanych treści oraz konieczność powtórnych analiz, tym razem dokony wanych przez Instytucję Zarządzającą. Niespójność przekazywanych danych potęguje jeszcze bardziej, duża rotacja pracowników w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że beneficjenci, którzy zakwalifikowali się do dofinansowania w latach 2004-2006 w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, w trakcie realizacji projektów mieli wiele problemów z dopełnieniem narzuconych podpisaną umową wymogów formal nych. Najczęściej, zatem projekty były sporządzane przez zewnętrzne podmioty. Przykład takiego postępowania pokazali, mikroprzedsiębiorcy, którzy powierzyli napisanie wniosków aplikacyjnych firmom konsultingowym. Te kuszą atrakcyj nymi ofertami, zabiegając o klienta i zlecenie. Nie zawsze jednak w parze z tym idzie rzetelna informacja skierowana do potencjalnego, niedoświadczonego wnio skodawcy o zakresie świadczonych przez firmę usług. Najczęściej po sporzą dzeniu wniosku aplikacyjnego oraz przygotowaniu dokumentacji konkursowej, beneficjenci pozostawieni są samym sobie ze skomplikowanymi procedurami wdrażania i rozliczenia zaakceptowanego przez Instytucję Wdrażającą projektu. Beneficjenci nie będący w stanie poradzić sobie z samym wnioskiem, tym bar dziej nie sprostają dalszym, bardziej skomplikowanym czynnościom. Stąd też przy gotowane sprawozdania okresowe i końcowe wnioski o płatność, realizacja pro cedury zamówień publicznych, wybór formy zabezpieczenia i inne konieczne do zrealizowania wytyczne zawierały często poważne błędy.
Stanisław Pajor w „Raporcie na tem at wdrażania i wykorzystania fundu szy strukturalnych w Małopolsce w latach 2004-2006” zamieścił artykuł, w którym zwraca uwagę na to, że w ramach Zintegrowanego Programu Ope racyjnego Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski, jako Instytucja Wdra żająca ma możliwość złożenia wniosku do działania, który następnie sama wdraża. W ten sposób projekt Urzędu konkuruje z innymi, na etapie oceny, której on sam dokonuje.
Polski system instytucjonalny nie jest w stanie poradzić sobie z niektórymi regułami nałożonymi przez Unię Europejską. Zaliczyć tu należy między innymi te, dotyczące kontroli i realizacji projektów. N a Polsce ciąży obowiązek kontroli 100% projektów na miejscu ich realizacji. Obecnie wypełnienie tego limitu jest niemożliwe ze względu na zbyt małą ilość kompetentnych do tego pracowników. Drogi do rozwiązania tego problemu są dwie. Należałoby zmniejszyć obowiąz kowy procent kontrolowanych projektów i ograniczyć go do 10-20% próby (w innych krajach UE próba ta jest jeszcze mniejsza i wynosi: 5-10% 21).
W sytuacji zachowania obecnego obowiązku 100% projektów, koniecznym sta nie się drugie rozwiązanie - znaczne zwiększenie liczby pracowników.
Bariery prawne, sprowadzające się do przesadnej liczby artykułów praw nych, stanowią jednocześnie wyraz chęci wprowadzenia zmian i uproszczeń do procedury wdrażania zintegrowanego programu. Wprawdzie nie wszystkie spo śród tych prób okazały się celnymi strzałami. Każda z nich jednak była wyrazem decyzji u podstaw, której leżała świadomość niedoskonałości wypracowanego systemu programowania. Niektóre z nich stanowiły skuteczne narzędzie, podno szące efektywność całego programu. Dokonano nowelizacji Ustawy Prawo Zamówień Publicznych, która weszła w życie 25.05.2006 roku, rozwiązano pro blem kwalifikowalności niektórych wydatków. W marcu bieżącego roku z inicja tywy marszałka Marka Nawary zawarte zostało porozumienie pomiędzy Urzę dem Marszałkowskim województwa małopolskiego, Urzędem Kontroli Skarbo wej w Krakowie oraz małopolską Policją. Porozumienie ma służyć zapobieganiu, wykrywaniu i korygowaniu nieprawidłowości w ramach projektów współfinan sowanych ze środków unijnych na terenie województwa małopolskiego, poprawić efektywność polityki regionalnej i stanowić swoisty fundament zrów noważonego rozwoju. W 2007 roku Polska zgłosiła do KE 368 nieprawidłowo ści dotyczących funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności22. Łączna kwota sygnalizowanych błędów wyniosła ponad 26 mln euro. W tym 15 nieprawidło wości i nadużyć finansowych dotyczyło realizacji projektów w ramach zintegro wanego programu.
Dąży się także do uelastycznienia wymogów dotyczących przygotowania wniosków płatniczych i zasad wprowadzania zmian do projektów. W bieżącym okresie programowania zwiększono liczbę instytucji wdrażających programy ope racyjne. W ten sposób położono nacisk na współpracę z beneficjentem. Polityk ę podnoszenia skuteczności systemu zarządzania wspólnotową pomocą struktu ralną aktywnie wspiera minister rozwoju regionalnego - Grażyna Gęsicka. „Bę dziemy mieć więcej środków - zapewniła minister - Liczymy również na to, że beneficjentów będzie więcej”23. Nowe uprawnienia instytucji zaangażowanych w realizację programu (możliwość korygowania błędów rachunkowych w zbior czych wnioskach, uszczegółowienie instrukcji do wypełniania wniosków o płat ność i inne) już uwidoczniają wpływ na prace administracji w niedalekiej przy szłości, a ponieważ planowane są dalsze zmiany, skuteczność ich pracy będzie jeszcze większa. I chociaż, być może w ocenie niektórych beneficjentów tego rodzaju usprawnienia będą mało widoczne, dla programu, jako całości okażą się kluczowymi i zaowocują pozytywnymi konsekwencjami w postaci większej efek tywności systemu wdrażania.
System zarządzania funduszami strukturalnymi w Polsce... 75
22 www.mrr.gov.pl, 18.03.2008.
76 Małgorzata Kmak
Władysław Ortyl - sekretarz stanu odpowiedzialny za ZPORR w Minister stwie Rozwoju Regionalnego w wywiadzie, udzielonym dla dwumiesięcznika „Biuletyn ZPORR”. N a zadane pytanie: „Co wynika z dotychczasowych do świadczeń związanych z wdrażaniem ZPORR dla przyszłej perspektywy finan sowej 2007-2013” - odpowiedział w sposób następujący: „[...] Poza efektem oczywistym - czyli zrealizowanymi projektami - na pierwszym miejscu wymie niłbym praktyczne doświadczenie, jakie nabyli wszyscy, zarówno projektodawcy, jak i pracownicy administracji [...]”24. Naukową interpretację tego doświadcze nia stanowią badania ewaluacyjne. Polska powoli, ale skutecznie szuka własnej drogi do zrównoważonego rozwoju.
Bibliografia
1. „Biuletyn ZPORR”, kwiecień-czerwiec 2006.
2. „Biuletyn ZPORR”, styczeń-marzec 2006.
3. M ałopolska w Europie, red. R. Borkowski, R. Lisowski, Kraków 2006. 4. Małuszyńska E., Gruchman B., Kom pendium wiedzy o Unii Europejskiej,
Warszawa 2005.
5. Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Kwalifikowalność wydatków w ramach
Europejskiego Funduszu rozwoju Regionalnego, Warszawa 2004. 6. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, „Biuletyn informacyjny” nr 9, Warsza
wa 2007.
7. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Zintegrowany Program Operacyjny
Rozwoju Regionalnego. Uzupełnienie Program u, Warszawa 2006. 8. Urząd Marszałkowski Woj ewództwa Małopolskiego, R aport dotyczący in
westycji zagrożonych w ramach ZPORR, Kraków, stan na dzień 31.12.2007. 9. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, R aport z drugiego