wykorzystania wbrew przepisom ustawy informacji stanowiącej tajemnicę państwową, ma charakter powszechny
F. Prawa obywateli do występowania z inicjatywą obywatelską
7. Wliczanie dodatku pielęgnacyjnego do dochodu przy ustalaniu dodatku mieszkaniowego
W związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecznictwie sądów administra-cyjnych Rzecznik wniósł344 do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosek o roz-strzygnięcie zagadnienia prawnego: „Czy dodatek pielęgnacyjny, o którym mowa w art. 75 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych345 jest świadczeniem, którego stosownie do art. 3 ust. 3 ustawy o dodatkach mieszkanio-wych346 nie wlicza się do dochodu przy ustalaniu dodatku mieszkaniowego?”
Z literalnego brzmienia przepisu art. 3 ust. 3 ustawy o dodatkach mieszkaniowych wynika, że zasiłek pielęgnacyjny nie jest składnikiem dochodu obliczanego w celu ustalenia prawa do dodatku mieszkaniowego. W praktyce powstał jednak problem, czy do dochodu tego należy wliczać dodatek pielęgnacyjny, który w powszechnym rozumieniu jest świadczeniem spełniającym podobne cele, co zasiłek pielęgnacyjny.
W orzeczeniach sądów administracyjnych zarysowały się dwa przeciwstawne poglądy. Według pierwszego z nich, zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny mają identyczny cel i dlatego z punktu widzenia ich wpływu na ustalenie wysoko-ści dochodu, od którego zależy przyznanie dodatku mieszkaniowego, powinny być traktowane identycznie Przy interpretacji przepisu art. 3 ust. 3 ustawy o dodatkach mieszkaniowych nie można zatem poprzestać na literalnym brzmieniu tego przepisu, lecz należy zastosować wykładnię celowościową, która prowadzi do wniosku, że oba te świadczenia nie powinny być wliczane do dochodu, od którego zależy przyznanie dodatku mieszkaniowego.
Natomiast w wyroku z dnia 27 lutego 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził347, że „dodatek pielęgnacyjny nie jest świadczeniem, którego nie wlicza się
343 Uchwała z dnia 7 grudnia 2009 r., sygn. akt I OPS 9/09.
344 RPO-614647-V/09 z 6 lipca 2009 r., sygn. akt I OPS 8/09.
345 Ustawa z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
346 Ustawa z 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 71, poz. 734 z późn. zm.).
347 Sygn. akt I OSK 194/07.
138
do dochodu przy ustalaniu dodatku mieszkaniowego”. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że z zawartej w art. 3 ust. 3 ustawy o dodatkach mieszkaniowych definicji dochodu wynika jednoznacznie, że katalog wyłączeń od dochodu ma charakter za-mknięty i dodatek pielęgnacyjny nie mieści się w tym katalogu. Dodatek pielęgnacyj-ny podlega zatem wliczeniu do dochodu, o którym mowa w tym przepisie. Skoro więc wykładnia językowa tego przepisu daje jednoznaczny wynik, to stosowanie wykładni funkcjonalnej i celowościowej tego przepisu jest nieuzasadnione.
W ocenie Rzecznika na poparcie zasługuje pierwszy z zaprezentowanych wyżej poglądów, zgodnie z którym zarówno zasiłek pielęgnacyjny, jak i dodatek pielęgna-cyjny nie jest wliczany do dochodu, od którego zależy przyznanie dodatku mieszka-niowego. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę348, w której w pełni podzielił pogląd Rzecznika.
8. Osoba uprawniona do odszkodowania i złożenia wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 4 ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną
Rzecznik zgłosił349 udział w postępowaniu wszczętym przed Naczelnym Sądem Ad-ministracyjnym na skutek przedstawienia przez NSA składowi siedmiu Sędziów NSA do rozstrzygnięcia budzącego poważne wątpliwości zagadnienia prawnego: „Czy osobą uprawnioną do odszkodowania i złożenia wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 4 usta-wy Przepisy wprowadzające ustausta-wy reformujące administracją publiczną350 jest wyłącz-nie osoba, która była właścicielem wyłącz-nieruchomości zajętej pod drogę publiczną w dniu 1 stycznia 1999 r., czy także osoba, która po dniu 1 stycznia 1999 r., ale przed wydaniem decyzji, na podstawie art. 73 ust. 3 tej ustawy, nabyła taką nieruchomość w drodze umowy w formie aktu notarialnego i została wpisana jako właściciel nieruchomości w księdze wieczystej, w trybie art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece351.”
Jednocześnie Rzecznik przedstawił następujące stanowisko: Osobą uprawnioną do odszkodowania, o którym mowa w art. 73 ust. 4 ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną jest wyłącznie osoba, która była właści-cielem nieruchomości zajętej pod drogę publiczną w dniu 31 grudnia 1998 r., z wyłą-czeniem osób, które po dniu 1 stycznia 1999 r., ale przed wydaniem decyzji na podsta-wie art. 73 ust. 3 tej ustawy, zawarły umowę przeniesienia własności tej nieruchomości w formie aktu notarialnego i na podstawie art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipo-tece skutecznie zbyły jej własność.
NSA nie podjął jednak uchwały w tej sprawie, a jedynie w składzie 7 sędziów przejął indywidualną sprawę do rozpoznania.
348 Uchwała z dnia 10 grudnia 2009 r.
349 RPO-613927-IV/09 z 3 lipca 2009 r., sygn. akt I OPS 3/09.
350 Ustawa z 13 października 1998 r. (Dz.U. z Nr 133, poz. 872 z późn. zm.).
351 Ustawa z 6 lipca 1982 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.).
139 9. Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 4011
k.p.c., po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny tzw. orzeczenia interpretacyjnego
Na tle wpływających spraw, w związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecz-nictwie Sądu Najwyższego Rzecznik wniósł352 do Sądu Najwyższego wniosek o roz-strzygnięcie następującego zagadnienia prawnego: „Czy tzw. orzeczenie interpre-tacyjne Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność normy prawnej z Konstytucją stanowi podstawę do żądania wznowienia postępowania stosownie do art. 4011 k.p.c. ?”
Według jednej linii orzeczniczej wymienione orzeczenia nie mieszczą się w hipo-tezie art. 4011 k.p.c., w rezultacie skarga o wznowienie wskazująca jako podstawę takie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna.
Według drugiej linii orzeczniczej skarga o wznowienie mająca swoją podstawę w tzw.
orzeczeniu interpretacyjnym Trybunału Konstytucyjnego jest dopuszczalna. W myśl art. 190 ust. 4 Konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na pod-stawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub inne rozstrzygnięcie w sprawie, stanowi podstawę do wznowie-nia postępowawznowie-nia, uchylewznowie-nia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonym w przepisach właściwych dla danego postępowania. W świetle utrwalo-nego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjutrwalo-nego art. 190 ust. 4 Konstytucji nie stanowi dyrektywy programowej, lecz zawiera w sobie prawo jednostki do przywrócenia stanu konstytucyjności po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności podstawy prawnej orzeczenia.
Zdaniem Rzecznika należy podzielić pogląd353 Sądu Najwyższego, że zarówno art. 190 ust. 4 Konstytucji jak i art. 4011 k.p.c. nie wprowadza żadnego rozróżnienia, które pozwalałoby na pomijanie, ze względu na redakcję sentencji orzeczenia, w pro-cesie implementacji jakichkolwiek orzeczeń Trybunału. Rzecznik tym samym opo-wiada się za linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, która przyjmuje, iż tzw. orzeczenie interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego stanowi podstawę do żądania wznowie-nia postępowawznowie-nia stosownie do art. 4011 k.p.c.
W dniu 17 grudnia 2009 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, której nadał moc za-sady prawnej, zgodnie z którą orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające w sentencji niezgodność z Konstytucją określonej wykładni aktu normatywnego, któ-re nie powoduje utraty mocy obowiązującej przepisu, nie stanowi podstawy do wzno-wienia postępowania przewidzianej w art. 4011 k.p.c.
352 RPO-621454-III/09 z 20 sierpnia 2009 r., sygn. akt III PZP 2/09.
353 Uchwała z 9 czerwca 2009 r., sygn. akt II PZP 6/09.
140
10. Odpowiedzialność likwidatora spółki z ograniczoną odpowiedzialnością