Serial animowany dla dzieci My Little Pony: Przyjaźń to magia został wyemito-wany po raz pierwszy 10 października 2010 roku na kanale The Hub w Stanach Zjednoczonych. Miejscem akcji jest kraina Equestria, w której mieszkają jedno-rożce, pegazy, alikorny, ziemskie kucyki oraz inne stworzenia. Serial koncentruje się na przygodach i codziennym życiu jednorożca Twilight Sparkle, jej młodego asystenta, smoka imieniem Spike, oraz ich przyjaciół. Poprzez interakcje z miesz-kańcami Ponyville i nawiązywanie relacji, Twilight Sparkle zgłębia uczucie i znaczenie przyjaźni. Odcinki z reguły opowiadają jakieś zdarzenie, które coś dokłada do zrozumienia, czym jest przyjaźń, i kończą się raportem, jaki Twilight Sparkle składa swojej mentorce, księżniczce Celestii1.
Spojrzenie na świat Equestrii jak na produkt integracji konceptualnej po-zwala na przejrzyste uporządkowanie jej elementów składowych i uwypukla znaczenie personifikacji. Omawianie tych elementów zacznę właśnie od zabiegu personifikacji, ponieważ sądzę, że jest on elementem napędowym budowy całego świata przedstawionego.
Protagonistkami narracji jest sześć młodych kucyków, sześć przyjaciółek, po-kazanych w licznych sytuacjach społecznych, których działania realizują fabułę.
Każdy kucyk ma określony i niezmienny zestaw cech go charakteryzujących.
Jednorożec Twilight Sparkle jest typem gromadzącego wiedzę mola książko-wego. Swoją wiedzę i magiczną moc, którą dysponuje i rozwija, wykorzystuje do rozwiązywania problemów, jakie pojawiają się w Ponyville i Equestrii. Rarity też jest jednorożcem, ale jej cechą wyróżniającą jest zamiłowanie do mody, klejnotów i sztuki. Jest archetypową artystką, nieco próżną, ale i szczodrą.
Kucyk ziemski Pinky Pie natomiast jest archetypem szalonej imprezowiczki, organizującej wszystkim zabawy i wykazującej niefrasobliwe podejście do życia.
1 https://mlp.fandom.com/pl/wiki/My_Little_Pony:_Przyjaźń_to_magia [dostęp: 1.10.2019].
Światotwórcza moc personifikacji
42
Inny kucyk ziemski, pracująca na farmie Applejack, dla odmiany reprezentuje archetyp osoby silnej, odważnej, uczciwej i bardzo pracowitej. Kolejna przeciw-stawna para to dwa pegazy, Fluttershy i Rainbow Dash. Fluttershy jest intro-wertyczna, nieśmiała i bardzo spokojna. Cały swój czas spędza ze zwierzętami, z którymi rozmawia i którym stara się pomagać. Pomimo swojej nieśmiałości potrafi stanowczo stanąć w obronie słabszych, dlatego też reprezentuje dobroć.
Rainbow Dash natomiast przedstawia zupełnie inny zestaw cech. Jest ona bardzo pewna siebie, momentami wręcz arogancka, ale jednocześnie lojalna i gotowa natychmiast rzucić się każdemu na pomoc.
Wszystkie postacie serialu powstały w wyniku integracji przestrzeni men-talnej KUCYK z przestrzenią CZŁOWIEK/OSOBA. Spróbujemy szczegółowo prześledzić wkład tych przestrzeni w stworzenie amalgamatu jakim są protago-nistki serialu odwołując się do domen behawioralnych Mithena.
Największy wkład w konstrukcję postaci kucyków ma domena społeczna.
Kucyki Equestrii mówią, a nawet śpiewają, mają imiona, tańczą i noszą ubrania, w tym suknie balowe. Wykazują całe spektrum emocji: śmieją się, płaczą, złosz-czą i bawią się razem, bywają zazdrosne i szlachetne, aroganckie i pełne empatii.
Funkcjonują w złożonych konfiguracjach rodzinnych obejmujących starszych i młodszych członków rodziny, rozwijają przyjaźnie i animozje. Spektrum ich działań jest ogromne: imprezują, pracują, uczą się, podejmują niebezpieczne wyprawy, urządzają różnego rodzaju zawody i występy. Społeczeństwo kucyków ma również wyraźnie określoną hierarchię. Wprawdzie w Ponyville panuje coś w rodzaju zamożnej wiejskiej demokracji, za to Equestria jest państwem feudal-nym, z księżniczką Celestią jako absolutną władczynią, otoczoną arystokratycz-nym dworem. Kucyki z Ponyville okazują cześć swojej władczyni uginając przed nią kolana i czują się niezręcznie w obecności dworskich kucyków. Wszystko to odbywa się w scenerii bogatej i barwnej kultury materialnej: kucyki mieszkają w domach, śpią w łóżkach, jeżdżą samochodami i pociągami, czytają książki, mają szkołę, farmy, a nawet spa, a zatem behawioralna domena techniczna też jest w pełni aktywowana. Jednocześnie daje się zauważyć pewną trudność, przed którą stanęli twórcy serialu, a mianowicie jak wyjaśnić zdolność kucyków do manipulowania przedmiotami przy braku rąk. Częściowo ten problem jest pominięty w ten sposób, że istnienie elementów otoczenia takich jak budynki czy pojazdy nie jest w ogóle wyjaśnione. Można założyć, że została tu przyjęta perspektywa dziecka, które też nie ma wiedzy na temat budownictwa czy techno-logii, a jednak przyjmuje istnienie takiego właśnie otoczenia jako coś oczywistego
Anna Drogosz
i potrafi w nim sprawnie funkcjonować. Z drugiej jednak strony, niektóre kucyki pokazane są przy wykonywaniu konkretnych czynności, takich jak pieczenie ciasteczek, przewracanie stron w książkach czy szycie sukni. W większości przypadków te czynności wykonywane są przy pomocy magii, do której zdolne są jednorożce; w innych sytuacjach kucyki trącają przedmioty kopytami lub głowami. Co ciekawe, przed podobnym problemem stanął Jonathan Swift w podróży Guliwera do krainy rozumnych koni Houyhnhnmów. W tamtym świecie nie działała magia, a konie używały narzędzi ściskając je między kopytem a pęciną.
Zagadnienie zdolności do manipulacji przedmiotami przenosi nas do kwestii formy fizycznej kucyków. O ile wszystkie omawiane wyżej cechy postaci serialu pochodzą z domeny CZŁOWIEK/OSOBA, to ich forma fizyczna pochodzi z przestrzeni KUCYK. Wprawdzie ciało serialowych kucyków podlega istotnej stylizacji, np. kucyki mają różne kolory, to ogólna budowa ciała konia i jego ruch zostały zachowane.
Zastosowanie personifikacji jako punktu wyjścia do budowy świata przed-stawionego otwiera ogromne możliwości twórcze. Ponieważ personifikacja kucyków aktywuje bogatą wiedzę kulturową związaną z domeną CZŁOWIEK/
OSOBA, możliwe staje się dowiązywanie do istniejącej już siatki pojęciowej kolejnych przestrzeni wyjściowych. Jedną z takich przestrzeni są stereotypowe elementy baśniowe, takie jak magia, baśniowe i mitologiczne stworzenia, księż-niczki, pałace, a także walka dobra ze złem. Tak więc Equestria staje się pełno-wymiarowym światem stworzonym w wyniku integracji pojęciowej i mogącym się dynamicznie rozwijać w kolejnych odcinkach i sezonach. Ryc. 2. przedstawia podsumowanie procesu integracji omawianych przestrzeni wyjściowych skła-dających się na świat przedstawiony serialu. Co ciekawe, w pewnym momencie ten rozwój poszedł w kierunku odejścia od personifikacji, ponieważ w Equestria Girls protagonistki przenoszą się do świata ludzi i przyjmują ludzką postać.
Światotwórcza moc personifikacji
44
Ryc. 2. Świat Equestrii jako siatka integracyjna.
Moja analiza jest z konieczności niepełna w tym znaczeniu, że nie obejmuje wszystkich dających się zidentyfikować domen składowych i inspiracji z kultury amerykańskiej, historii czy mitologii. Na przykład, imię kucyka Applejack to na-zwa popularnego w USA napoju jabłkowego, strażnicy księżniczki Celestii noszą hełmy nawiązujące do tych noszonych przez rzymskich legionistów, epizodyczna postać Discorda, ducha niezgody, odwołuje się do Discordii, rzymskiej bogini zamętu, niezgody i chaosu2. Uwzględnienie wszystkich takich przestrzeni wyj-ściowych byłoby bardzo trudne biorąc pod uwagę, że serial My Little Pony: Przy-jaźń to magia obejmuje dziewięć serii liczących łącznie 195 odcinków. Ponadto, celem mojej analizy nie jest osiągnięcie wysokiego stopnia szczegółowości, ale wykazanie znaczenia integracji pojęciowej w tworzeniu świata przedstawionego oraz zastanowienie się nad rolą personifikacji w tekstach kultury skierowanych do dzieci, co jest tematem następnej części artykułu.
2 Por. https://mlp.fandom.com/pl/wiki/Lista_aluzji.
Anna Drogosz
KUCYK zwierzę hodowlane określona budowa ciała
CZŁOWIEK/OSOBA domena społeczna emocje, inteligencja, język, ubrania, relacje społeczne, itp.
CZŁOWIEK/OSOBA domena techniczna wytwarzanie artefaktów
celowość działania CZŁOWIEK/OSOBA domena wiedzy o środowisku
budowa ciała
efekty baśniowe magia stworzenia baśniowe
księżniczki walka dobra ze złem Kucyki Equestrii
świat Equestrii świat przedstawiony
serialu