Trzech uzbrojonych mężczyzn napada na bank w Nowym Jorku; grupa terrorystów uprowadza na lotnisku młodą kobietę, żądając uwolnienia swoich kolegów z organiza-cji - takie i podobne sceny mogą nam towarzyszyć każdego dnia, gdy po całodziennym wysiłku zasiądziemy przed ekranem telewizora i po przejściu kilku kanałów okaże się, że większość bloków informacyjnych zaserwuje nam porcję „mocnych wrażeń". Jeśli i to nie podniesie dostatecznie poziomu adrenaliny, mamy w zasięgu kanał filmowy czy
„dobrą" kasetę video, gdzie jeden z potężnych supermenów rozprasza „czarne chmury"
jakie zawisły nad spokojnym dotąd miasteczkiem...
Mc Luhana - globalna wioska
Bezustanny przekaz informacyjny wiedzie nas ku profetycznej Mc Luhanowskiej globalnej wiosce, w której króluje elektroniczny przekaźnik, nastawiony na zapewnie-nie swojemu odbiorcy pełnego serwisu informacyjnego, zapewnie-nie zazapewnie-niedbując przy tym jego potrzeb natury kulturalnej i zapewniając ciągły dopływ świeżych produkcji filmowych.
Długo oczekiwany dwudziesty pierwszy wiek, kazał dzieciom już na początku lat osiemdziesiątych naszego wieku, na lekcji plastyki, na pytanie jak będzie wyglądał świat za sto lat, rysować ludzi o nieproporcjonalnie dużych głowach, zasiadających przed ekranami monitorów. Ta dziecięca intuicja sprzed lat, preferująca takie przeja-skrawienia, może prowokować nas do postawienia na nowo pytania o wygląd miesz-kańców globalnej wioski za sto lat, nastawionych na konsumpcyjny odbiór
„massmedialnej papki".
„Mizerna owczarnia" w kościele parafialnym
Już w pierwszej połowie dwudziestego wieku, włoski ksiądz Jakub Alberione pisał o „mi-zernej owczarni" w czasie niedzielnej Mszy Św. w kościele parafialnym, do której przemawia proboszcz, i pełnej sali kinowej w sąsiedztwie, gdzie publiczność, zwłasz-cza ludzi młodych, pozostaje pod wpływem wielkich potentatów filmowych, którzy pozostawiają nam świątynie, a zabierają dusze. Kształt dzisiejszego świata - a niestety w coraz większej części i „Bożej owczarni" - kształtowany jest poprzez środki spo-łecznego przekazu (i to przez ich „czarną" - tę bardziej krzykliwą część). Od kiedy Hertz (1888) i Marconi (1896) dają możliwość rozwoju radia, a w pracowni braci Lu-miere (1855) powstaje film, trwa gigantyczna walka o moralność człowieka, ewolucja od homo sapiens ku homo electronicus.
154 Mariusz Krawiec
Szkoła typograficzna „dobrego druku"
W klimacie entuzjazmu, jaki towarzyszył rozwojowi nowoczesnych form masowego przekazu, w Kościele katolickim rodzi się nowa inicjatywa wypływająca od ks. Albe-rione. Inspirowany nauczaniem „papieża przełomu wieków" - Leona XIII, zakłada w 1914 roku szkołę typograficzną „Dzieło Dobrego Druku", jako konkurencję dla prasy liberalno - antyklerykalnej, która zaczęła zalewać ówczesny „rynek prasowy" Włoch.
Szkoła z czasem przekształca się w instytut zakonny, który otrzymuje w 1927 roku zatwierdzenie miejscowego biskupa. Dynamiczny rozwój młodego zgromadzenia spra-wia, że zakonnicy szybko wychodzą poza teren Włoch, aby w 1934 roku postawić pierwsze kroki w Polsce. Niestety ta obecność zostaje przerwana w okresie dyktatury stalinowskiej, kiedy to pauliści - bo tak nazywają się członkowie Towarzystwa św.
Pawła - trafiają do więzienia, a następnie zmuszeni są do opuszczenia Polski. Powrót następuje dopiero w 1978 roku.
Za patrona swojego Zgromadzenia ks. Jakub Alberione obiera św. Pawła Apostoła, podziwiając jego zapał misyjny, uniwersalizm horyzontów geograficznych, kulturo-wych i duchokulturo-wych. Już samo jego imię wystarczy jako program działania - pisał. Gło-śnym staje się stwierdzenie, że gdyby św. Paweł żył dzisiaj, zająłby się działalnością wydawniczą ze względu na jej zasięg i siłę oddziaływania. W centrum misji nowego instytutu Założyciel umieszcza „głoszenie Chrystusa"; dawanie Go w taki sposób, aby Jego orędzie dotarło do wszystkich i było dla wszystkich przystępne, bez względu na status społeczny, bez zakreślania granic opartych na przekonaniach religijnych lub politycznych. Ks. Alberione wierzy mocno w człowieka, jego inteligencję i zdolność czynienia dobra.
Prawo Przemienienia
Aby zaakceptować nowy sposób interpretacji świata i funkcję jaką spełnia w nim technologia i elektronika, ks. Alberione wprowadził to, co możemy określić jako prawo Przemienienia. Chrystus przemienił się na górze Tabor przed wybranymi apostołami.
Jego oblicze stało się jak słońce, a ubranie białe jak światło. Kościół ma przemieniać narzędzia techniki w środki ewangelizacji i zbawienia. W 1954 roku tak zastosował to prawo: Środki techniczne, maszyny, wszystkie narzędzia kinematograficzne i radiofo-niczne są przedmiotami świętymi z uwagi na cel któremu służą. Dlatego maszyna staje się amboną; studio reklamy i grafiki staje się kościołem, w którym trzeba przebywać z ta-kim szacunkiem, jaki towarzyszy pobytowi w świątyni. W czasach przedsoborowych były to poglądy bardzo nowatorskie i nie miały łatwej drogi. Ich słuszność znalazła potwierdzenie dopiero w dekrecie Soboru Watykańskiego II „Inter mirifica" (1965) i sześć lat później, gdy papież Paweł VI opublikował instrukcję duszpasterską „Corn-munio et Progressio" (1971), w której nadał nowym narzędziom ewangelizacyjnym taką samą wagę, jaką ma przepowiadanie oparte na metodach tradycyjnych.
Paweł z Tarsu i mass media 155
Nowe ambony dla głoszenia słowa Bożego
Rozwój misji paulistów przebiega równolegle do rozwoju środków społecznego przekazu. Jeśli początkowo było to jedynie słowo drukowane, to dziś dotykamy zapisu cyfrowego i przekazu za pomocą łącz internetowych. Nie jesteśmy przywiązani do ja-kiejś formy; jesteśmy przywiązani do Ewangelii... jeżeli pożyteczniejsze od książek będą płyty, weźcie płyty; jeżeli filmy pokażą lepiej naukę Kościoła aniżeli książki, to weźcie filmy - pisał ks. Alberione. Edycja św. Pawła (tak brzmi pełna nazwa wydawnictwa paulistów) posiada własny dom wydawniczy w Częstochowie, studio nagrań, oraz księ-garnie firmowe w Częstochowie, Gnieźnie i Lublinie. Publikuje wydawnictwa fonogra-ficzne (kasety i CD), kalendarze, pocztówki i książki. Pierwszorzędnym dziełem wyko-nywanym przez paulistów jest rozpowszechnianie Pisma Świętego. Od czasu założenia do dzisiaj rozprowadzono w skali światowej około 100 milionów egzemplarzy Biblii.
Ks. Alberione podkreślał powszechność i dostępność Pisma Świętego. W 1931 roku ukazał się we Włoszech przekład Biblii w pięciu językach, drukowany w odcinkach, w for-mie broszur rozprowadzanych za niewielką opłatą. Wtedy też zrodziła się idea Biblii z ko-mentarzem opartym na katechizmie. Ta forma stanowiła wówczas ( przed Soborem Watykańskim II) zupełną nowość. W Edycji św. Pawła w Polsce trwa obecnie praca nad nowym, przeznaczonym dla jak najszerszego odbiorcy, przekładem Biblii. Stanowi to wkład Zgromadzenia w uświetnienie Jubileuszu 2000 lat chrześcijaństwa.
Pauliści w Lublinie
Wspólnota Paulistów w Lublinie przy ulicy Laury 1 została założona w 1989 roku.
Lubelski Dom św. Pawła powstał jako drugi dom Zgromadzenia, od momentu reakty-wowania instytutu w Polsce w 1978 roku przez ks. Innocenzo Dante. Od początku jest to Dom studiów, w którym klerycy przygotowują się poprzez studia filozoficzno -teologiczne do przyjęcia sakramentu kapłaństwa, natomiast bracia, czyli ci, którzy nie przyjmują święceń kapłańskich - do złożenia wieczystych ślubów zakonnych, aby wy-pełniać w sposób właściwy sobie misję paulisty. Oprócz działalności formacyjnej, w Domu funkcjonuje hurtownia Edycji św. Pawła, która stanowi centrum dystrybucyjne na obszar Polski północno i południowo - wschodniej. W miarę możliwości prowadzi się działalność redakcyjną, która wspomaga redakcję wydawnictwa w Częstochowie.
Życie wspólnoty opiera się na Konstytucjach, czyli regule zakonnej, i posiada swoje ważne i stałe momenty. Należy do nich sprawowana wspólnie każdego dnia Euchary-stia, Liturgia Godzin oraz godzinna adoracja Najświętszego Sakramentu. Cześć dla Jezusa ukrytego w Najświętszym Sakramencie stanowi w życiu paulistów główny fun-dament, który wynika m.in. z faktu, iż myśl o założeniu Zgromadzenia zrodziła się u ks.
Alberione właśnie podczas modlitwy przed Najświętszym Sakramentem, w nocy na przełomie XIX i XX wieku. Cześć dla Pisma Świętego stanowi drugi ważny element życia wspólnoty. Codzienna lektura Biblii, wspólne rozważanie listów św. Pawła Apo-stoła jest inspiracją dla ich życia duchowego i działalności apostolskiej.
Innym miejscem obecności paulistów w Lublinie jest Księgarnia św. Pawła, która mieści się w murach klasztoru OO. Kapucynów przy Krakowskim Przedmieściu. Ks.
Alberione wskazywał.na księgarnię jako na miejsce głoszenia Słowa Bożego, nadając
156 Mariusz Krawiec
jej rangę równie ważną co świątyni. Dlatego dla paulistów księgarnia posiada wartość miejsca świętego, w którym głosi się Dobrą Nowinę o Jezusie Chrystusie.
Epilog
Od jakiegoś czasu mówi się o cudach i łaskach otrzymywanych za wstawiennictwem ks. Alberione. Kanoniczny proces beatyfikacyjny prowadzony od kilku lat zakończył się 25 czerwca 1996 roku w Rzymie podpisaniem dekretu stwierdzającego heroiczność cnót, co znacząco przybliżyło moment beatyfikacji. Jest to dla paulistów istotny fakt, potwierdzający znaczenie misji poprzez apostolstwo środkami społecznego przekazu, jako drogi prowadzącej ku świętości. Nie traćcie ducha - pisał Założyciel - ale zacho-wujcie zawsze zdrowy optymizm. Wszystko można osiągnąć, mając dobrą wolę. Tym, co się nam dobrze udało, oddajmy chwałę Bogu; to, co się nam nie udało, niech nas uczy pokory i modlitwy po to, aby wzrastać.
fot. M. Gajko
Dzieło architektury rozbudowane jest nad trójwymiarową budowlą (...) jest aczasowe, nie bierze udziału w procesach realnego świata (...) jest tworem statycznym, jest nieprzedstawiające.
A.B. Stępień, Propedeutyka estetyki, s. 78 (wyd. II)