Nowicjat

Nowicjat jest podstawowym okresem w formacji zakonnej. Kodeks Prawa Kanonicznego określa jego cele i zadania⁴²⁶. Zgodnie z programem wytyczonym przez Kościół „nowicjusze powinni być doprowadzeni do zdobycia cnót ludzkich i chrześcijańskich:

Towarzyszenie indywidualne wydaje się konieczne, ze względu na różnorodność osób (dojrzałość ludzka i chrześcijańska). Poznanie osobistej historii życia jest ważnym elementem rozeznania powołania. Powrót do niej ujawnia ważne aspekty pracy nad sobą dla danej osoby. Kandydatka pragnąca podjąć życie zakonne powinna „przepracować” własną historię na pierwszych etapach formacji. Celem towarzyszenia indywidualnego jest pomoc w poznaniu prawdy o sobie, akceptacji siebie, poznaniu hierarchii wartości osoby i integracji wartości i potrzeb, wprowadzenie w podstawowe metody pracy nad sobą i życie duchowe.

Wprowadzając postulantkę w życie modlitwy i różne aspekty życia w naszym Zgromadzeniu należy wziąć pod uwagę konieczność pogłębienia podstawowej wiedzy religijnej. Kandydatki bardzo często mają ubogie doświadczenie życia religijnego .

Zapoznanie z charyzmatem Zgromadzenia w postulacie obejmuje:

- poznanie osoby Założyciela poprzez lekturę i odwiedzanie miejsc z Nim związanych, - wprowadzenie w doświadczenie życia modlitwy,

- zapoznanie z Konstytucjami, Dyrektorium i zwyczajami obowiązującymi w Zgromadzeniu, - podjęcie życia wspólnotowego,

- wprowadzenie w podstawowe obowiązki, jakimi zajmują się służebniczki. TEOLOGIA ŻYCIA WEWNĘTRZNEGO W POSTULACIE

1.Wprowadzenie

pojęcie życia wewnętrznego, powtórzenie: mały katechizm, sakramenty ( sakrament pokuty!), obowiązki modlitwy w postulacie, człowiek istota duchowa”.

Dokumenty Formacji w Postulacie, Podrzecze, 2005, ASL.

424 Podręczik dla wychowawczyń wszystkich etapów formacyjnych Zgromadzeń Sióstr Służebiczek

NMP, red. zespół, Tarnów 1997.

425

Tamże, s. 37 – 40.

426„Nowicjat, w którym rozpoczyna się życie w instytucie, zmierza ku temu, żeby nowicjusze dokładniej rozpoznali Boże powołanie i to właściwe danemu instytutowi, by doświadczyli sposobu życia instytutu, uformowali umysł i serce jego duchem, a także, by można było potwierdzić ich zamiar i zdatność”, KPK, kan. 646.

91

przez modlitwę i samozaparcie (...). Należy ich wdrażać

w kontemplowanie tajemnic zbawienia, w czytanie i rozważanie Pisma świętego, wprowadzenie w liturgię oraz nauczyć sposobu praktykowania rad ewangelicznych. Mają być zaznajomieni z normami instytutu, jego historią i życiem”427. Formacja powinna dokonywać się we wspólnocie nowicjackiej przez okres dwunastu miesięcy⁴²⁸.

Podstawowy dokument Soboru Watykańskiego II Perfectae caritatis zaznacza, że odnowa instytutu zależy przede wszystkim od formacji jego członków. Chociaż podaje kilka wytycznych dotyczących tej formacji, bliżej jednak nie zajmuje się tą kwestią429

. Dokument Motu propio, Ecclesiae Sanctae, zawierający przepisy wykonawcze do Perfectae caritatis, zwraca uwagę na to, aby formacja osób zakonnych, począwszy od nowicjatu, nie była jednolita we wszystkich instytutach, ale powinna uwzględniać właściwy jego charakter⁴³⁰.

Nowicjat w Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny trwa dwa lata. W tym czasie nowicjuszka przebywa we wspólnocie nowicjackiej i pod kierunkiem mistrzyni dokładniej rozpoznaje swoje powołanie oraz miejsce Służebniczek w Kościele. Poznaje także charyzmat Zgromadzenia

i stopniowo żyje radami ewangelicznymi według Konstytucji

Zgromadzenia⁴³¹.

Formacja w nowicjacie uwzględnia studium i rozważanie Pisma św., wprowadzenie w liturgię, poznanie osoby Założyciela, bł. Edmunda Bojanowskiego i historii Zgromadzenia, ducha wspólnoty oraz normy

427 KPK, kan. 652 § 2. 428 KPK, kan. 648 § 1. 429 PC, 18. 430 ES, 33. 431 Konstytucje, 1990, art. 134.

92

kształtujące życie wewnętrzne i zakonne432. Nowicjuszki poznają również różne formy modlitwy praktykowanej w Zgromadzeniu. Oprócz modlitw obowiązujących siostry profeski odprawiają dodatkowe ćwiczenia duchowne, by pogłębić życie modlitwy433

. W tym celu przebywają w odosobnieniu i atmosferze ciszy. Dokonuje się wówczas pogłębienie ducha wiary, ofiary i modlitwy434

. W celu umożliwienia nowicjuszkom przygotowania do pracy w zakresie działalności apostolskiej Zgromadzenia wysyła się je na okres działalności formacyjnej do konkretnej wspólnoty służebniczek435. Przebywając na formacji apostolskiej, mają one możliwość zapoznania się z życiem i warunkami pracy sióstr. Nowicjuszki powinny w tych warunkach zdobyć umiejętność łączenia modlitwy z pracą apostolską436

.

Formacją nowicjacką kieruje mistrzyni nowicjatu, mianowana

przez przełożoną wyższą za zgodą jej rady437

. Mistrzyni pod zwierzchnictwem przełożonej wyższej odpowiada za całokształt formacji w nowicjacie. Ona tworzy program wychowania, który corocznie zatwierdza przełożona wyższa438

. Z dokumentów tych wynika, że w formacji uwzględnia się zakres kształcenia wyznaczony przez dokument Renovationis causam⁴³⁹. W Statucie Formacji z 1969, w rozdziale II O Nowicjacie, zaznacza się, że ważna jest formacja liturgiczna nowicjuszek, zwłaszcza poznawanie teologii Eucharystii, aby świadomie włączały się w ten najwyższy akt kultu. Wskazuje się również na Eucharystię jako pomoc w zdobywaniu świętości

432 Konstytucje 1990, art.139. 433 Dyrektorium 1999, p.112. 434 Konstytucje, 1990, art.140. 435 Tamże, art.143. 436 Dyrektorium 1999, p. 116. 437 Konstytucje 1990, art. 137.

438 KPK, kan. 650 § 1; Konstytucje, art. 145; Dyrektorium , p. 112. Program kształcenia w Postulacie i

Nowicjacie oraz Program kształcenia w Nowicjacie, Luboń, ASL.

439

93

i działalności apostolskiej440

.

Federacyjny podręcznik dla wychowawczyń jedynie w rozdziale O pokucie, zawiera wzmiankę na temat zjednoczenia z Jezusem Eucharystycznym, cytując mały fragment Dziennika Założyciela441

. Obecnie, jak wynika z Dziennika zajęć w nowicjacie, formacja eucharystyczna odbywa się w ramach wykładów z Liturgiki⁴⁴². Ponadto plan pracy na poszczególne lata w wymiarze tygodniowym uwzględnia półgodzinne Adoracje Najświętszego Sakramentu we wtorek i czwartek oraz godzinną w niedzielę. Codziennie siostry nowicjuszki praktykują przynajmniej piętnastominutową modlitwę indywidualną 443

. W ramach poznawania Ustaw Zgromadzenia odbywają się wykłady na temat Konstytucji i Dyrektorium. Wówczas siostry nowicjuszki mają możliwość poznawania zawartych tam treści dotyczących Eucharystii i formacji eucharystycznej⁴⁴⁴. Aktualne dokumenty Zgromadzenia nie uwzględniają jednak w tym okresie szerszego zakresu systematycznej formacji eucharystycznej.

440 Statut Formacji, p. 42, w: Ustawy Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia

Najśw. Maryi Panny w Pleszewie, opracowane i zatwierdzone przez XVII Kapitułę Generalną,

Pleszew, 14 – 30 XI 1969 i 15 – 29 IV 1971, s. 6 – 14, ASL.

441 Podręcznik dla wychowawczyń, dz. cyt., s. 164.

442 Tematy wykładów: „1. Modlitwy Eucharystyczne. Obrzędy Komunii św. Znak pokoju; 2. Przygotowanie darów. Historia – dzisiaj. Procesja – mycie rąk; 3. Liturgia Słowa- czytania, lekcjonarz, spiewy, modlitwa powszechna; 4. O sakramentach w ogólności. Historia Eucharystii. Ofiara Mszy św. Obrzędy wstępne”, Dziennik zajęć w nowicjacie, Luboń brw, ASL.

443 Dyrektorium 1999, p. 112. ⁴⁴³ KPK, kan. 650 § 1; Konstytucje, art. 145; Dyrektorium , p. 112.

Program kształcenia w Postulacie i Nowicjacie oraz Program kształcenia w Nowicjacie, Luboń, ASL.

443 RC, 15.

443 Statut Formacji, p. 42, w: Ustawy Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia

Najśw. Maryi Panny w Pleszewie, opracowane i zatwierdzone przez XVII Kapitułę Generalną,

Pleszew, 14 – 30 XI 1969 i 15 – 29 IV 1971, s. 6 – 14, ASL.

443 Podręcznik dla wychowawczyń, dz. cyt., s. 164.

443 Tematy wykładów: „1. Modlitwy Eucharystyczne. Obrzędy Komunii św. Znak pokoju; 2. Przygotowanie darów. Historia – dzisiaj. Procesja – mycie rąk; 3. Liturgia Słowa- czytania, lekcjonarz, spiewy, modlitwa powszechna; 4. O sakramentach w ogólności. Historia Eucharystii. Ofiara Mszy św. Obrzędy wstępne”, Dziennik zajęć w nowicjacie, Luboń brw, ASL.

443 Dyrektorium 1999, p. 112

444 W rozdziale II rozprawy przeprowadzono analizę tych dokumentów i wykazano obecność w nich treści dotyczących formacji postaw eucharystycznych.

94