Prawo karne
C. Przeciwdziałanie dyskryminacji
1. Prace nad ustawą o równym traktowaniu
Minister. Pracy. i. Polityki. Społecznej. przedstawił. Rzecznikowi. projekt. ustawy.
o.równym.traktowaniu,.z.prośbą.przedstawienie.opinii379..Rzecznik.w.odpowiedzi380. pozytywnie.ocenił.koncepcję.przyjętą.w.przedstawionym.projekcie.ustawy,.w.tym.od-stąpienie.od.przewidywanego.uprzednio.powołania.odrębnego.organu.(urzędu).ds..
równego.traktowania.
W. wystąpieniu. tym. Rzecznik. przedstawił. stanowisko. w. zakresie. propozycji.
zmian. niektórych. przepisów. ustawy. o. Rzeczniku. Praw. Obywatelskich,. mających.
na.celu.dookreślenie.kompetencji.Rzecznika.po.przejęciu.funkcji.krajowych.mecha-nizmów.ochrony.wolności.i.praw.
W.odpowiedzi381.za.słuszne.uznano.zgłoszone.przez.Rzecznika.postulaty.jako.
zmierzające.do.umożliwienia.jeszcze.bardziej.skutecznych.działań.Rzecznika..
W. związku. z. przygotowaniem. kolejnej. wersji. projektu. ustawy. (z. dnia. 3. lipca.
2008.r.).do.Rzecznika.zwrócił.się382.Pełnomocnik.Rządu.ds..Równego.Traktowania.
z.wnioskiem.o.ocenę.konstytucyjności.proponowanych.przepisów.oraz.roli.Rzeczni-ka,.jako.organu.ochrony.praw.człowieka.
Rzecznik.za.szczególnie.istotną.uznał383 .kwestię.właściwego.ułożenia.kompeten-cji.i.zadań.organu.do.spraw.równego.traktowania,.ze.szczególnym.uwzględnieniem.
roli.Rzecznika.Praw.Obywatelskich.
Następna.wersja.projektu.ustawy.w sprawie wdrożenia niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania.(projekt.z.dnia.25.września.2008.r.)384. została.oceniona385.przez.Rzecznika.pozytywnie.w.części.zgodności.nowych.regulacji.
z.Konstytucją.i.już.obowiązującymi.przepisami..
379. Pismo.z.15.lutego.2008.r.
380. RPO-583174-I/08.z.7.marca.2008.r.
381. Pismo.Podsekretarza.Stanu.w.Ministerstwie.Pracy.i.Polityki.Społecznej.z.16.kwietnia.2008.r.
382. Pismo.z.23.lipca.2008.r.
383. Pismo.z.7.sierpnia.2008.r..
384. Pismo.Podsekretarza.Stanu.w.Ministerstwie.Pracy.i.Polityki.Społecznej.z.15.października.2008.r.
385. Pisma.z.21.października.2008.r.
141 działania podejmowane dla ochrony konkretnych praw i wolności
2. Stosowanie przez kluby piłkarskie praktyk dyskryminacyjnych wobec kibiców piłkarskich
Dostęp.do.dóbr.kultury,.w.tym.do.różnych.form.kultury.fizycznej.regulują:.art..
73.Konstytucji,.ustawa.o.kulturze.fizycznej386.oraz.ustawa.o.bezpieczeństwie.imprez.
masowych387..
Kluby.piłkarskie,.w.trosce.o.bezpieczeństwo.uczestniczących.w.nich.osób,.wpro-wadzają.do.swych.regulaminów.postanowienia,.które.ograniczają.udział.w.imprezie.
sportowej..Zastrzeżenia.Rzecznika.wzbudził.Regulamin.uchwalony.przez.Klub.Piłkar-ski.Legia.Warszawa,.który.umożliwia.unieważnienie.wykupionego.abonamentu.lub.
innego. dokumentu. uprawniającego. do. wejścia. na. stadion,. bez. możliwości. żądania.
zwrotu.jego.kosztu,.w.przypadku.uznania.osoby.na.podstawie.wcześniejszych.i.udo-kumentowanych.zachowań.za.„znanego.lub.potencjalnego.sprawcę.kłopotów”..Takie.
postanowienia.Regulaminu.nie.znajdują.oparcia.w.obowiązującym.prawie..
Rzecznik.otrzymywał.też.skargi.kibiców.piłkarskich,.którym.odmówiono.sprze- daży.biletów.wyłącznie.ze.względu.na.ich.miejsce.zamieszkania..Trudności.z.naby-ciem.biletów.na.mecze,.wyłącznie.przez.Internet.wynikały.z.ograniczonego.dostępu.
kibiców.do.właściwej.strony.internetowej..Rzecznik.zwrócił.się388 .do.Prezesa.Polskie- go.Związku.Piłki.Nożnej.o.zajęcie.stanowiska.w.przedstawionych.kwestiach,.w.szcze-gólności.o.zwrócenie.uwagi.klubom.zrzeszonym.w.PZPN.na.wskazane.problemy.oraz.
podjęcie.działań.zmierzających.do.usunięcia.dostrzeżonych.nieprawidłowości..
Prezes.poinformował389 .Rzecznika,.że.Klub.Legia.Warszawa.zadeklarował.rezyg-nację.z.kontrowersyjnego.zapisu.Regulaminu..Nabywca.dokumentu.wielorazowego.
wstępu.będzie.mógł.otrzymać.zwrot.proporcjonalnej.części.opłaty.za.dokument.unie-ważniony.w.związku.z.wprowadzonym.zakazem.wstępu.
PZPN. stworzył. już. przed. wieloma. laty. możliwość. realizacji. zorganizowanych.
wyjazdów. grup. kibiców. na. mecze. ligowe. lub. pucharowe. rozgrywane. na. stadionie.
przeciwnika..Ograniczenia.sprzedaży.biletów.kibicom.mającym.miejsce.zamieszka-nia.w.innym.województwie,.stosowane.obecnie.przez.4.z.16.klubów.ekstraklasy,.mają.
minimalizować.istniejące.zagrożenia.i.nie.powinny.być.odczytywane.wyłącznie.przez.
pryzmat.ograniczenia.dostępu.do.kultury.fizycznej.
Problemy.z.dystrybucją.biletów.przez.Internet.wynikały.z.ograniczeń.frekwencji.
kibiców.logujących.się.w.systemie.internetowym.
3. Dyskryminacja ze względu na narodowość - incydenty o podłożu rasistowskim i antysemickim w czasie imprez sportowych
Sport,.dzięki.swej.powszechności,.powinien.promować.takie.wartości.jak,.tole-rancja,.solidarność.oraz.zasady.fair.play..Jednak.sport.napotyka.również.na.poważne.
386. Ustawa.z.18.stycznia.1996.r..(Dz.U..z.2007.r..Nr.226,.poz..1675.z.późn..zm.).
387. Ustawa.z.22.sierpnia.1997.r..(Dz.U..z.2005.r..Nr.108,.poz..909.z.późn..zm.).
388. RPO-572145-I/07.z.27.lutego.2008.r.
389. Pismo.z.31.marca.2008.r.
142
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2008
zagrożenia.i.wyzwania,.do.których.należą.m.in..rasizm,.ksenofobia.i.agresja.ze.strony.
tzw..pseudokibiców..
W.2008.r..miały.miejsce.niepokojące.zdarzenia,.świadczące.o.tym,.iż.propagowa-nie.treści.o.podłożu.rasistowskim.lub.antysemickim.na.polskich.stadionach.nie.należy.
do.rzadkości..Poza.wznoszeniem.okrzyków.i.gestów,.wystąpiły.przypadki.wywiesza-nia.flag.i.transparentów.odwołujących.się.do.treści.faszystowskich,.rasistowskich.czy.
antysemickich..Problem.antysemickich.zachowań.na.polskich.stadionach.był.szeroko.
komentowany.również.za.granicą.
Rzecznik. z. uznaniem. przyjął. wszelkie. działania. mające. na. celu. ograniczenie.
przejawów. dyskryminacji. na. stadionach. piłkarskich,. m.in.. zmiany. Statutu. PZPN,.
stanowiące.o.neutralności.PZPN.oraz.zabraniające.jakiejkolwiek.dyskryminacji.pod.
groźbą.zastosowania.sankcji.dyscyplinarnych,.czy.zmiany.w.Regulaminie.Dyscypli- narnym.PZPN.określające.zakres.i.wysokość.kar.dyscyplinarnych.wobec.osób.fizycz-nych.i.klubów.piłkarskich,.dopuszczających.się.aktów.dyskryminujących..Jednakże.
celowe.byłoby.podjęcie.działań.edukacyjnych.i.wychowawczych,.mających.na.celu.
pogłębienie. wrażliwości. kibiców. na. odmienności. kulturowe. czy. rasowe.. Rzecznik.
zwrócił. się390. do. Prezesa. PZPN. o. informację,. jakie. działania. na. rzecz. rozwiązania.
problemu.incydentów.o.podłożu.antysemickim.lub.rasistowskim.na.stadionach.pił- karskich.są.podejmowane..Rzecznik.zaoferował.swoją.pomoc.w.rozwiązaniu.tego.nie-pokojącego.problemu.
W.odpowiedzi.poinformowano391.Rzecznika,.że.uchwała.PZPN.z.dnia.11.maja.
2008.r..dotycząca.zwalczania.korupcji.przewiduje.powołanie.Rzecznika.Dyscypli-narnego.PZPN.działającego.w.sprawach.korupcji,.dopingu,.rażących.przypadków.
rasizmu.i.chuligaństwa..Utworzona.zostanie.również.Komisja.Fair.Play,.upoważnio-na.do.opracowania.programów.zwalczających.rasizm.i.inne.formy.dyskryminacji..
Natomiast.w.ramach.Wydziału.ds..Bezpieczeństwa.na.Obiektach.Piłkarskich.PZPN.
planowane.jest.utworzenie.Zespołu.ds..weryfikacji.haseł.eksponowanych.na.stadio-nach.
Ponadto.poinformowano.Rzecznika.o.działaniach.planowanych.we.współpracy.
z.Antyrasistowskim.Stowarzyszeniem.„NIGDY.WIĘCEJ”..Przy.pomocy.tej.organi-zacji.PZPN.zamierza.przygotować.i.wdrożyć.program.walki.z.wszelkimi.przejawami.
rasizmu.i.innych.form.dyskryminacji.na.polskich.stadionach..
Za. sprawą. środków. masowego. przekazu. Rzecznik. powziął. informację. na. te-mat.incydentu.o.charakterze.rasistowskim,.który.miał.miejsce.podczas.zawodów.ligi.
żużlowej.w.Grudziądzu..Z.podanych.informacji.wynikało,.że.czarnoskóry.zawodnik.
Rybnickiego.Klubu.Motorowego.padł.ofiarą.agresji.ze.strony.obserwujących.zawody.
polskich.kibiców,.którzy.obrzucili.go.wyzwiskami..Incydent.ten,.szeroko.opisywany.
był.także.przez.prasę.Szwecji,.której.obywatelem.jest.poszkodowany.zawodnik..
390. RPO-585333-I/08.z.10.kwietnia.2008.r.
391. Pismo.z.16.maja.2008.r.
143 działania podejmowane dla ochrony konkretnych praw i wolności
Rzecznik.zwrócił.się.do.Prezesa.Polskiego.Związku.Motorowego.o.poinformo-wanie,.o.działaniach.Związku.zmierzających.do.wyjaśnienia.powyższej.sprawy.oraz.
uniknięcia.podobnych.incydentów.w.przyszłości..
W. odpowiedzi. poinformowano. Rzecznika,. że. w. sprawie. rasistowskich. i. chu-ligańskich. wybryków. wymierzonych. w. czarnoskórego. zawodnika. wszczęte. zostało.
postępowanie.dyscyplinarne.wobec.Grudziądzkiego.Towarzystwa.Żużlowego.za.na-ruszenie. przepisów. Regulaminu. Sportu. Żużlowego.. W. wyniku. przeprowadzonego.
postępowania. dowodowego. orzeczono. wobec. obwinionego. klubu. kary. pieniężne..
W.Regulaminie.Sportu.Żużlowego.brak.obecnie.przepisów.pozwalających.pociągnąć.
klub,.zawodnika,.lub.sędziego.do.odpowiedzialności.dyscyplinarnej.za.wybryki.chu-ligańskie.na.tle.rasistowskim..Główna.Komisja.Sportu.Żużlowego.rozważy.potrzebę.
wprowadzenia.zmian.do.regulaminu.
4. Dyskryminacja ze względu na orientację – sytuacja osób homoseksualnych w Polsce
Rzecznik.przekazał392.Dyrektorowi.Agencji.Praw.Podstawowych raport.dotyczą-cy.sytuacji.osób.homoseksualnych.w.Polsce.w.perspektywie.działań.Rzecznika.Praw.
Obywatelskich,.z.nadzieją,.że.okaże.się.on.przydatny.w.trakcie.prac.nad.przygotowy- wanym.przez.Agencję.Praw.Podstawowych.raportem.dotyczącym.przejawów.dyskry-minacji.ze.względu.na.orientację.seksualną.w.krajach.Unii.Europejskiej..
Wystąpienie.w.tej.sprawie.Rzecznik.skierował393 .również.do.Pełnomocnika.Rzą-du.ds..Równego.Traktowania,.po.opublikowaniu.w.czerwcu.2008.przez.Agencję.Praw.
Podstawowych.UE.raportu.pn..„Homofobia.i.dyskryminacja.z.powodu.orientacji.sek-sualnej.w.krajach.członkowskich.Unii.Europejskiej”..
5. Dyskryminacja ze względu na wiek – przestrzeganie praw osób starszych W. dniu. 1. października. obchodzony. jest. Międzynarodowy. Dzień. Osób. Star-szych,.ustanowiony.przez.Zgromadzenie.Ogólne.ONZ.w.1990.r..Wobec.coraz.częściej.
powtarzającej.się.w.publicznej.debacie.tezy.o.dyskryminacji.osób.starszych,.Rzecznik.
uznał.za.wskazane.opracowanie.raportu,.który.odzwierciedlałby.rzeczywisty,.aktual-ny.stan.w.tym.zakresie..W.wyniku.prac.Zespołu.ekspertów.działającego.przy.urzędzie.
Rzecznika,.została.wydana.publikacja.pt..„Stan.przestrzegania.praw.osób.starszych.
w.Polsce..Analiza.i.rekomendacje.działań”..Poruszone.w.niej.zostały.następujące.tema-ty:.zagrożenia.praw.osób.starszych.na.rynku.pracy,.pieniężne.świadczenia.społeczne.
i.sytuacja.mieszkaniowa.osób.starszych,.wskazanie.wprowadzenia.społecznego.ubez-pieczenia.pielęgnacyjnego,.rodzina.i.środowisko.zamieszkania.jako.obszary.ryzyka.
wykluczenia.społecznego.osób.starszych,.przemoc,.dostęp.do.edukacji,.uczestnictwo.
w.sferze.publicznej,.zagrożenia.praw.osób.starszych.na.rynku.dóbr.i.usług.konsump-392. RPO-580873-I/08.z.31.marca.2008.r.
393. RPO-599671-I/08.z.7.listopada.2008.r.
144
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2008
cyjnych,.ochrona.zdrowia..Rzecznik.przekazał394.powyższe.opracowanie.Premierowi.
oraz.Ministrowi.Pracy.i.Polityki.Społecznej..
6. Dyskryminacja w uprawnieniach do świadczeń pieniężnych dla paraolimpijczyków W.2008.r..Rzecznik.kontynuował395 .działania.w.sprawie.wykluczenia.grupy.spor-towców.–.paraolimpijczyków,.którzy.zdobyli.medale.podczas.igrzysk.paraolimpijskich.
przed.1992.r.,.z.kręgu.beneficjentów.świadczenia.z.budżetu.państwa..Ustawodawca.
przyjął.bowiem.założenie,.że.igrzyska.paraolimpijskie.organizowane.do.1992.r..nie.
spełniały.kryterium.konkurencyjności..Rzecznik.wskazywał.na.niezgodność.przed-miotowej.regulacji.z.konstytucyjną.zasadą.równego.traktowania.(art..32.Konstytucji)..
W.wyniku.podjętych.przez.Rzecznika.działań.wszyscy.niepełnosprawni.sportowcy.
zostali.uprawnieni.do.świadczeń.z.budżetu.państwa.z.tytułu.udziału.w.igrzyskach.
paraolimpijskich.