Zaangażowanie operacyjne Afgańskiej Armii Narodowej …

Niemal od początku, a zatem od roku 2002, siły ANA były stopniowo wdrażane do realizacji swoich podstawowych zadań, począwszy od ochrony własnych baz i misji ratowniczych (jak np. poszukiwanie załogi samolotu KAM Air, który rozbił się w lutym 2005 r. na górze Chaperi na wysokości 3,400 m, ewakuacja ofiar powodzi w prowincji Parwan w kwietniu 2007 roku, pomoc ofiarom trzęsienia ziemi w Pakistanie w 2005 r.) po zadania tak złożone jak zapewnienie bezpieczeństwa w okresie wyborów prezydenckich i parlamentarnych (w latach 2004-2005), a w końcu działania bojowe przeciwko rebelii. Swoją pierwszą operację o kryptonimie „Warrior Sweep” ANA, w sile ok. tysiąca żołnierzy, prowadziła w okresie od czerwca do połowy września 2003 roku na południu prowincji Paktia. Zlikwidowano wówczas istniejące tam składy nielegalnej amunicji. ANA uczestniczyła również w tłumieniu zamieszek w Meimana w Heracie marcu 2004 r.⁴⁴

Od 2005 r. żołnierze armii afgańskiej byli też dyslokowani w południowych prowincjach kraju, co przełożyło się także na zwiększenie liczby ofiar wśród żołnierzy ANA podczas operacji (od marca 2005-2006 – 130 zabitych, rok później ok. 200, a w roku 2007 ta liczba zwiększyła się do ponad 700 żołnierzy⁴⁵). Odzwierciedla to rosnącą rolę żołnierzy ANA w walkach z narastającą od 2007 roku rebelią talibów. ANA uczestniczyła np. w pojmaniu lidera talibów Mullaha Mahmooda Balucha w pobliżu Kandaharu, odpowiedzialnego za organizację zamachów samobójczych w prowincji Helmand⁴⁶. W marcu 2007 roku w ramach operacji „Achilles” w prowincji Helmand żołnierze ANA wraz z siłami ISAF wyeliminowali także prawie 50 talibów⁴⁷. Także w 2007 r. żołnierze Afgańskiej Armii Narodowej wzięli udział w jednej z najpoważniejszych operacji – bitwie o Musa Qala (miasto w prowincji Helmand, jedno z najważniejszych centrów upraw i handlu opiatami; na początku 2007 r. kontrolę nad nim przejęli talibowie i sprawowali ją ok. 9 miesięcy), w której uczestniczyli także żołnierze brytyjscy stacjonujący w prowincji. Była to pierwsza tak duża

44 W formacjach o sile jednego batalionu oddziały ANA były w stanie operować od 2004 roku. Jak podkreślają eksperci, aż do roku 2006 r. wszelkie działania operacyjne odbywały się z asystą amerykańskich ETT.

45 A. Giustozzi, Koran, Kalashnikov and Laptop…, op.cit., s. 185. Patrz też zestawienie Rand Corporation w raporcie Security Force Assistance in Afghanistan…, op.cit., s. 42.

46 Afghans claim Mullah Mahmood Baluch dead na http://www.nato.int/isaf/docu/pressreleases/2007/06-june/pr070614-443.html .

47 49 Taliban killed by Afghan forces, komunikat Associated Press z 3 marca 2007 r.

operacja, w której siły ANA pełniły rolę pierwszoplanową, choć z poważnym wsparciem sił brytyjskich w zakresie logistyki i planowania operacji. Stawili oni wówczas czoło ok. 2 tysiącom bojowników talibskich, którzy kontrolowali miasto i jego okolice⁴⁸.

Kolejna większa operacja, w której armia afgańska brała udział także wraz z wojskami brytyjskimi w prowincji Helmand to „Panther’s Claw” w 2009 r., która miała na celu odzyskać kontrolę nad szlakami komunikacyjnymi w prowincji, które były opanowane przez siły talibów oraz uderzyć w talibów zajmujących się produkcją i handlem narkotykami.

Także w 2009 r. wojsko afgańskie (ok. 650 żołnierzy) wzięło udział w operacji „Strike of the Sword” w prowincji Helmand, gdzie wraz z żołnierzami armii amerykańskiej zwalczało siły rebeliantów. Jak podkreślają eksperci, była to największa ofensywa z powietrza od czasów wojny wietnamskiej⁴⁹. Zginęło w niej prawie 60 talibów.

Dość istotną operacją przeprowadzoną przez ISAF wraz z siłami ANA była także misja w północnym Afganistanie (lipiec 2009) w prowincji Kunduz w celu wzmocnienia bezpieczeństwa w prowincji w związku z nasilającymi się atakami talibów przed sierpniowymi wyborami prezydenckimi oraz udrożnienia szlaków tranzytowych z Uzbekistanu. Wzięło w niej udział ok. 800 żołnierzy afgańskich przy wsparciu stacjonujących w prowincji Niemców oraz lotnictwa amerykańskiego. W jej wyniku udało się zatrzymać lokalnego lidera talibów (Qari Abdul Wadoud). Operacja zakończyła się połowicznym sukcesem, gdyż niektóre dystrykty zostały w kolejnych miesiącach odbite przez siły talibów⁵⁰.

Już od połowy roku 2008 siły ANA przejęły również odpowiedzialność za bezpieczeństwo stolicy, a w 2009 – za bezpieczeństwo całej prowincji stołecznej. Od roku 2010 zaangażowanie operacyjne afgańskiej armii ulega regularnej intensyfikacji, wojska afgańskie brały udział w 3 fazie operacji Moshtarak, która była dowodzona z poziomu Dowództwa Korpusu ANA, a także kolejne fazy operacji HamKari, które były zainicjowane

48 Afghan troops take Taleban Town, BBC, December 10, 2007; także: Backed by NATO troops, ANA attacks Musa Qala, Pajhwok Afghan News, December 8, 2007 na http://www.pajhwok.com/en/2007/12/08/backed-nato-troops-ana-attacks-musa-qala .

49 US opens 'major Afghan offensive', komunikat BBC z 2 lipca 2009 r. na:

http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8129789.stm .

50Za: T. Behr, Germany and Regional Command North: ISAF’s Weakest Link? [w:] N. Hynek, P. Morton, Statebuilding in Afghanistan, Multinational Contributions to Reconstruction, Routledge Studies in Intervention and Statebuilding, Taylor&Francis Group, London and New York, 2012, s. 54.

przez dowódców afgańskich. W 2011 r. żołnierze ANA byli już w stanie prowadzić szereg istotnych działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa kraju, jak zwalczanie talibów na południu Afganistanu, prowadzenie samodzielnych patroli, interwencje w przypadku starć frakcji lokalnych komendantów. Gromadzą oni także odzyskany sprzęt wojskowy, zapewniają bezpieczeństwo delegatom Loja Jirga w trakcie obrad, ochraniają obiekty rządowe itp. W lipcu 2011 r. ANA dokonała pierwszej operacji dowodzonej przez dowództwo batalionu w prowincji Helmand, gdzie wsparła siły ISAF ANA w kilku dystryktach⁵¹.

Jedną z operacji przeprowadzonych w Afganistanie o skali największej od ponad 30 lat była operacja Seemorgh (lipiec 2013 r.) uruchomiona we wschodnim Afganistanie. Siły ANA (w tym siły specjalne) i lotnictwo afgańskie w celu wsparcia dyslokacji wojsk przeciwko partyzantce talibskiej (ok. 250 żołnierzy), dostarczenia zapasów (ok. 600 kg środków bojowych oraz medycznych) i ewakuacji ofiar, a także dostarczenia materiałów do głosowania. Była to największa operacja, w której dowodzenie należało do Afgańczyków. W sierpniu i we wrześniu przeprowadzono kolejną operację o kryptonimi Oqab, w południowym Afganistanie, której celem było zwalczanie miejscowej rebelii⁵².

Odnotowuje się również coraz większe zaangażowanie operacyjne afgańskich sił powietrznych, które wspomagają oddziały ANA oraz wojska koalicyjne w walkach z rebelią.

Początkowo wiązało się to z dużą liczbą ofiar wśród afgańskich pilotów, ale sytuacja stopniowo się poprawia⁵³. Już w 2005 r. siły te przeprowadziły samodzielną operację dostarczenia pomocy ofiarom trzęsienia ziemi w Pakistanie (przerzut osób, które miały pomóc w zażegnywaniu skutków katastrofy oraz pomocy materialnej). Dalsze plany zakładają ich rosnący udział w operacjach bojowych, w tym pomoc w precyzyjnym wyznaczaniu celów, weryfikowaniu planów ataku na konkretne miejsca i obiekty, tak by w maksymalnym stopniu uniknąć ofiar cywilnych, dostarczaniu pomocy medycznej itp.⁵⁴. Do sierpnia 2013 r.

51 Report on Progress Toward Security and Stability in Afghanistan. United States Plan for Sustaining the Afghan National Security Forces, Department of Defence, April 2011, na:

http://www.defense.gov/news/1230_1231Report.pdf, s. 3 i nn.

52 Informacje z oficjalnej witryny internetowej NATO:

http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_2013_10/20131018_131022-MediaBackgrounder_ANSF_en.pdf oraz misji ISAF: http://www.isaf.nato.int/article/isaf-releases/aaf-supports-operation-simorgh-in-logar-afghanistan.html .

53 Patrz np.: S. Nusbaumer, „The New Afghanistan Air Force , How the U.S. military is training Afghans to fly”, Air & Space Magazine, January 2011.

54 A. Cordesman, A. Mausner, D. Kasten, Winning in Afghanistan. Creating Effective Security Forces, CSIS, May 2009, na http://csis.org/files/publication/090527_Cordesman_Winning%20Afgha_web.pdf, s. 90.

siły te przeprowadziły prawie tysiąc operacji ewakuacji rannych (prawie 200 % wzrost w porównaniu z rokiem 2012)⁵⁵.

Siły afgańskie podejmują też działania nie związane stricte z walką z rebelią. Ich wsparcie notuje się w przypadkach odbudowy infrastruktury krytycznej (transport i zabezpieczenie elementów koniecznych do budowy elektrowni i innych urządzeń pożytku publicznego⁵⁶), zwalczaniu narkobiznesu (niszczenie upraw, transport i niszczenie instalacji używanych przy produkcji opium) etc.