Yale College

Jak to zostało już zaznaczone, początki Yale wyglądały zupełnie inaczej, niż było to w przypadku Harvardu, gdzie związki pomiędzy kolonią a uczelnią u samych początków były bardzo ścisłe i gdzie szkoła wprost podlegała władzom kolonii.

W 1701 roku dziesięciu duchownych kongregacjonalnego odłamu purytanizmu pod-jęło decyzję o przekazaniu swoich książek na rzecz koledżu, który planowali założyć.

By uczelnia mogła rozpocząć działanie, potrzebowała statutu, który został jej nadany 9 października 1701 roku przez władze kolonii Connecticut⁵⁶.

Na podstawie przyjętego przez legislaturę aktu zostało utworzone kolegium (col-legiate school), w którym miano przekazywać naukę „w zakresie sztuk wyzwolo-nych i nauk tym, którzy za sprawą Boga Wszechmogącego mogą się nadawać do służby publicznej zarówno w kościele, jak i w świeckim Państwie”⁵⁷. Uczelnia zo-stała zorganizowana jako samopodtrzymująca się korporacja (self-perpetuating cor-poration), czyli dziesięciu pierwszych członków korporacji miało prawo decydować o przyjmowaniu nowych członków i było to wyłączne prawo utworzonej korporacji.

Było to więc zorganizowane inaczej niż w przypadku Harvardu, którego prezydent musiał być zatwierdzany przez władze kolonii⁵⁸.

Po nadaniu szkole statutu przez legislaturę przez kilka lat trwał okres, w którym uczelnia wprawdzie formalnie istniała, ale nie prowadziła żadnej działalności. Pierw-si studenci rozpoczęli naukę dopiero w 1710 roku, kiedy koledż znalazł ostatecznie swoją siedzibę w New Haven, a co zostało zatwierdzone przez korporację 30 paź-dziernika 1717 roku. Stabilizacja szkoły była związana także z najhojniejszą daro-wizną z początków działania uczelni, przekazaną przez Elihu Yale’a, kupca londyń-skiego i zarządcy East India Company. Przekazał on na rzecz szkoły książki, a także

55 M.R. Wenger, Thomas Jefferson, the College of William and Mary, and the University of Virgi-nia, „The Virginia Magazine of History and Biography”, 1995, vol. 103, nr 3, s. 374; L.H. Johnson III, Sharper Than a Serpent’s Tooth. Thomas Jefferson and His Alma Mater, „The Virginia Magazine of History and Biography” 1991, vol. 99, nr 2, s. 160–162.

56 E. Baldwin, Annals of Yale College, in New Haven, Connecticut, from its Foundation, to the Year 1831, Hezekiah Howe, New Haven 1831, s. 13–17.

57 Ibidem, s. 14.

58 J. Whitehead, The Separation…, s. 15.

towary o łącznej wartości 550 funtów. W uznaniu dla zasług hojnego dobroczyńcy uczelnia zmieniła w 1718 roku nazwę na Yale College⁵⁹.

W latach 1710–1754 legislatura Connecticut przekazywała corocznie pieniądze na funkcjonowanie uczelni (choć nie pokrywała wszystkich kosztów jej utrzyma-nia), a także podejmowała decyzje o udzielaniu dodatkowego wsparcia na przykład w celu wzniesienia budynków oraz przekazała 1500 akrów ziemi na dalszą rozbu-dowę uczelni. W sumie do roku 1754 General Assembly przekazało około 22 000 funtów na rozwój i funkcjonowanie Yale College⁶⁰.

Statut uczelni, przyjęty przez Zgromadzenie Generalne w 1701 roku, był modyfi -kowany w 1723 oraz w 1745 roku – i ten ostatni jest dokumentem, na którym opiera się funkcjonowanie Yale aż do dzisiaj. Zgodnie ze statutem z roku 1745 uczelnia oraz nauczyciele pracujący w Yale byli zwolnieni z podatku od nieruchomości do wysokości 500 funtów rocznie. Dodatkowo legislatura zobowiązała się do przezna-czania corocznie 100 funtów na potrzeby koledżu. Finansowe wsparcie udzielane bezpośrednio albo za pomocą zwolnień podatkowych nie wiązało się w żaden sposób z poddaniem szkoły szczególnemu nadzorowi władz. Statut jedynie nakazywał, aby prawa i zarządzenia wydane przez prezydenta uczelni i profesorów były „przedkła-dane Zgromadzeniu tak często jak tego ono zażąda, a także mogą one być odwołane lub unieważnione przez Zgromadzenie, kiedy uzna to za stosowne”. Artykuł ósmy statutu uczelni przekazywał prezydentowi i członkom korporacji pełne, i wyłączne, prawo do tworzenia wewnętrznych regulacji, o ile były zgodne z prawami Anglii i miejscowej kolonii⁶¹.

Choć to rozstrzygnięcie przypomina nieco zależność Harvardu od General Court, należy zwrócić uwagę na to, że w Massachusetts już od 1650 roku istniała kontro-lowana przez miejscową legislaturę Rada Nadzorców, która sprawowała z ramienia kolonii ciągły nadzór nad fi nansami i działaniem uczelni. Connecticut nie utworzyło żadnej specjalnej instytucji, która zajmowałaby się sprawami Yale, a samo Zgro-madzenie Generalne prawie wcale nie korzystało z przysługującego mu prawa do kontrolowania działań koledżu⁶².

Pozornie stabilne relacje pomiędzy uczelnią a władzami kolonii uległy jednak znaczącym przeobrażeniom za czasów prezydenta uczelni Thomasa Clapa⁶³. Clap

59 F.B. Dexter, Documentary History of Yale University. 1701–1745, Arno Press, New York 1969, s. 158; E. Baldwin, Annals…, s. 29–30.

60 J. Whitehead, The Separation…, s. 13.

61 E. Baldwin, Annals…, s. 155–169; The Yale Corporation Charter and Legislation, Yale Univer-sity, New Haven 1976, s. 8–11. „8. THAT ye PRESIDENT AND FELLOWS shall have ye Government Care and Management of ye COLLEGE and all ye Matters and Affairs thereunto belonging, and shall have Power from Time to Time as occasion shall Require to make ordain and Establish all such whol-some & Reasonable Laws Rules & Ordinances Not Repugnant to ye Laws of England nor ye Laws of this Colony as they shall think fi t and proper for ye Instruction and Education of ye Students and Ordering Governing Ruling & Managing ye Sd College and all Matters Affairs and things thereunto belonging, and ye same to Repeal and alter as they shall think fi t which Shall be Laid before this Assembly as often as required and may also be Repealed or Disallowed by this Assembly when they shall think proper”.

62 J. Whitehead, The Separation…, s. 13–14.

63 Th. Clap, (1703–1767) był prezydentem uczelni w latach 1740–1766. Zob. L.L. Tucker, Puritan Protagonist. President Thomas Clap of Yale College, University of North Carolina Press, Chapel Hill 1962.

Czasy kolonialne – powstanie pierwszych uczelni i ich relacje z władzami 71 uważał Yale nie tylko za koledż, którego zadaniem jest także zapewnienie ogólne-go wyższeogólne-go wykształcenia obywatelom kolonii – zogólne-godnie z pierwotnym zadaniem, by kształcił absolwentów mogących „nadawać się do służby publicznej zarówno w koś-ciele, jak i w świeckim Państwie”. Widział w Yale instytucję, której jedynym praw-dziwym celem było kształcenie przyszłych duchownych. To za jego sprawą w 1754 roku korporacja przyjęła rozstrzygnięcie, które nakazywało, aby wszyscy profeso-rowie Yale podpisywali westminsterskie wyznanie wiary⁶⁴. To posunięcie sprawiło, że począwszy od 1758 roku legislatura Connecticut dążyła do uzyskania większej kontroli nad uczelnią, ale Clap udanie temu przeszkodził, argumentując, że skoro władze kolonii nie są założycielami tej szkoły, to nie mogą nabyć prawa do jej kontro-lowania. Działania Clapa w stosunku do władz kolonialnych mogły być odczytywane jako starania o utrzymanie niezależności i wysokiego poziomu szkoły. Jego relacje ze studentami – nadmierna surowość i religijno-moralny rygoryzm – doprowadziły jednak do zamieszek na terenie uczelni w 1765 roku, kiedy uczniowie wtargnęli do jego domu, protestując przeciwko nadmiernym związkom z religią⁶⁵.

Uzyskanie niepodległości zmieniło sytuację Connecticut i Yale College, ale nie tak radykalnie, jak nastąpiło to na przykład w przypadku Dartmouth College w New Hampshire czy King’s College w Nowym Jorku. Przede wszystkim dlatego, że Yale College nie był uczelnią powstałą w wyniku inicjatywy władz kolonialnych, lecz był wynikiem prywatnego przedsięwzięcia purytańskich duchownych, którzy chcie-li zapewnić odpowiednią naukę przyszłym kapłanom kościoła kongregacjonalnego.

Statut uczelni został nadany przez władze kolonii i dlatego nie musiał być zmieniany po utworzeniu niepodległych Stanów Zjednoczonych. A zgodnie z tym podstawo-wym dla uczelni prawem, to korporacja miała decydować o wszystkich istotnych dla koledżu sprawach, co nie pozostawiało wiele miejsca na ewentualne interwencje władz stanowych⁶⁶.

W roku 1777 korporacja Koledżu Yale doszła do wniosku, że kolejnym prezy-dentem uczelni powinna być osoba, która pozwoli na poprawę stosunków z wła-dzami Connecticut. Za najlepszego kandydata na to stanowisko uznana Ezrę Stilesa (absolwenta Yale z 1746 roku). W swoich pamiętnikach Stiles zanotował, że został wybrany na prezydenta przede wszystkim po to, by zapobiec utworzeniu przez wła-dze Connecticut nowej publicznej uczelni, konkurencyjnej dla Yale⁶⁷. W 1777 roku Ezra Stiles sformułował swój Plan of a University, w którym proponował podnie-sienie statusu uczelni do poziomu uniwersyteckiego przez dodanie studium genera-le oraz katedr i związanych z nimi profesur w zakresie: prawa, fi zyki, matematyki, fi lozofi i naturalnej (która oznaczała fi zykę i chemię) oraz historii. Zakładał przy tym, że tego rodzaju działanie może zostać doprowadzone do końca tylko „jeśli

podsta-64 J. Whitehead, The Separation…, s. 37; R. Hofstadter, W. Metzger, The Development of Academic Freedom in the United States, Columbia University Press, New York 1955, s. 163.

65 J. Whitehead, The Separation…, s. 37.

66 J. Herbst, From Crisis…, s. 151–153.

67 F.B. Dexter (red.), The Literary Diary of Ezra Stiles, Yale University Press, New Haven 1901, vol. II, s. 209.

wowe uposażenie będzie przekazane przez stan, nie wykluczając przy tym prywat-nego wsparcia”⁶⁸.

W trakcie spotkania pomiędzy legislaturą Connecticut i korporacją, przyjęto wstępnie, że stan będzie miał prawo głosu przy obsadzaniu katedr, które ufunduje.

Stiles obawiał się jednak nadmiernej ingerencji w działania uczelni sprzeczne z du-chem samouzupełniającej się korporacji. Rozpoczęły się trwające ponad dziesięć lat negocjacje, w czasie których Stiles prowadził efektywne działania na rzecz pozy-skania dodatkowych funduszy prywatnych. Przypuszczał bowiem, że nadmierna za-leżność od fi nansowego wsparcia władz doprowadzi w konsekwencji do zależności prawnej i organizacyjnej. Kompromis, do którego ostatecznie doszło w 1791 roku, wynikał także, z coraz luźniejszych związków władz stanowych oraz koledżu z koś-ciołem kongregacjonalnym. Niemały wpływ na relację pomiędzy Yale a Connecticut odegrał przykład stanów Nowy Jork oraz Massachusetts, które rozpoczęły wspiera-nie szkolnictwa wyższego, ustalając nowe zasady współpracy władz i uczelni⁶⁹.

Zgodnie z zawartym porozumieniem, w roku 1791 legislatura Connecticut usta-nowiła komisję, która miała ocenić sytuację Yale College. Po przedstawieniu raportu, który w pozytywnym świetle pokazywał działania szkoły, władze przyznały wspar-cie w wysokości 1200 dolarów rocznie. W maju 1792 roku stan zaoferował daro-wiznę w wysokości 30 000 dolarów, która w znacznej części pochodziła z federal-nych funduszy na pokrycie kosztów udziału kolonii w walce o niepodległość.

Pieniądze te zostały przekazane w następujący sposób: to Yale miał zorganizować pobór podatku nałożonego przez władzę federalną. W zamian za to władze stanu zażądały ośmiu miejsc ex ofi cio w korporacji – dla gubernatora, zastępcy gubernato-ra ogubernato-raz sześciu cywilnych urzędników wskazywanych przez legislaturę. Korpogubernato-racja przyjęła propozycję, nie tylko nie chcąc odrzucić fi nansowego wsparcia, ale obawia-jąc się przede wszystkim, że odmowa oznaczałaby ufundowanie nowego koledżu w stanie⁷⁰.

W latach 1792–1818 zarówno Yale College, jak i stan Connecticut przechodziły okres transformacji życia religijnego, podjęto bowiem starania o rzeczywiste zagwa-rantowanie wolności religijnej oraz rozdział kościoła i władzy świeckiej. W 1795 roku kościół episkopalny ufundował swoją akademię, która miała kształcić nie tylko duchownych, ale i młodzież tego wyznania. Obawiając się silnej opozycji ze strony Yale, anglikanie w ogóle nie wystąpili o nadanie statutu uczelni przez władze sta-nowe. Po kilku latach w miarę spokojnej współpracy z Yale, czego przejawem było

68 E. Stiles, Plan of a University. A Proposal Addressed to the Corporation of Yale College 3 Decem-ber 1777 and Now First Published by the Fellows of Pierson College as a tribute to Gordon S. Haight, Yale University, New Haven 1953.

69 J. Herbst, From Crisis…, s. 162–163.

70 The Yale Corporation…, s. 12–13. „In case this grant shall be accepted, in manner as herein after provided, the Governor, Lieutenant Governor, and six senior assistants in the Council of this State, for the time being, shall ever hereafter, by virtue of their said offi ces, be trustees or fellows of said college; and shall together with the present President and Fellows of said college, and their successors, constitute one corporation, by the name, and style mentioned in the charter of said college; and shall have and enjoy the same powers, privileges and authority, in as full and ample a manner, as though they had been expressly named and included in said charter”.

Czasy kolonialne – powstanie pierwszych uczelni i ich relacje z władzami 73 przyjmowanie absolwentów akademii od razu na wyższe lata studiów, anglikanie spróbowali podnieść pozycję swej uczelni, występując do władz z prośbą o nadanie jej statutu koledżu. Początkowo władze odmawiały, ale kiedy powołany do życia Phoenix Bank zaoferował w 1814 roku 50 000 dolarów na rzecz odnowionej szko-ły, legislatura musiała zareagować – stanęła w obronie Yale i przekazała tej uczelni 20 000 dolarów oraz odmówiła jakiegokolwiek, choćby prawnego, wsparcia starań episkopalian⁷¹.

Oburzeni takimi działaniami członkowie tego wyznania zerwali dotychczasową polityczną współpracę z Partią Federalistów i połączyli się z Republikanami, tworząc nową Partię Tolerancyjną. Federaliści poczuli się zagrożeni sukcesami nowej siły politycznej i próbowali spacyfi kować niezadowolenie innych grup za pomocą fi nan-sowego wsparcia między innymi akademii episkopalian. W 1816 roku, korzystając z przyznanej stanowi rekompensaty za wojnę 1812–1815, rozdzielono ów fundusz w następujący sposób: 1/3 dla stowarzyszeń kongregacjonalistów, 1/7 na Fundusz Biskupi, 1/8 dla baptystów, 1/12 dla metodystów, 1/6 dla Yale; reszta miała pozostać w dyspozycji władz. Doceniając gest legislatury Connecticut, należy zwrócić uwagę, że suma, którą rozdysponowano, była raczej niewielka – 14 500 dolarów. Yale otrzy-mało wówczas nieco ponad 2100 dolarów, co było niewielkim wsparciem w porów-naniu do 20 000 dolarów przekazanych zaledwie dwa lata wcześniej⁷².

W następnym roku Federaliści, którzy rekrutowali się głównie spośród grona kongregacjonalistów, przegrali wybory i gubernatorem został Olivier Wolcott repre-zentujący Partię Tolerancyjną. To za jego sprawą, przy wsparciu legislatury, Connec-ticut ostatecznie w 1818 roku uchwalił swoją konstytucję, która znosiła dominującą pozycję purytanizmu w wydaniu kongregacjonalnym. Yale, który od początku istnie-nia był ostoją tego wyznaistnie-nia, obawiał się ostrych reakcji nowych władz czy niechęci wobec najstarszej uczelni w tym stanie. Nic takiego się jednak nie stało. A rezultatem zwiększonej tolerancji było ostateczne powołanie do życia w 1823 roku Washington College (obecnie Trinity College) w Hartford, założonego przez kościół episkopalny.

Widoczną zmianą w stosunku władz stanowych do spraw szkolnictwa wyższego było powstrzymywanie się od fi nansowego wspierania uczelni o charakterze religijnym, przede wszystkim Yale. Connecticut nie domagał się już możliwości kontrolowania koledżu, ale jednocześnie nie zapewniał pieniędzy na jego funkcjonowanie. W ten sposób w latach 20. XIX wieku odrodziła się idea Yale jako samouzupełniającej się korporacji. Tym samym w 1828 roku, kiedy Jeremiah Day przygotowywał swój słyn-ny Yale Report, który na wiele lat spowolnił reformy amerykańskiego szkolnictwa wyższego, Yale College nie miał już znaczących związków ze stanem Connecticut.

A zmiana w statucie uczelni z 8 września 1830 roku ostatecznie pozbawiła władze stanu prawa do nominowania swych przedstawicieli w Korporacji Yale⁷³.

71 J. Whitehead, The Separation…, s. 42–43.

72 R. Purcell, Connecticut in Transition 1775–1818, Wesleyan Press, Wesleyan 1963.

73 The Reports on the Course of Instruction in Yale College; by a Committee of the Corporation and the Academical Faculty, Hezekiah Howe, New Haven 1828; The Yale Corporation…, s. 16.