Ziemia dla szkół – początki

Na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych pionierem w wykorzystywaniu ziemi do wspierania edukacji była kolonia Massachusetts. Oczywiście w historii europej-skiego szkolnictwa wyższego korzystanie z gruntów jako fi nansowego zabezpiecze-nia działazabezpiecze-nia uczelni nie było niczym niezwykłym. W metropolii wszystkie ważniej-sze uczelnie, włączając w to Oxford i Cambridge, miały swoje majątki ziemskie, które pomagały w utrzymywaniu uczelni, wypłacaniu pensji profesorom czy zapew-nianiu stypendiów ubogim studentom⁵.

Kolonia Massachusetts nie tylko jako pierwsza utworzyła swój koledż, ale i jako pierwsza wprowadziła prawo dotyczące edukacji. W myśl rozwiązania przyjętego w 1642 roku – edukacja stała się obowiązkowa i powszechna, lecz obowiązek ten był realizowany w charakterystyczny dla purytanizmu sposób. Zgodnie z zasadą in-dywidualnej odpowiedzialności za działania człowieka to rodzicie mieli obowiązek zadbać o wykształcenie dziecka i mogli to zrobić albo ucząc je sami, albo organizując naukę we współpracy z innymi. W 1647 roku ustawa została zmieniona i od tego mo-mentu każda miejscowość miała przeznaczyć teren pod budowę szkoły, a następnie przekazywać fundusze na jej utrzymanie⁶.

4 H.G. Wood, Who First…, s. 387–391.

5 R. Anderson, British Universities. Past and Present, Hambledon Continuum, London 2006, s. 1–15.

6 B. Bailyn, op.cit., s. 12–13; H.G. Good, A History of American Education. Second Edition, The Macmillan Company, New York 1962, s. 29, 41; G.L. Jackson, The Development of School Support in

Opierając się na tym akcie legislatura Massachusetts (General Court) pozosta-wiała władzom lokalnym decyzję, jak szkoła miała być zorganizowana, kogo należy zatrudnić, jak ma wyglądać plan nauczania. Konieczne było jedynie zapewnienie odpowiedniego miejsca dla działania takiej szkoły. Podobny stosunek do wspierania edukacji miały władze centralne w samych początkach istnienia niepodległych Sta-nów Zjednoczonych.

Ukazane w poprzednim rozdziale kontrowersje dotyczące konstytucyjności wspierania edukacji z funduszy federalnych nie występowały w przypadku dwóch aktów prawnych przyjętych jeszcze przed ratyfi kowaniem Konstytucji Stanów Zjed-noczonych: An ordinance for ascertaining the mode of disposing of lands in the We-stern Territory z 1785 roku (znany bardziej jako Land Ordinance of 1785) oraz An ordinance for the government of the territory of the United States, North-west of the river Ohio z 1787 roku (Northwest Ordinance of 1787). Obydwa dotyczyły zasad zasiedlania terenów na zachodzie, zaprowadzania tam administracji oraz warunków przyjmowania terytoriów jako nowych stanów unii⁷. Traktowane łącznie są uznawa-ne za pierwszy wyraźny przejaw troski władzy Stanów Zjednoczonych o edukację na wszystkich poziomach, w tym i uczelni⁸.

Land Ordinance jest pierwszym dokumentem, który w ogóle poruszał problem dostępu do edukacji oraz jej wspierania jako gwarancji rozwoju. Omawiając zasady organizowania życia na Zachodnich Terytoriach, wprowadzono wymóg, aby w każ-dym okręgu działka numer szesnaście (znajdująca się mniej więcej w jego centrum) była przeznaczona „na utrzymanie publicznej szkoły”⁹.

Zaproponowany przepis dotyczący szkół nie wzbudził większych kontrowersji między innymi dlatego, że w znacznej mierze pokrywał się z dotychczas przyjęty-mi rozwiązaniaprzyjęty-mi w poszczególnych stanach Unii. Tak jak ponad sto lat wcześniej w Massachusetts, zakładano, że niewykształceni ludzie nie mogą stać się prawdziwy-mi obywatelaprawdziwy-mi odpowiedzialnyprawdziwy-mi za swoje państwo, mogącyprawdziwy-mi przysporzyć sobie i innym ekonomicznego bogactwa i nie być jednocześnie prawdziwie religijnymi ludźmi. Dlatego Land Ordinance przewidywał, że kwartał znajdujący się tuż obok szkoły ma być przeznaczony na cele religijne¹⁰.

Colonial Massachusetts, Teachers College, Columbia University, New York 1909, s. 15–22 i 34–74; The Old Deluder Act [w:] N.B. Shurtleff (red.), Records of the Governor and Company of the Massachusetts Bay in New England, vol. II, William White, Boston 1853, s. 203.

7 An ordinance for ascertaining the mode of disposing of lands in the Western Territory (Land Or-dinance of 1785), (dalej Land OrOr-dinance), „Journals of the Continental Congress”, vol. 29, s. 923; An ordinance for the government of the territory of the United States, North-west of the river Ohio (North-west Ordinance of 1787), (dalej North(North-west Ordinance), „Journals of the Continental Congress”, vol. 32, s. 334–343 (dalej JCC).

8 J. Herbst, The Development…, s. 97; P.S. Onuf, Statehood and Union. A History of the Northwest Ordinance, Indiana University Press, Bloomington1992, s. 1–12.

9 G.N. Rainsford, op.cit., s. 34–35. W oryginalnym tekście Land Ordinance jest użyte sformułowa-nie township; oznaczać może ono miejscowość, ale w tym wypadku dotyczy miary powierzchni. Survey township albo inaczej congressional township to kwadrat o bokach o długości sześciu mil, liczący więc trzydzieści sześć mil kwadratowych. Działki (lots) były liczone od północno-zachodniego rogu tak wy-znaczonego terenu. Zob. C.A. White, A History of the Rectangular Survey System, U.S. Department of Interior, Bureau of Land Management oraz Government Printing Offi ce, Washington 1983, s. 1–16.

10 John Adams to Abigail Adams, 29 October 1775 [w:] Letters of Delegates to Congress, vol. 2, s. 276–277; G.L. Jackson, op.cit., s. 16–17; B. Bailyn, op.cit., s. 78–83.

Ziemia dla szkół 119 W trakcie krótkiej debaty w dniu 23 kwietnia 1785 roku Charles Pinckney, wspar-ty przez Williama Graysona, zaproponował, by w części dowspar-tyczącej szkół dopisać także instytucje charytatywne. Gdyby uwzględniono jego poprawki, odpowiedni fragment brzmiałby następująco: „W każdej miejscowości będzie zarezerwowany centralny kwartał, dla utrzymania szkoły publicznej, a przylegający kwartał znajdujący się na północ od wymienionego, dla celów religijnych o r a z c h a r y t a t y w -n y c h [podkr. autora]. Dochody z -nich uzyskiwa-ne w obydwu wypadkach mają być na zawsze wykorzystywane zgodnie z decyzją większości mieszkańców płci męskiej do wymienionych celów”¹¹.

W odpowiedzi na tę propozycję William Ellery, poparty przez Melanctona Smitha, zaproponował wykreślenie słów „celów religijnych” i pozostawienie jedynie „celów charytatywnych”. Propozycja Ellery’ego i Smitha została przyjęta (stosunkiem gło-sów osiem do dwóch, przy podzielonych głosach dwóch stanów). W związku z tym Pinckney wycofał swoją poprawkę¹². Ostatecznie zapis dotyczący celów charytatyw-nych zniknął całkowicie i w dokumencie przyjętym przez Kongres Konfederacji 20 maja 1785 roku do edukacji odnosi się następujący fragment: „W każdej miejscowo-ści kwartał numer 16 będzie przeznaczony na utrzymanie szkół publicznych w tejże miejscowości; a także jedna trzecia zysku ze sprzedaży kopalń złota, srebra, ołowiu oraz miedzi, o ile Kongres nie zadecyduje inaczej”¹³.

W decyzji Kongresu Konfederacji należy zwrócić uwagę na to, że ziemia nie mia-ła być użyta pod budowę szkoły, chodziło raczej o jej dzierżawienie i zapewnienie w ten sposób solidnych fi nansowych podstaw do funkcjonowania szkoły. A ponieważ miało to być centralne miejsce, zyski osiągane w ten sposób powinny były okazać się wystarczające dla zapewnienia spokojnej pracy szkół publicznych¹⁴.

W 1787 roku Kongres Konfederacji w kolejnym dokumencie normalizującym zasady kolonizowania zachodnich terytoriów Stanów Zjednoczonych ponownie zajął się problemem edukacji. Land Ordinance nie podawał uzasadnienia dla wspierania szkół publicznych, gdyż takie działanie dla Ojców Założycieli, podzielających oświe-ceniowe poglądy o znaczeniu nauki i wychowania, było raczej oczywiste. Northwest Ordinance przyjęty w dwa lata później, też nie musiał nikogo przekonywać o takiej potrzebie. Niemniej jednak w części dotyczącej edukacji pojawiło się uzasadnienie dla jej wspierania. Artykuł III głosił: „Religia, moralność i wiedza, jako warunki ko-nieczne dobrego rządu i szczęścia ludzkości, szkoły oraz instytucje edukacyjne będą na zawsze wspierane”¹⁵.

W stwierdzeniu Kongresu Konfederacji należy zwrócić uwagę na dwie kwestie.

Po pierwsze – edukacja jest zestawiana z religią i moralnością – co pozostaje w zgo-dzie z dyskusjami, które toczyły się w momencie uchwalania Land Ordinance. Po

11 JCC, vol. 28, s. 254–255 i 293.

12 Ibidem, s. 294.

13 Ibidem, s. 378. „There shall be reserved the lot No. 16, of every township, for the maintenance of public schools, within the said township; also one third part of all gold, silver, lead and copper mines, to be sold, or otherwise disposed of as Congress shall hereafter direct”.

14 H.G. Good, A History…, s. 145.

15 JCC, v. 32, s. 340. „Religion, morality, and knowledge, being necessary to good government and the happiness of mankind, schools and the means of education shall forever be encouraged”.

drugie – legislatorzy wskazali na wartości, dla których warto wspierać edukację, to jest: dobry rząd i szczęście ludzkości. W zestawieniu z debatami, jakie w ciągu najbliższych lat będą się toczyć wokół utworzenia federalnego uniwersytetu naro-dowego, uderza powściągliwość we wskazywaniu korzyści płynących z nauki. O ile jeszcze idea dobrego rządu może być kojarzona z zasadami demokratycznymi czy federalnymi, tak jak to postulował na przykład Benjamin Rush, o tyle szczęście ludz-kości raczej nie wskazuje na to, co stało się szczególnie istotne później – wspieranie rozwoju ekonomicznego całej Unii i poszczególnych stanów. Gospodarcza przydat-ność wiedzy w 1787 roku nie była jeszcze najważniejsza.

13 lipca 1787 roku akt został przyjęty przez Kongres Kofederacji, ale nie zakoń-czyło to dyskusji na temat roli i sposobów wspierania edukacji, w tym już wprost edukacji na poziomie wyższym. W dniu 23 października 1787 roku Kongres roz-patrywał propozycję Johna Keana (Południowa Karolina), popartą przez Henry’ego Lee (Wirginia). Dotyczyła ona sposobu zawierania traktatów na terenach obowiązy-wania Northwest Ordinance oraz nadziałów ziemi na potrzeby edukacji. Propono-wali oni, aby „nie czyniono żadnych nadań ziemi dla szkół wyższych oraz innych celów niż tych określonych w Rozporządzeniu [Ordinance] z 20 maja 1785 roku”¹⁶. Kean i Lee chcieli w istocie zapewnienia, że ziemie na Terytorium Północno--Zachodnim nie będą wykorzystane do tworzenia szkół wyższych. Nie zachowały się dokumenty, które mogłyby wskazywać na motywy, jakimi się kierowali Kean i Lee.

Ewentualna próba ochrony istniejących uczelni przed konkurencją nie wchodziła w grę, gdyż Południowa Karolina nie posiadała wówczas własnej uczelni, a College of William and Mary, choć znajdował się w kryzysie, miał na tyle możnych pro-tektorów w samej Virginii, że też nie musiał się obawiać ewentualnej konkurencji z Zachodu.

Odrzucenie zakazu wspierania szkół wyższych za pomocą nadziałów ziemi wy-znaczyło kierunek działania legislatury federalnej na następne lata. Niedługo po uchwaleniu Northwest Ordinance zasada wspierania szkolnictwa została przez Kon-gres wprost rozciągnięta na szkolnictwo wyższe. W dniu 23 lipca 1787 roku zosta-ły przyjęte zasady sprzedaży ziemi na terenach na zachód od rzeki Ohio. Przypo-mniano o konieczności przeznaczania kwartału numer szesnaście w każdym okręgu na cele edukacyjne. Dodatkowo ustalono, że „na zawsze będą przekazane na po-czet uniwersytetu nie więcej niż dwa całe okręgi, zarezerwowane przez kupującego lub kupujących i położone jak najbliżej centrum; na ten sam cel może być przeka-zana ziemia przez legislaturę danego stanu”¹⁷. W 1797 roku wskazano tereny, które miały być użyte do założenia uniwersytetu w Ohio, dokonano ich podziału oraz wy-dzierżawiono, spodziewając się rocznego zysku w wysokości około 5000 dolarów.

16 JCC, v. 32, s. 701. „And provided that no gift of land be made for seminaries of learning or other purpose than those contained in the Ordinance of the 20th May 1785”.

17 JCC, 23 lipca 1787, vol. 33, s. 399. „Not more than two complete townships to be given perpetu-ally for the purposes of an university, to be laid off by the purchaser or purchasers as near the centre as may be so that the same shall be of good land to be applied to the intended object by the legislature of the State”; Ch.M. Kiernan, Federal Aid to Higher Education. The Pell Grant Program in Historical Perspec-tive, rozprawa doktorska, Boston College, Boston 1992, s. 62.

Ziemia dla szkół 121 W 1802 roku legislatura terytorium Ohio podjęła decyzję o utworzeniu szkoły o nazwie American Western College, która w 1804 roku zmieniła nazwę na Univer-sity of Ohio¹⁸.

W dniu 26 maja 1790 roku Kongres przyjął ustawę An Act for the Government of the Territory of the United States south of the river Ohio, znaną też jako Southwest Ordinance. Ustawa ta regulowała zasady kolonizowania ziem w części nieobjętej przez Northwest Ordinance (czyli dotyczyła takich dzisiejszych stanów, jak: Tennes-see, Kentucky, Missisipi, Alabama). Sam akt prawny jest bardzo krótki i w zasadzie tylko stwierdza, że kolonizacja w tym rejonie ma się odbywać na zasadach ustalo-nych poprzednio dla terenów leżących na północ od rzeki Ohio. Tym samym zostały podtrzymane wcześniejsze ustalenia dotyczące wspierania edukacji, w tym i doku-mentu z 23 lipca 1787 roku – czyli nakazującego zarezerwowanie terenów na poczet przyszłego uniwersytetu stanowego¹⁹.

W 1792 roku Kongres nakazał po raz kolejny przeznaczanie ziemi dla wspierania uczelni. Ustawa An Act authorizing the grant and conveyance of certain Lands to John Cleves Symmes, and his Associates w artykule trzecim wyraźnie nakazywała, aby przeznaczyć „na potrzeby utworzenia akademii i innych szkół publicznych oraz szkół wyższych jeden cały okręg”. Powtarzało to rozwiązanie przyjęte w Northwest Ordinance, chociaż cały okręg miał zostać wyzyskany do wzniesienia i dalszego utrzymywania działalności edukacyjnej wszystkich szczebli²⁰.

Wspomniane utworzenie pierwszej szkoły wyższej na terenach nie należących do trzynastu stanów założycielskich zbiegło się w czasie z zabiegami Ohio o przyjęcie do Unii, jako pełnoprawnego stanu²¹. W trakcie toczonej przy tej okazji dyskusji w Kongresie poruszono także problem wspierania szkolnictwa wyższego przez wła-dzę federalną na takich zasadach, jakie były przyjęte do tej pory: władza centralna nie ingerowała w to, które dokładnie miejsce nowego stanu ma być przeznaczone do użycia przez przyszłą uczelnię, nie sugerowała zasad, na jakich ma być zorganizo-wana szkoła, ani jaki ma być program nauczania. Zgodnie z konstytucyjną zasadą podziału władzy (według już wówczas obowiązującej 10. poprawki do Konstytucji) to stan powinien samodzielnie podejmować decyzje w tym względzie²².

18 C.M. Kiernan, op.cit., s. 65. Obecna nazwa uczelni to Ohio University, położona w Athens, w Ohio. Zob. Ohio University [w:] Ohio History Central. An Online Encyclopedia of Ohio History, Ohio Historical Society, http://www.ohiohistorycentral.org/entry.php?rec=786 (dostęp: 20.07.2011).

19 Statutes at Large, 1^st Congress, 2^nd Session, s. 123.

20 Statutes at Large, 2nd Congress, 1st Session, s. 267. „Sec. 3. And be it further enacted, That the President be and he is hereby authorized and empowered, by letter patent as afore said, to grant and con-vey unto the said John Cleves Symmes and his associates, their heirs and assigns, in trust for the purpose of establishing an academy and other public schools and seminaries of learning, one complete township”;

G.N. Rainsford, op.cit., s. 36.

Należy zauważyć, że na przełomie XVIII i XIX wieku akademia w Stanach Zjednoczonych ozna-czała szkołę średnią. Właśnie dlatego George Washington nie miał wyższego wykształcenia, chociaż ukończył akademię.

21 Wcześniej zostały włączone: Vermont 4 marca 1791 r., ale uprzednio istniał on jako Republi-ka Vermontu, Kentucky – 1 czerwca 1792 r. (wcześniej część terytorium Wirginii) oraz Tennessee – 1 czerwca 1796 r. (wcześniej część Północnej Karoliny).

22 J. Herbst, From Crisis…, s. 196; idem, The Development…, s. 100–104; F. Rudolph, op.cit., s. 54.

Na przykładzie Ohio widać było właśnie taki stosunek federacji do wspierania stanowego szkolnictwa wyższego. Rozumiejąc przydatność szkół przede wszyst-kim ze względu na dobrobyt przyszłych osadników, władza federalna nakazywała tworzenie uczelni, ale nie zajmowała się regulowaniem ich funkcjonowania. Kwe-stie szczegółowych rozwiązań pozostawały indywidualną sprawą każdego stanu²³. Aby sprawdzić skuteczność takiej polityki, 23 grudnia 1800 roku Kongres poprosił o przedstawienie sprawozdania z realizacji edukacyjnych zadań wskazanych w Land Ordinance oraz w podpisanym kontrakcie z Johnem Symmesem z Kompanii Ohio, zajmującej się kolonizowaniem tych terenów. Miało to jednak na celu nie ingerencję w działania na terenie Ohio ale przedstawianie argumentów dla dalszego wspierania edukacji przez władzę federalną w podobny sposób²⁴.

Szybkie utworzenie szkoły wyższej w Ohio było tylko pozornym sukcesem.

Przez pierwsze dziesięciolecia stan ten borykał się z problemem niskiego poziomu nauczania, który z kolei doprowadził do niewielkiego zainteresowania młodych lu-dzi kontynuowaniem nauki. Rozstrzygnięcie zastosowane przez władze federalne, które pozostawiało kwestię organizowania i późniejszego nadzoru nad uczelniami, nie sprawdziło się tam także ze względu na zdominowanie stanowej legislatury przez najliczniejszą grupę religijną, którą stanowili prezbiterianie. Pierwsza stanowa uczel-nia i kolejne publiczne szkoły otwierane w Ohio były w istocie szkołami wyzna-niowymi, realizującymi zadania religijnego wychowania i przygotowania do służby religijnej²⁵.

Na nadmierne powiązanie szkolnictwa z religią (czego obawiali się już w 1785 roku William Ellery i Melancton Smith) nałożył się w Ohio nowy fenomen, który przeszedł do historii pod nazwą college movement albo college boom. Na fali edu-kacyjnego entuzjazmu w młodej republice, w tym i w Ohio, zakładano szkoły wyż-sze, nie troszcząc się o ich sensowne ulokowanie. Położone w odludnych rejonach nie były w stanie przyciągnąć wystarczającej liczby kandydatów. We wspomnianym Ohio do 1820 roku powstało dziewiętnaście szkół wyższych reprezentujących trzy-naście wyznań religijnych. Doprowadziło to do takiej sytuacji, że gdy została utwo-rzona szkoła przez jedno wyznanie (a tak się stało już w momencie założenia uczelni stanowej), wszystkie inne wyznania chciały mieć swoje własne szkoły, by móc tam kształcić młodzież bez narażania jej na kontakty z niewłaściwym sposobem interpre-towania Biblii i zasad moralności²⁶.

23 C.M. Kiernan, op.cit., s. 69.

24 JHR, 6^th Congress, 2^nd Session, s. 745; AC, H.R., 6^th Congress, 2^nd Session, s. 855; D.R. Street, Spanish Antecedents to the Hatch Act Experiment System and Land Grant Education, „Agricultural History” 1988, vol. 62, nr 2, s. 27–40. „Ordered, that the said memorial be referred to the committee appointed, on the eighteenth instant, to inquire into the situation of certain tracts of land which have been appropriated for the support of public schools and seminaries of learning, and for the support of religion, situated within the limits of a tract of land granted to John Cleves Symmes, and his associates, in the Territory of the United States Northwest of the Ohio”.

25 F. Rudolph, op.cit., s. 48 i 54; Th.N. Hoover, The Beginnings of Higher Education in the Northwest Territory, „Ohio State Archeological and Historical Quarterly” 1941, vol. 50, s. 244–260.

26 F. Rudolph, op.cit., s. 54; H.G. Good, A History…, s. 103; D.B. Potts, „College Enthusiasm!”…, s. 28–42; idem, American Colleges in the Nineteenth Century. From Localism to Denominationalism,

Ziemia dla szkół 123 Sytuacja w Ohio wskazywała, że władza federalna reprezentowana przez Kongres była bardziej zainteresowana kolonizowanymi terenami niż szkolnictwem wyższym.

Wprowadzone rozwiązanie miało wspomóc nowe terytoria Stanów Zjednoczonych i przez rozsądne planowanie przyciągnąć nowych mieszkańców. Wsparcie szkolni-ctwa wyższego następowało zaś niejako przy okazji, nie stanowiło celu samego w so-bie, tylko miało przyczynić się do wzrostu atrakcyjności danego terenu. Wymienie-nie razem szkół publicznych, akademii i szkół wyższych dowodzi, że kongresmenom chodziło o edukację w ogóle, a nie w szczególności o szkoły wyższe. Dostęp do kształcenia był traktowany jako prawo wolnego człowieka, a takie postrzeganie wy-wodziło się jeszcze z czasów kolonialnych. Dyskusje dotyczące przydatności insty-tucji szkolnictwa wyższego, które rozpoczęły nieudane starania o powołanie do życia narodowego uniwersytetu, nie powtórzyły się ani w 1785, ani w 1787 roku. Szkoły wydawały się równie oczywistą częścią infrastruktury jak mosty, drogi i kanały, do których budowania także zobowiązywano osoby podpisujące kontrakty o zasiedlaniu i kolonizowaniu terenów na północny zachód od rzeki Ohio²⁷.

Ponieważ jakość szkolnictwa wyższego pozostawała całkowicie pod kontrolą stanową, władza federalna kontynuowała politykę przymuszania terytoriów do two-rzenia uczelni przez nakazywanie przeznaczenia dwóch miejscowości jako zabezpie-czenia fi nansowego dla przyszłej uczelni stanowej. Tak się stało w przypadku stanów Tennessee, Kentucky i Alabama. Wpływ legislatury na powstanie Uniwersytetu Ala-bamy został nawet uwidoczniony w statucie szkoły, w którym pada stwierdzenie:

„Uniwersytet Alabamy został powołany do życia dzięki hojności Kongresu”²⁸. Przytoczone rozwiązania, mające związek z wymaganiami dotyczącymi sposo-bu przeprowadzania kolonizacji i zabezpieczania podstawowych usług społecznych, wskazują na zadania stawiane przez władzę federalną w stosunku do rozwijających się terytoriów. W 1819 roku przedstawiono jednak propozycję innego rodzaju, która miała dotyczyć wszystkich stanów. Może ona być uznana za pierwowzór Morrill Land Grant Act of 1862. W Izbie Reprezentantów John Floyd (Wirginia, republika-nin) zgłosił propozycję, aby wszystkie stany Unii otrzymały 100 000 akrów ziemi, jako fi nansową pomoc przy zakładaniu nowych uniwersytetów albo utrzymywaniu już istniejących²⁹.

Był to nowatorski sposób wspierania szkolnictwa wyższego przez władzę fede-ralną. Już wcześniej argumenty używane w czasie dyskusji nad ewentualnym utwo-rzeniem federalnego Uniwersytetu w Dystrykcie Kolumbii pokazały wyraźnie, że bezpośrednie fi nansowe wspieranie edukacji z funduszy publicznych (out of public treasure) nie może liczyć na poparcie w Kongresie i akceptację przez opinię publiczną.

„History of Education Quarterly” 1971, vol. 11, nr 4, s. 363–380; N.A. Naylor, The Ante-Bellum College

„History of Education Quarterly” 1971, vol. 11, nr 4, s. 363–380; N.A. Naylor, The Ante-Bellum College