Doręczenie wezwania na posiedzenie sądu

W pewnych wypadkach konieczne jest również osobiste stawiennictwo strony (art.

152 k.p.c., 208 k.p.c., 216 k.p.c. , 237 k.p.c., 299 k.p.c.). Oprócz pism sądowych w postaci orzeczeń przedmiotem doręczeń są również inne pisma sądowe tj. wezwania na posiedzenia sądu oraz zawiadomienia o czynnościach sądowych. Wezwanie do stawiennictwa strony, bądź innej osoby na posiedzenie sądu należy odróżnić od wezwania sformułowanego w zarządzeniu przewodniczącego, w którym przykładowo wzywa on do uzupełnienia braków formalnych pisma procesowego.⁵⁷¹

Zasadniczo w procesie większą rolę pełnią wezwania, aniżeli zawiadomienia.

Charakter prawny wezwań nie został sprecyzowany, aczkolwiek wskazuje się, iż są one czynnościami techniczno - procesowymi, wywołującymi skutki procesowe przez fakty, nakazem skierowanym do określonej osoby zobowiązującym ją do udziału w

568 J. Policzkiewicz, W. Siedlecki, E. Wengerek, „Czynności sądowe w sprawach cywilnych…”, op. cit. s. 21.

569 Postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie III UZ 20/04, OSNP 2005 r., Nr 16, poz. 258.

570 P. Telenga, „Kodeks postępowania cywilnego…”, op. cit. s.419

571 Orzeczenie SN z dnia 4 lipca 1960 r. w sprawie II CZ 65/60, RPEiS 1961 r., Nr 3, s. 373, postanowienie SN z dnia 17 marca 2003 r. w sprawie I PZ 158/02, OSNP 2003 r. , Nr 15, poz. 4.

podejmowanych przez sąd czynnościach.⁵⁷² Z pisemnymi wezwaniami mamy zazwyczaj do czynienia przed pierwszym posiedzeniem sądu, gdy istnieje konieczność wezwania na rozprawę osób nieobecnych na posiedzeniu jawnym, bądź sąd postanowił wezwać takie osoby na posiedzeniu niejawnym. Aby wezwanie odniosło skutek procesowy istotne jest, aby sąd określił cel posiedzenia sądu, przedmiot sprawy, a także aby uczynił to w stosownym terminie. Wezwanie strony do osobistego stawiennictwa nie jest tożsame z wezwaniem jej do przesłuchania.

O trybie doręczenia wezwania stanowi wprost przepis art. 149 § 2 k.p.c. zgodnie z którego treścią o posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby zainteresowane przez wezwanie lub ogłoszenie podczas posiedzenia. Wezwanie do stawiennictwa na posiedzenie jawne sądu powinno zostać doręczone przez sąd co najmniej na tydzień przed posiedzeniem.

W wypadkach pilnych termin ten może być skrócony do trzech dni (art. 149 § 2 k.p.c.).

Wezwanie winno być wysłane w odpowiednim czasie, aby w przypadku wystąpienia ewentualnych problemów z jego doręczeniem można było je wysłać ponownie albo odwołać posiedzenie. Jeżeli pismo podlegające doręczeniu zostanie złożone tak późno, że jego odpisu nie można doręczyć przed terminem posiedzenia, doręcza się to pismo na posiedzeniu i odnotowuje fakt doręczenia w protokole lub notatce urzędowej.⁵⁷³ Sąd nie może przy tym skrócić terminów przewidzianych na podstawie art. 149 § 2 k.p.c. do mniej niż trzech dni co także dotyczy trybu art. 472 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.⁵⁷⁴ Natomiast sąd nie ma obowiązku zawiadomienia strony nieobecnej na rozprawie o odroczeniu terminu ogłoszenia wyroku także w sytuacji, gdy termin ten został odroczony po raz kolejny.⁵⁷⁵

Ustawodawca przewidział różne formy zawiadamiania o terminach posiedzenia:

zawiadomienie o pierwszym posiedzeniu musi być dokonane poprzez doręczenie go w formie pisemnej, natomiast zawiadomienie o dalszych posiedzeniach może być dokonywane ustnie wobec osób na nim obecnych (i to zarówno osób fizycznych, jak i prawnych)⁵⁷⁶, a w stosunku

572 G. Łaszczyca, A. Matan, „Doręczenie w postępowaniu administracyjnym, ogólnym i podatkowym”, Kraków 1998 r., s.49.

573 §§ 73 – 74 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych Dz. U. z 2007 r., Nr 38, poz. 249 z późn. zm.

574 Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie I PK 149/05, OSNP 2007 r., Nr 7-8, poz. 91.

575 Wyrok SN z dnia 24 września 2009 r. w sprawie II PK 58/09, LEX nr 558303, uchwała SN z dnia 25 czerwca 1968 r. w sprawie III CZP 62/68, OSNC 1969 r., Nr 3, poz. 41.

576 Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 1969 r. w sprawie II CR 19/69, OSNC 1970 r., Nr 2, poz. 32.

do strony nieobecnej poprzez wezwanie na piśmie.⁵⁷⁷ Sposób zawiadamiania stron i osób zainteresowanych o terminach dalszych posiedzeń odnosi się również do osób prawnych.⁵⁷⁸

Są również sytuacje, w których wezwanie w formie pisemnej poprzez doręczenie pisma sądowego do jego adresata jest zbyt czasochłonne, dlatego istnieje wówczas możliwość dokonania wezwań drogą telefoniczną.⁵⁷⁹ Oczywiście wezwania sądu co do zasady winny być doręczane na zasadach ogólnych chociażby za pośrednictwem poczty, jednakże czasami istnieje konieczność doręczenia wezwania za pośrednictwem faksu, telegramu bądź też poczty elektronicznej. Pewne złagodzenie rygorów dotyczących zawiadomień przewidziane jest również w postępowaniu odrębnym z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz w postępowaniu uproszczonym. Analiza problemów prawnych związanych z doręczeniami w wyżej wymienionych postępowaniach zostanie przeprowadzona w osobnym rozdziale.

Sąd wzywa do stawiennictwa na rozprawie nie tylko strony, bądź uczestników postępowania, ale także inne podmioty mogące wziąć udział w sprawie. Osoby mające zeznawać w charakterze świadków wzywa się w trybie art. 262 k.p.c., który to przepis stosuje się odpowiednio również do wezwania biegłych. Sąd może wezwać także na termin oględzin osobę trzecią, będącą w posiadaniu przedmiotu oględzin. Osoba ta w ciągu trzech dni od doręczenia wezwania może z ważnych przyczyn żądać od sądu wzywającego zaniechania oględzin (art. 295 k.p.c.). Sąd wzywa także zainteresowanych na termin wyznaczony do przeprowadzenia dowodu, a w wypadkach niecierpiących zwłoki przeprowadzenie dowodu może być rozpoczęte nawet przed doręczeniem wezwania przeciwnikowi.

W postępowaniu nieprocesowym wezwania spełniają mniejszą rolę, aniżeli w procesie. W myśl art. 510 § 1 k.p.c. sąd wzywa zainteresowanego w sprawie, przez co staje się on uczestnikiem postępowania, jednakże w przeciwieństwie do postępowania spornego niestawiennictwo uczestników postępowania nie tamuje rozpoznania sprawy, nie stosuje się też w tym wypadku przepisów o wyroku zaocznym (art. 513 k.p.c.).

Problematyka dotycząca wadliwości w doręczeniu wezwań i ich skutków zostanie podjęta w rozdziale dotyczącym uchybień w doręczeniach i ich wpływu na bieg postępowania.

577 Uchwała SN z dnia 26 czerwca 1968 r. w sprawie III CZP 62/68, OSNC 1969 r., Nr 3, poz. 41.

578 Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 1969 r. w sprawie II CR 19/69, OSNC 1970 r., op. cit.

579 Wyrok SA w Rzeszowie z dnia 30 czerwca 1995 r. w sprawie II Aur 165/95, OSA 1998 r., Nr 4 poz. 16.