Kierunki rozwoju turystyki z wykorzystaniem koncepcji

(UNWTO) jak i Światowej Rady Podróży i Turystyki (WTTC); turystyka jawi się jako jedna z gałęzi gospodarki o największym wskaźniku rozwoju, zarówno w kraju

jak i na świecie²⁴³. Jako jeden z głównych determinantów aktywności gospodarczej Polski; przywracający równowagę makroekonomiczną kraju stała się instrumentem w walce z panującym bezrobociem czy wspierania rozwoju środowisk przedsiębiorczości turystycznej. W opublikowanym w 2013 r. dokumencie A New Industrial Revolution, akcentującym znaczącą rolę nowego podejścia do polityki przemysłowej w na terenie Europy, Komisja Europejska wyraźnie wskazuje sektor turystyczny jako jeden z kluczowych obszarów gospodarki europejskiej.

Kierunki rozwoju turystyki na rynku polskim ściśle wiążą się z bogatą bazą zidentyfikowanych (przez Polską Organizację Turystyki²⁴⁴) wartości turystycznych naszego kraju. Należą do nich:

 bogactwo kulturowe kraju, historyczne, ciekawa architektura, dawna historyczna zabudowa, obiekty UNESCO, miasta, zamki oraz uwarunkowania,

 Istnienie obszarów o ponadprzeciętnych walorach naturalnych,

 ukształtowanie terenu, piękno krajobrazu, wszechobecna zieleń, obecność parków narodowych, rezerwatów przyrody, puszczy, lasów z ciekawą zwierzyną m. in. z żubrami,

 atrakcyjność miast, głównie Krakowa (Wawel),

 trudna i burzliwa historia naszego kraju jak i jego mieszkańców, np. obozy koncentracyjne, II Wojna Światowa, Auschwitz, Holokaust,

 marka gościnności,

 postać Jana Pawła II, miejsca kultu religijnego, zabytki religijne,

 funkcjonowanie kraju w ramach stabilnych struktur międzynarodowych

 regionalna gastronomia,

 poprawiająca się oferta programowa (funkcji) obiektów noclegowych, miejsc i regionów proponowanych na rynku krajowym (więcej funkcji, szersza oferta).

W Polsce na przestrzeni ostatnich lat powstało szereg dokumentów strategicznych mających na celu zbudowanie silnej turystycznej marki regionów

243 Program Rozwoju Turystyki do 2020, www.pzot.pl, dostęp: 16.05.2017].

244 Polska Organizacja Turystyczna, Marketingowa Atrategia Polski w sektorze turystyki na lata 2012-2020. Aktualizacja dokumentu z 2008 r. Warszawa 2011, strategia dostępna na stronie www.pot.gov.pl, s. 51, [dostęp: 17.08.2017 .

Polski oraz zdynamizowanie krajowego ruchu turystycznego. Poniżej przedstawiono najważniejsze dokumenty realizujące m.in. wyżej wymieniony cel (rys. 21).

Rysunek 21. Zestawienie opracowanych strategii z uwzględnieniem sektora turystyki w przedziale czasowym 2005-2020

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Ministerstwo Sportu I Turystyki, Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, Warszawa, marzec 2015, strategia dostępna na stronie www.pzot.pl data dostępu: 14.08.2017 .

KIERUNKI sektorze turystyki na lata 2012-2020

16 regionalnych programów

Dynamizowanie polskiej turystyki odbywa się w ramach wytycznych strategii Lizbońskiej, wg której polityka turystyczna kraju powinna podejmować m.in.²⁴⁵ działania:

 mające na celu podniesienie konkurencyjności europejskiego przemysłu turystycznego oraz osiągnięcie przez niego w perspektywie czasu pozycji lidera w wybieranym celu podróży turystycznych na świecie (zmiany demograficzne, globalizacja, spadek udziału Europy w światowym rynku turystycznym),

 efektywnie wykorzystujące posiadane zasoby oraz wszelkie możliwe synergie,

 w zakresie generowania nowych, lepszych miejsc pracy w sektorze turystyki,

 promujące zrównoważony jej rozwój (m.in. zminimalizowanie sezonowości popytu, poprawę jakości zatrudnienia w branży turystycznej, czy poprzez realizację zasady spójności, zapewnienie sprawiedliwego dostępu do usług turystycznych wszystkim grupom społecznym²⁴⁶ oraz w zadaniach rekomendowanych w strategii rozwoju turystyki do 2020 r.

Zatem kierunki rozwoju turystyki polskiej uwzględniają w szczególności ²⁴⁷:

 rozwój innowacyjności, atrakcyjności, jakości usług i produktów turystycznych, jako czynnika konkurencyjnej gospodarki.

 wzmocnienie aktywności społecznej i przedsiębiorczości w sektorze gospodarki turystycznej oraz zwiększenie kompetencji kadr.

 promocję markowych produktów turystycznych kraju i regionów oraz specjalizacji gospodarczych opartych na turystyce.

 zagospodarowanie i modernizacja przestrzeni dla rozwoju turystyki i infrastruktury rozwoju turystycznego przy zachowaniu ochrony środowiska i zastosowaniu ekoinnowacyjnych technologii.

W sformułowanych na najbliższe lata kierunkach rozwoju turystyki kraju nadrzędnym celem jest zbudowanie stabilnych i silnych podstaw dla funkcjonowania krajowej gospodarki turystycznej, która uwzględnia koncepcję klastrową.

245 Ibidem, s. 28-32, dostęp: 16.12.2015 .

246 Ibidem, s.46, dostęp: 16.12.2015 .

247 Program Rozwoju Turystyki do 2020, www.pzot.pl, dostęp: 16.05.2017 .

Tradycyjna polityka rozwoju turystyki skoncentrowana jest przede wszystkim na zaspokajaniu potrzeb turystycznych pojedynczych przedsiębiorstw bądź branży²⁴⁸. Koncepcja klastrów stanowi innowacyjny sposób w działaniach zmierzających w kierunku zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstw turystycznych XXI wieku jak i całej branży turystycznej.

Klastry turystyczne stymulują nie tylko regiony turystyczne, ale także turystykę. Korzyści wynikające ze współdziałania przedsiębiorstw turystycznych mogą dotyczyć zarówno ich samych, całej branży, jak i regionu, na terenie którego funkcjonują. Zestawienie wzajemnych relacji, odczuwalnych korzyści wynikających ze współdziałania przedsiębiorstw turystycznych w ramach klastra przedstawiono w tabeli poniżej ( tab. 30).

Tabela 29. Źródła rozwoju turystyki przy wykorzystaniu koncepcji klastra Korzyści z pkt

widzenia przedsiębiorstwa

Korzyści z pkt widzenia

branży Korzyści z pkt widzenia całego regionu

wzrost

innowacyjności przedsiębiorstw

wzrost innowacyjności całej braży

poprawa pozycji strategicznej regionu turystycznego

zwiększenie oferty produktowej lub/i usługowej

wzrost atrakcyjności branży

z pkt widzenia

różnorodności ofert

wzrost atrakcyjności turystycznej regionu

wzrost liczby klientów/ turystów

wzrost rentowności branży wzrost wpływów z ruchu turystycznego

wzrost zatrudnienia wzrost branżowego kapitału intelektualnego (wzrost wykształconej kadry)

spadek lokalnego bezrobocia

wzrost obrotów wzrost rentowności branży wzrost przychodów

redukcja ryzyka Klastry na świecie, studia przypadków, Wyd. Difin, Warszawa 2009, s. 24 i następne.

248 J. Staszewska, Klaster perspektywą…, op. cit., s.51.

Wdrażanie polityki klastrowej w sferze turystyki w rezultacie może spowodować powstanie innowacyjnych regionów turystycznych, o których autorka wspomniała w poprzednich rozdziałach. Dzięki geograficznej bliskości podmiotów, zarówno świata przemysłu, nauki biznesu wykorzystujących wspólną wiedzę i zasoby informacyjne, następuje poprawa ekonomicznej sfery rynku turystycznego całego kraju. Jak możemy przeczytać w opracowanym przez Ministerstwo Sportu i Turystyki Programie Rozwoju Turystyki do 2020 roku rozwój turystyki za sprawą generowania sieci klastrowych i wsparcia zarówno władz krajowych jak i samorządowych kooperacji podmiotów może w szczególności się przyczynić do ²⁴⁹:

 efektywniejszego wykorzystania potencjału turystycznego w regionie,

 wprowadzania istotnych zmian organizacyjnych w przedsiębiorstwach turystyki skupionych wokół wspólnej oferty klastra,

 wzrostu udziału produktów innowacyjnych w ofercie turystycznej kraju i regionów,

 rozwoju markowych produktów turystycznych i atrakcji turystycznych w skali ponadregionalnej i krajowej,

 podnoszenia jakości usług i oferty przedsiębiorstw turystycznych,

 poprawy zdolności szybkiego i elastycznego reagowania na zmiany występujące na rynku turystycznym,

 zdobywania nowych rynków zagranicznych dla sprzedaży polskich produktów turystycznych poprzez współpracę międzynarodową w ramach sieci klastrów turystycznych.

Wielu badaczy podjęło się prób określenia mechanizmów pobudzania rozwoju obszarów przedsiębiorczości turystycznej. W literaturze możemy

249 Uchwała nr 143/2015 Rady Ministrów z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie przyjęcia „Programu Rozwoju Turystyki do 2020 roku”, Załącznik do uchwały nr 143/2015 Rady Ministrów z dnia 18 sierpnia 2015 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, opracowanie dostępne na stronie: www.bip.msit.gov.pl, s. 57 data dostępu: 14.04.2017 .

znaleźć pięć podstawowych mechanizmów, wykorzystywanych dla wspomnianego celu, do których zaliczamy²⁵⁰:

 stworzenie odpowiedniej infrastruktury wspierającej przedsiębiorczość turystyczną,

 sformułowanie modelu zarządzania terytorialnego w turystyce,

 dostęp do zasobów informacyjnych oraz możliwość podnoszenia swoich kompetencji,

 integracja na płaszczyźnie przedsiębiorstwa lokalne – dostawcy usług turystycznych.

W odniesieniu do tych obszarów należy się spodziewać rozwoju turystyki stymulowanej działaniami klastra.