Uwarunkowania powstawania organizacji sieciowych

Analizując uwarunkowania ekspansji współczesnej gospodarki w wymiarze globalnym zauważamy, iż staje się ona gospodarką opartą na wiedzy. Cechą charakterystyczną gospodarki opartej na wiedzy jest szybsza ekspansja tych dziedzin, które powiązane są pośrednio bądź bezpośrednio z przetwarzaniem informacji, rozwojem świata nauki czy tych innowacyjnych usług w tym również usług sektora turystyki, których poziom jakości w dużym stopniu oparty jest na wiedzy. Proces

„generowania” i wykorzystania wiedzy w organizacjach można przyspieszyć między innymi poprzez tworzenie więzi z pozostałymi partnerami gospodarczego życia i nawiązywanie szeroko rozumianej współpracy. Dzięki efektom synergicznym odpowiednio spożytkowane zasoby wiedzy zwiększają swoją wartość, wraz z ich wykorzystaniem zwiększają swoje rozmiary¹⁰⁴.

Bez wątpienia znaczący wpływ na zmiany w sposobie funkcjonowania oraz zarządzania podmiotami sektora turystyki mają najnowsze osiągnięcia

102 L.R. Williams, T.L. Esper, J. Ozmet, The Electronic Supply Chain, Its Impact on the Current and Future Structure of Strategic Alliances, Partnerships and Logistics Leadership, „International Journal of Physical Distribution and Logistics Management”, Vol. 31, No. 8, 2002, s. 704.

103 N.F. Piercy, D.W. Craven, The network paradigm and the marketing organization:

developing a new management agenda. European Journal of Marketing, Vol. 29, 1995, s. 8-31.

104 Hagel III, Brown J.S., rganizacja jutra…op.cit., Wydawnictwo Helcon-One Press Gliwice 2006, s 137.

technologii informacyjnej. Analizując morfologię funkcjonowania organizacji cechujących się dość dużą ekspansją możemy zauważyć, iż coraz częściej osiągają one imponujące zyski z wykorzystaniem technologii informatyczno – komunikacyjnych zarówno wewnątrzorganizacyjnych jak i poza ich granicami np. w powiazaniach z dostawcami czy odbiorcami. Usieciowienie biznesu jest reakcją m.in. na zmiany jakie obserwujemy w jego otoczeniu, którym można sprostać jedynie poprzez zniesienie barier informacyjnych przedsiębiorstwa, stwarzając tym samym warunki sprzyjającej kooperacji, zarówno w wymiarze wewnętrznego jak i zewnętrznego środowiska funkcjonowania przedsiębiorstw¹⁰⁵. Istotnego znaczenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem turystycznym nabiera również obserwowane w ostatnim horyzoncie czasu zjawisko przyspieszonego procesu internacjonalizacji jego działalności poprzez coraz częstsze wykorzystanie technologii informatyczno – komunikacyjnych. Umożliwiają one przedsiębiorstwom prowadzenie procesów sprzedaży usług turystycznych na rynkach międzynarodowych, pozyskiwanie zróżnicowanych zasobów z tych rynków co w efekcie skutkuje wchodzeniem w zróżnicowane powiązania kooperacyjne.

Wpływ na zmiany w sposobach funkcjonowania współczesnych przedsiębiorstw ma też niewątpliwie coraz szybszy transfer wartości między poszczególnymi sektorami gospodarczego życia. Taka sytuacja oznacza m.in. to, iż obecnie przedsiębiorstwa zmuszone są do poszukiwania takich rodzajów aktywności biznesowej, które pozwolą spełnić oczekiwania inwestorów w obszarze osiąganej stopy zwrotu na zainwestowanych środkach. Analizują powyższe zjawisko, musimy w tym momencie wspomnieć o tzw. delokalizacji działalności, której istotą jest swobodny przepływ kapitałów i zasobów informacyjnych. Dla zarządzających menedżerów oznacza to konieczności nieustannego

105 B. Ziółkowska, Sieciowe uwarunkowania kształtowania strategii wzrostu wartości przedsiębiorstwa, Oeconomia, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin 2015, s. 754.

monitorowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa oraz tworzenia nowych modeli biznesowych, które zapewnią wysoki zwrot z zainwestowanego kapitału.

Nawiązywanie szeroko rozumianej współpracy z podobnymi partnerami na turystycznym rynku a niekoniecznie wzajemna między sobą ich rywalizacja, może w znaczącym stopniu przyczynić się do wzmocnienia przewagi konkurencyjnej oraz do utrzymania na satysfakcjonującym poziomie osiąganych zysków.

W sposobach zarządzania współczesnymi podmiotami sektora turystyki coraz częściej uwidacznia się zjawisko czerpania zasobów z zewnętrznych podmiotów gospodarczych, sytuacja taka wymaga od przedsiębiorstw nawiązywania szeroko rozumianej współpracy wykraczającej poza ramy organizacyjne danego podmiotu zarówno w aspekcie funkcjonalnym jak i terytorialnym. Coraz częściej w warunkach współczesnej gospodarki obserwujemy dość znaczącą zmianę w istocie stosunków pomiędzy usługobiorcą a usługodawcą. Usługobiorcy coraz częściej zyskują coraz większą partycypację decyzyjną w zakresie projektowania oferty, produktu czy pakietu usług dokładnie odpowiadających ich oczekiwaniom. Takie zjawisko oznacza, iż rozwój usług, ich cech funkcjonalnych, właściwości, nowych kanałów dystrybucji, nowych modeli biznesowych, nowych sposobów wykorzystania wiedzy generuje zmiany w sposobie myślenia o innowacjach i ich zastosowaniu w praktyce życia gospodarczego¹⁰⁶.

W badaniu empirycznym przeprowadzonym w ostatnim horyzoncie czasu przez zespół pracowników Zakładu Zarządzania Przedsiębiorstwem SGH, pozyskano opinie respondentów nt czynników jakie skłoniły ich do podjęcia szeroko rozumianej współpracy w ramach organizacji sieciowych.

Uwzględniając układ chronologiczny, czynniki skłaniające przedsiębiorstwa do

106 A. Skowronek – Mielczarek, Zasobowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2013, s. 44 i następne.

podjęcia współpracy w ramach organizacji sieciowych przedstawiają się następująco¹⁰⁷:

 posiadanie przez partnerów zasobów i umiejętności, których brakuje przedsiębiorstwu,

 posiadane doświadczenia w zakresie współpracy,

 podobieństwo w zakresie prowadzonej działalności,

 szybsze, bardziej efektywne i elastyczne pozyskanie zasobów,

 bliskość lokalizacyjna partnerów, wspólne rynki dostawców, odbiorców,

 możliwość eliminacji konkurencji,

 możliwości redukowania/ rozkładania ryzyka na większą liczbę partnerów.

Zaprezentowane w niniejszym podrozdziale wybrane uwarunkowania skłaniające współczesne podmioty do podejmowania współpracy w ramach sieci zarówno na poziomie teoretycznym jak i praktycznym powodują, iż w strategiach rynkowej ekspansji tych podmiotów oprócz autonomicznego ich rozwoju coraz częściej zyskują na znaczeniu koncepcji u których podstaw leży partnerska współpraca i związki z innymi podmiotami rynku.

Jak wskazuje M. Strzyżewska obecnie kluczem do osiągnięcia rynkowego sukcesu oprócz prowadzenia walki konkurencyjnej może być kooperacja i współdziałanie¹⁰⁸. Poprzez współdziałanie współczesne podmioty mogą korzystać z zewnętrznych źródeł zasobów, pozyskiwać je a tym samym zwiększać swoje szanse utrzymania się na rynku i osiągnięcia gospodarczego sukcesu. Wspomniana wyżej konkurencja nie wyklucza nawiązywania kooperacji pomiędzy przedsiębiorstwami. Tym samym możemy obserwować coraz to nowsze formy tej kooperacji pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami, nowe struktury organizacyjne akcentujące wysoką dynamikę zmian obserwowanych zarówno w

107 Innowacyjność organizacji sieciowych …, op. cit. s. 82.

108 M. Strzyżewska, spółpraca między przedsiębiorstwami – odniesienie do polskiej praktyki, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011, s. 197.

sposobach funkcjonowania podmiotów jak ich stosunków z otoczeniem w którym funkcjonują.

3.1.5. Przyczyny tworzenia powiązań sieciowych współczesnych