Przykładowe zapisy w dzienniku i punkty z podstawy programowej
I. Zabawa Dary jesieni – rozwijanie poczucia rytmu i zdolności koncentracji.
Rysowanie po śladzie rysunku wiewiórki, kolorowanie go. IV 7 IV 12 I 5 IV 2, IV 6
I 5 IV 2 I 5, IV 18
IV 8, IV 14 I 5 IV 8, IV 18 Ćwiczenia poranne – zestaw nr 6.
II.1. Czym jest dźwięk? Ćwiczenia badawcze z dźwiękiem. Cele: odczuwanie i wytwarzanie dźwięków; zachęcanie do uczestniczenia w zabawach badawczych.
Zabawa ruchowa Głośno, cicho.
2. Leśne głosy i odgłosy – ćwiczenia i zabawy. Cele: rozwijanie słuchu fone-matycznego; rozwijanie narządów artykulacyjnych.
Zabawy na świeżym powietrzu: zabawa ruchowa Liście; zabawa rucho-wo-naśladowcza Odloty ptaków; spacer w pobliżu przedszkola – obser-wowanie ptaków, próby ich nazywania.
III. Nazywanie zwierząt w pierwszym szeregu. Odszukiwanie ich w pozosta-łych szeregach. Kolorowanie kół nad nimi na odpowiednie kolory.
Zabawa ruchowa Jakim jestem zwierzęciem?
Zwierzęta z liści – tworzenie z suchych liści obrazka prawdziwego zwie-rzęcia lub wymyślonego zwiezwie-rzęcia.
Cele główne
• odczuwanie i wytwarzanie dźwięków,
• zachęcanie do uczestniczenia w zabawach badawczych,
• rozwijanie słuchu fonematycznego,
• rozwijanie narządów artykulacyjnych.
Cele operacyjne Dziecko:
• wie, jak powstaje dźwięk,
• chętnie uczestniczy w zabawach badawczych,
• dzieli słowa na sylaby i na głoski,
• mówi wyraźnie.
Przebieg dnia
Tablica 5 – CHATKA DLA NIEDŹWIADKA – Propozycje zabaw i aktywności, do wyko-I rzystania według wyboru N. (przewodnik, cz. 1, s. 184).
• Zabawa Dary jesieni – rozwijanie poczucia rytmu i zdolności koncentracji.
Szarfy (dla każdego dziecka), kasztany, żołędzie, szyszki, nagranie dowolnej muzyki, instru-menty: kastaniety, marakasy, tamburyn.
N. rozkłada na środku sali szarfy (tyle, ile jest dzieci). W każdej szarfie leży: 6 kasztanów, 6 żołędzi, 6 szyszek. Dzieci biegają swobodnie pomiędzy szarfami, zgodnie z rytmem do-wolnej muzyki. Na przerwę w muzyce N. zajmuje miejsce na środku sali. Ma przed sobą instrumenty: kastaniety, marakasy, tamburyn.
lub żądanie. Pod petycją podpisuje się wiele osób. Petycję składa się do władz lokalnych. Wyróżnia się także petycje ustne
Podczas śniadania.
N. gra na kastanietach – dzieci układają tyle żołędzi, ile usłyszą dźwięków.
N. gra na marakasach – dzieci układają tyle kasztanów, ile usłyszą dźwięków.
N. gra na tamburynie – dzieci układają tyle szyszek, ile usłyszą dźwięków.
W celu utrudnienia zadania N. wydobywa dźwięki kolejno z dwóch lub trzech instrumen-tów, dzieci układają odpowiednio materiał przyrodniczy.
• Karta pracy, cz. 1, s. 52.
Rysowanie po śladzie rysunku wiewiórki. Rysowanie po prawej stronie rysunku sześciu orzechów laskowych, a po lewej stronie – sześciu szyszek. Kolorowanie rysunku wiewiórki.
Podkreślanie obrazków przedstawiających to, co je wiewiórka.
• Ćwiczenia poranne – zestaw nr 6 (przewodnik, s. 110).
II
Zajęcia 1. Czym jest dźwięk? – ćwiczenia badawcze z dźwiękiem.
I. Wprowadzenie.
• Ćwiczenia z puszkami wypełnionymi różnymi materiałami.
Puszki po napojach, ryż, kamyki, fasola, piasek, taśma klejąca.
N. przygotowuje puszki, ryż, kamyki, fasolę, piasek. Każdym materiałem wypełnia dwie puszki i zakleja taśmą otwory w nich. Dzieci słuchają dźwięków wydawanych przez poru-szanie puszkami. Ich zadaniem jest wskazać puszki, które według nich są wypełnione tym samym materiałem.
• Zabawa Dźwięki miłe – dźwięki niemiłe.
Szklanka, łyżeczka, kawałek styropianu, grzechotka, bębenek z pałeczką.
N. wytwarza dźwięki, korzystając z różnych materiałów. Dzieci określają, czy były one miłe czy niemiłe dla ich uszu.
Przykłady wytwarzanych dźwięków:
− uderzanie łyżeczką o szklankę,
− przesuwanie kawałkiem styropianu po szybie,
− poruszanie grzechotką,
− pocieranie pałeczką po bębenku,
− tupanie itd.
• Ćwiczenie Drganie gardła.
N. wymawia głoski dźwięczne, trzymając ręce na gardle, czując jego drganie. Potem to samo robią dzieci.
N. pyta:
− Czy czuliście drganie?
− Czy gardło drga, gdy nie wymawiacie dźwięków?
• Ćwiczenie z trójkątem.
Trójkąt.
N. uderza w instrument, a dzieci kolejno dotykają go jednym palcem.
N. pyta:
− Co czujecie, dotykając trójkąta?
II. Część właściwa (badawcza).
• Ćwiczenia z dźwiękiem.
Ćwiczenie 1.
Plastikowa linijka, gruba książka.
N. kładzie na stoliku plastikową linijkę w taki sposób, aby jej dłuższa część wystawała poza krawędź. Na linijce (w części leżącej na stoliku) kładzie grubą książkę. Wygina linijkę w dół i puszcza. Dzieci obserwują, co się dzieje. Potem N. przesuwa linijkę tak, aby jej znacznie krótsza część wystawała poza krawędź stolika.
Wygina linijkę w dół. Dzieci obserwują, co się dzieje. Porównują ruchy linijki i dźwięki, jakie wydaje w obu sytuacjach.
− Co porusza linijka, drgając?
− Kiedy dźwięki były niższe, a kiedy – wyższe?
Wniosek
Linijka, drgając, wprawia w drganie powietrze i powstaje dźwięk. Gdy linijka wystawała dalej poza krawędź stolika i poruszała się wolniej – dźwięki były niższe. Gdy wystawało jej mniej i poruszała się szybciej – dźwięki były wyższe.
Ćwiczenie 2.
Folia aluminiowa.
N. trzyma kawałek folii aluminiowej przy głośniku. Zmienia natężenie dźwięku, odkręcając i ściszając muzykę. Dzieci obserwują, co dzieje się z folią. Potem ćwiczenie wykonują dzieci.
N. pyta:
− Co działo się z folią?
− Co ją poruszało? Dlaczego?
Wniosek
Powietrze drga bardziej przy większym natężeniu dźwięków (głośna muzyka), a mniej – gdy natężenie dźwięków jest niższe (cicha muzyka).
Fale dźwiękowe (akustyczne) są falami mechanicznymi i potrzebują ośrodka sprężystego.
Ich częstotliwość jest zawarta w przedziale od około 16 Hz do 20 Hz (herców). Źródłami dźwięku są obiekty drgające (np.: struny głosowe, struny instrumentów).
Ćwiczenie 3.
Łyżeczka, 6 szklanych butelek (słoików).
N. przygotowuje sześć jednakowych szklanych butelek (lub słoików). Napełnia je wodą:
pierwszą butelkę – prawie po brzegi, do drugiej wlewa trochę więcej niż połowę, i tak da-lej – aż do ostatniej, w której powinno być niewiele wody. N. gra na tak przygotowanym instrumencie, uderzając łyżką. Potem grają dzieci.
N. pyta:
− Co działo się z butelkami?
− Kiedy dźwięki były wyższe? Kiedy były niższe?
Wniosek
Uderzone butelki wydają dźwięki. Im więcej jest wody w butelkach, tym dźwięki są wyższe.
Gdy uderzamy łyżką w butelkę, powietrze zostaje wprawione w drganie – powstaje dźwięk.
Częstotliwość dźwięku zależy od objętości wody wlanej do butelki.
III. Rozmowa podsumowująca.
− Kto lub co wydaje dźwięki?
− Jak powstaje dźwięk?
− Jakie są rodzaje dźwięków?
− Dzięki czemu słyszymy dźwięki?
− Co może utrudnić usłyszenie dźwięków?
− Dlaczego usłyszenie dźwięków jest dla człowieka ważne?
− Dlaczego człowiek powinien dbać o narząd słuchu?
IV. Praktyczne zastosowanie dźwięków.
• Wypowiedzi dzieci.
• Podpowiedzi N.
Klaksony samochodowe, głosowe sygnały sygnalizacji świetlnej (dla niewidomych), bu-dzik, dźwięk telefonu, wołanie kogoś na pomoc.
lub żądanie. Pod petycją podpisuje się wiele osób. Petycję składa się do władz lokalnych. Wyróżnia się także petycje ustne
Podczas śniadania.
• Zabawa ruchowa Głośno – cicho.
Dzieci poruszają się po sali zgodnie z poleceniem N. Np.: Chodźcie głośno. Biegnijcie cicho.
Klaszczcie głośno. Skaczcie cicho. Tupcie głośno…
Zajęcia 2. Leśne głosy i odgłosy – ćwiczenia i zabawy.
• Zabawa Co to za zwierzę?
Zdjęcia (obrazki) zwierząt.
Dzieci nazywają zwierzęta przedstawione na zdjęciach (obrazkach), podają, co robią zimą.
Określają, jakie one są.
− Jaki jest niedźwiedź? (Ciężki, silny, groźny…)
− Jaka jest wiewiórka? (Ruda, zwinna, szybka…)
− Jaki jest jeż?
− Jaki jest dzik? Itd.
• Opowiadanie N. w formie opowieści ruchowej.
N. mówi dzieciom, żeby wyobraziły sobie, że są w lesie.
Idziecie. Pod waszymi stopami szeleszczą liście. (Dzieci poruszają się i mówią: szur, szur, szur…). Z oddali słychać stukot. To dzięcioł. (Mówią: stuk-puk, stuk-puk…). Chwilami mocno wieje wiatr, strącając z drzew kolorowe liście. (Wju, wju, wju…). Nagle nad waszymi głowami przeleciał ptak, głośno kracząc. (Kraa, kraa, kraa…). Idąc, zbierajcie kolorowe liście, szyszki, patyczki. (Schylają się i prostują, naśladując zbieranie szyszek…). Między drzewami prze-myka wiewiórka, skacząc z gałęzi na gałąź. (Skaczą obunóż). Przez cały czas gałęziami drzew porusza lekki wietrzyk. (Szuu, szuu…). Ale co to? Słychać odgłos spadających kropli deszczu.
(Kap, kap, kap…). Czas zakończyć wycieczkę. (Maszerują w miejscu).
• Naśladowanie głosów wydawanych przez różne leśne zwierzęta.
Dzieci razem z N. naśladują głosy wydawane przez wybrane zwierzęta leśne, naprzemiennie:
głośno – cicho.
Dzik – chrum, chrum, chrum…
Sowa – uhu, uhu, uhu…
Wąż – ssyy, ssyy, ssyy…
Żaba – rege, rege, kum, kum…
Wróbel – ćwir, ćwir, ćwir…
• Zabawa w rozpoznawanie leśnych głosów i odgłosów.
N. dzieli grupę na kilka zespołów. Dzieci z jednego zespołu wydają odgłosy leśne, a dzieci z pozostałych zespołów określają źródła tych dźwięków.
• Ćwiczenia narządów artykulacyjnych.
Dzieci pokazują, jak:
− wiewiórka szczerzy zęby – rozciągają usta w uśmiechu,
− wygląda dziób ptaka – robią z ust dziobek,
− chomik przenosi zapasy do norki – wypychają policzki językiem,
− zając wącha powietrze – marszczą nos i poruszają nim na boki…
• Zabawa Ukrywające się zwierzęta.
N. podaje pierwszą i ostatnią głoskę z nazw wybranych zwierząt. Zadaniem dzieci jest uzu-pełnienie brakujących głosek i podanie całej nazwy zwierzęcia.
s a (sarna) ż a (żaba)
• Dzielenie nazw wybranych zwierząt na sylaby i na głoski.
Obrazki zwierząt, koszyczek.
Dzieci losują z koszyczka obrazki. Dzielą ich nazwy na sylaby (a jeśli potrafią – na głoski).
Np.: wrona, żaba, borsuk, sarna, sowa, sroka, kukułka, sójka…
Zabawy na świeżym powietrzu
• Zabawa ruchowa Liście.
Liście.
Dzieci chodzą po liściach, szurając nogami. Na hasło: Liście, biorą w dłonie liście i podrzu-cają przed sobą do góry. Potem dalej spacerują po liściach.
• Zabawa ruchowo-naśladowcza Odloty ptaków.
Obrazki: jaskółki i bociana.
Dzieci oglądają obrazki, np. jaskółki i bociana. Pokazują, jak fruwa jaskółka, a jak bocian. Na hasło – nazwę ptaka, naśladują lot tego ptaka.
Bociany nie poruszają skrzydłami w czasie lotu. Są one nieruchomo rozłożone. Skrzydła bocianów są długie i szeroko rozwarte. Mięśnie poruszające skrzydłami są bardzo słabe, ścięgna natomiast – silne, co pozwala utrzymać rozwarte skrzydła. Bociany nie są więc do-brymi lotnikami. Nigdy nie lecą nad dużymi obszarami mórz ze względu na wiejące tam wiatry. Lecą dłuższą drogą, ale omijają góry i morza. Zanim bocian poderwie się do lotu, musi najpierw podbiec kilka kroków.
• Spacer w pobliżu przedszkola – obserwowanie ptaków, próby ich nazywania.
• Karta pracy, cz. 1, s. 53. III
Nazywanie zwierząt z pierwszego szeregu. Odszukiwanie ich rysunków i kolorowanie kół pod nimi na odpowiednie kolory. Rysowanie po śladzie drogi lisa do nory.
• Zabawa ruchowa Jakim jestem zwierzęciem?
N. mówi na ucho chętnemu dziecku, które zwierzę ma naśladować. Dziecko naśladuje ru-chy i głos tego zwierzęcia. Pozostałe dzieci odgadują, co to za zwierzę, i naśladują jego ruchy i głos.
• Zwierzęta z liści – tworzenie z suchych liści obrazka prawdziwego lub wymyślonego zwierzęcia.
Zasuszone liście, kolorowe kartki, klej.
Dzieci układają z liści na kartkach sylwetki zwierząt. Potem przyklejają je do kartek. Nazy-wają swoje zwierzęta. Porządkują miejsca pracy.
lub żądanie. Pod petycją podpisuje się wiele osób. Petycję składa się do władz lokalnych. Wyróżnia się także petycje ustne
Podczas śniadania.
Październik, tydzień 2 Idzie jesień… do zwierząt