Przedmiotem opracowania była przedsiębiorczość korporacyjna. W związku z tym badaniu podlegały duże przedsiębiorstwa funkcjonujące na terenie Polski.
W ich ramach przebadano pewną grupę kierowników różnych szczebli (z wyjąt-kiem kierownictwa naczelnego) oraz podległych im pracowników. W praktyce okazało się, że (po odrzuceniu niekompletnie lub błędnie wypełnionych kwestio-nariuszy) uzyskano informacje od 60 kierowników, 320 pracowników (bezpo-średnich podwładnych badanych kierowników), zatrudnionych w 41 różnego ro-dzaju korporacjach.
Szczegółowy opis badanych obiektów zawarto w tabeli 4.1. Nie umieszczono w niej nazw korporacji ze względu na brak zgody na ich ujawnienie, jedynie sym-bole K1, K2, K3 itd. Oznaczają one kolejną korporację, nie są wynikiem jakiego-kolwiek kryterium uszeregowania. Podano także ich główne charakterystyki, jak ogólne branże, struktury organizacyjne itp.
Tabela 4.1. Opis badanych korporacji
Lp.
projektowa od 21 do 30 lat międzynarodowy K9 3 1 produkcja funkcjonalna od 21 do 30 lat międzynarodowy
K10 33 6 usługi sieciowa od 21 do 30 lat krajowy
K11 4 1 produkcja funkcjonalna od 21 do 30 lat krajowy
K12 11 2 produkcja zadaniowa/
projektowa od 21 do 30 lat międzynarodowy K13 2 1 produkcja funkcjonalna do 10 lat międzynarodowy K14 21 4 produkcja dywizjonalna powyżej 31 lat krajowy K15 28 4 produkcja sieciowa powyżej 31 lat międzynarodowy K16 7 4 produkcja funkcjonalna od 21 do 30 lat międzynarodowy
K17 7 1 usługi zadaniowa/
projektowa od 11 do 20 lat międzynarodowy K18 10 1 usługi funkcjonalna od 11 do 20 lat międzynarodowy K19 18 1 produkcja funkcjonalna powyżej 31 lat międzynarodowy
K20 4 1 usługi
sztabowa/
/sztabowo- -liniowa
do 10 lat międzynarodowy
Tabela 4.1 (cd.)
projektowa powyżej 31 lat międzynarodowy K22 4 2 produkcja macierzowa powyżej 31 lat międzynarodowy
K23 2 1 usługi zadaniowa/
projektowa od 11 do 20 lat międzynarodowy K24 3 1 produkcja funkcjonalna powyżej 31 lat międzynarodowy K25 2 1 usługi funkcjonalna powyżej 31 lat międzynarodowy
K26 2 1 produkcja
sztabowa/
/sztabowo- -liniowa
od 21 do 30 lat międzynarodowy K27 25 2 usługi sieciowa od 11 do 20 lat międzynarodowy K28 11 1 produkcja funkcjonalna powyżej 31 lat międzynarodowy K29 2 1 produkcja dywizjonalna powyżej 31 lat krajowy
K30 2 1 usługi
sztabowa/
/sztabowo- -liniowa
od 21 do 30 lat międzynarodowy
K31 10 1 produkcja
sztabowa/
/sztabowo- -liniowa
powyżej 31 lat międzynarodowy K32 19 1 produkcja funkcjonalna powyżej 31 lat międzynarodowy
K33 2 1 usługi funkcjonalna powyżej 31 lat krajowy
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Tabela 4.2 stanowi zbiorcze zestawienie (liczbę i procentowe udziały) branż, typów wykorzystywanych struktur itp. badanych korporacji. Biorąc pod uwagę dominujące cechy, można stwierdzić, że przebadano w większości przedsiębior-stwa produkcyjne (41,5%) działające w oparciu o strukturę funkcjonalną (31,7%), o długim okresie funkcjonowania na rynku – powyżej 21 lat (68,4%), o między-narodowym zasięgu działalności (aż 73,2%).
W przebadanych 41 korporacjach analizowano przedsiębiorczy potencjał 320 pracowników oraz 60 ich przełożonych. Zbiorczą charakterystykę badanych kierowników i pracowników zawiera tabela 4.3.
Tabela 4.2. Syntetyczny opis badanych korporacji
Wyszczególnienie Kategorie Liczba
(n = 41)
sztabowa (sztabowo-liniowa) 4 9,8
dywizjonalna 3 7,3
zadaniowa/projektowa 5 12,2
macierzowa 3 7,3
międzynarodowy 30 73,2
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Tabela 4.3. Charakterystyka badanych kierowników i ich podwładnych
Kierownicy Pracownicy
Wyszczegól-nienie Kategorie Liczba (n = 60)
Udział (%)
Wyszczegól-nienie Kategorie Liczba (n = 320)
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Badani kierownicy to w większości mężczyźni (58,3%), stosunkowo młodzi (w wieku 31-40 lat – 33,3%), z wykształceniem wyższym (76,7%). Tylko cztery
osoby (6,7%) posiadały wykształcenie średnie425. Żaden z badanych kierowników nie posiadał wykształcenia zawodowego. W grupie tej znalazło się 16 kobiet (26,7%), które w porównaniu z mężczyznami były dużo lepiej wykształcone.
Wszystkie posiadały wykształcenie wyższe, dodatkowo 10 pań (na 16, co stanowi 62,5% wszystkich kobiet pełniących funkcje kierownicze) wskazywało na dodat-kowe formy kształcenia (w przypadku mężczyzn było to 17 osób na 35, co stanowi 48,6% wszystkich kierowników mężczyzn).
Jeżeli chodzi o badanych pracowników, w większości byli to młodzi (w wieku do 30 lat – 38,8%)426 mężczyźni (53,7%) z wykształceniem wyższym (42,5%). Reprezentowali w sumie aż 82 różne profesje (w wersji, w jakiej poda-wali to badani, bez grupowania ich w kategorie), najczęściej były to: doradca klienta, pracownik fizyczny oraz monter427. To, że w badanej grupie przeważały osoby młode znalazło odzwierciedlenie w odpowiedziach na pytanie o staż428 – najwięcej respondentów pracowało krótko w danej korporacji, tj. do 5 lat (35,6%)429.
425 Kierownicy zatrudniani są na podstawie kryteriów merytorycznych. W związku z tym zadano im pytanie o inne formy zdobywania wiedzy, np. studia podyplomowe, doktoranckie. W wyniku analizy uzyskanych danych okazało się, że: (1) 32 osoby (53,3%) wskazywało na dodatkowe źródła pozyskiwania wiedzy, (2) 20 osób (33,3%) ukończyło różne kursy i szkolenia, np. menedżerskie, z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi, public relations, (3) 16 osób (26,7%) ukończyło różne studia podyplomowe, np. z logistyki, ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa, ekonomii, (4) 3 osoby (5,0%) posiadało doktorat lub ukończyło studia doktoranckie (niezakończone obroną), (5) 2 osoby (3,3%) posiadało dyplom MBA.
426 Średni wiek respondentów to 38 lat. Kategoria wieku była mocno zróżnicowana – najmłodszy badany miał zaledwie 19 lat, a najstarszy 60. Najczęściej w badanej grupie występowali pracownicy w wieku 28 lat.
427 Na liście zawodów znalazły się także: konstruktor, logistyk, laborant, mechanik, elektromonter, operatorzy różnego rodzaju maszyn (obrabiarek, dźwigów, skrawarek czy innych specjalistycznych urządzeń), ślusarz, szlifierz, frezer, wytłaczarkowy, technolog, tokarz, konstruktor, planista, serwi-sant, inspektor, referent, różnego rodzaju specjaliści (ds. zakupów, sprzedaży, BHP, rynków zbytu itp.) i wiele innych.
428 Aż 21,3% respondentów nie udzieliło odpowiedzi na pytanie o staż. Średni staż w danej kor-poracji wynosił 8 lat (średni staż ogółem to 13 lat). Najkrótszy staż to miesiąc (było to dwóch męż-czyzn z wykształceniem średnim pracujących w zawodzie konsultant i doradca klienta). Najdłuższy to 38 lat (był to jeden mężczyzna z wykształceniem średnim, pracujący jako frezer). Staż pracy okazał się cechą o dużym zróżnicowaniu, o czym świadczą wysokie odchylenia standardowe (10 w obecnej korporacji, 12 w przypadku stażu ogółem) i współczynniki zmienności (122 dla stażu w obecnej korporacji, 97 dla stażu ogółem).
429 Porównując socjodemograficzne cechy badanych kierowników i pracowników wyraźnie wi-dać, że grupy te są do siebie podobne – w jednej i drugiej dominowali mężczyźni z wykształceniem wyższym. Różni ich jedynie wiek, choć kierownicy okazali się tylko niewiele starsi od swoich pod-władnych (o jednej i drugiej grupie można powiedzieć, że są to osoby młode). Taki rozkład wieku powinien sprzyjać komunikacji, lepszej atmosferze pracy, rozwiązywaniu konfliktów itp. Podobne wykształcenie może natomiast oznaczać porównywalny poziom wiedzy fachowej, co także należy ocenić pozytywnie.