Belgia, Dania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Rumunia, Włochy

W Belgii⁴³⁸, Danii⁴³⁹, Holandii⁴⁴⁰, Luksemburga⁴⁴¹, Niemczech⁴⁴², Rumunii⁴⁴³ i we Włoszech⁴⁴⁴ nie implementowano do systemów prawnych zasady neutralności i zasady przełamania w formie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa. Wprowadzono natomiast zasadę wzajemności na wypadek, gdyby spółki przyjęły zasadę neutralności i przełamania do swoich statutów. Taki sposób implementacji jest najbardziej odległy od wyjściowych celów XIII Dyrektywy UE. Uwagi dotyczące obowiązków informacyjnych pozostają aktualne również w tej grupie państw. Najbardziej istotne regulacje z punktu widzenia celów pracy przedstawia poniższa tabela:

Tabela nr 4

Państwo Sposób implementacji zasady neutralności, przełamania, wzajemności

Belgia W Belgii obowiązuje monistyczny model organizacji spółki akcyjnej. Statut spółki, która ma siedzibę statutową w Belgii i której akcje uprawniające do głosu na walnym zgromadzeniu zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym może stanowić iż: w czasie trwania wezwania, board of directors spółki dla podjęcia działań w celu utrudnienia oferty musi uzyskać zgodę walnego zgromadzenia, decyzje board of directors podjęte przed ogłoszeniem wezwania, które nie zostały jeszcze częściowo lub w całości wykonane,

438 XIII Dyrektywa UE została implementowana w dwóch aktach prawnych: Public Takeovers (PT) oraz Royal Decree on Public Takeovers odpowiednio w dniach 1.04.2007 r. i 27.04.2007 r. Organem właściwym do kontroli ofert przejęć jest Banking Finance and Insurance Commission (CBFA). Regulacje związane z implementacją Dyrektywy dotyczą ponad 140 spółek o kapitalizacji około 270 000 mln euro.

439 XIII Dyrektywa UE implementowana została do sytemu prawnego Danii w 2007 r. nowelizacją ustawy Securities Trading Act, Executive Order on Takeovers Bid (EOTB) oraz Danish Public Companies Act (DPCA). Organem nadzorującym rynek przejęć w Danii jest Financial Supervisory Authority. Regulacje związane z implementacją dyrektywy dotyczą ponad 180 spółek o kapitalizacji około 160 000 mln euro.

440 XIII Dyrektywa UE została implementowana do holenderskiego sytemu prawa ustawą Decree on Takeover Bid. Niektóre regulacje dotyczące przejęć zostały implementowane dodatkowo w Exemption Regulation of the Act on Financial Supervision oraz w Exemption Decree Takeover Bids. Organem nadzorującym przejęcia w Holandii ustanowiono Dutch Authority for the Financial Markets. Regulacje związane z implementacją Dyrektywy w Holandii mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ponad 220 spółek o łącznej kapitalizacji około 590 000 mln euro.

441 XIII Dyrektywa UE została implementowana do sytemu prawnego Luksemburga aktem prawnym Luxembourgian Law on Takeover Bids 19 maja 2006 r. (LLTB). Organem nadzorującym przejęcia w Luksemburgu ustanowiono Commission de Surveillance du Secteur Financier. Regulacje związane z implementacją Dyrektywy w Luksemburgu mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ponad 40 spółek o łącznej kapitalizacji około 55 000 mln euro.

442 XIII Dyrektywa UE została implementowana do niemieckiego systemu prawnego aktem prawnym Implementation Act of 14 July, 2006, który nowelizował ustawę Securities Acquisition and Takeovers Act (WpÜG). Niektóre sekcje ww. ustawy zostały znowelizowane później tj. 5 stycznia 2007 r. Organem nadzoru dla procesów przejęć ustanowiono German Federal Financial Supervisory Authority (GFFSA). Regulacje związane z implementacją Dyrektywy mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ponad 650 spółek o łącznej kapitalizacji około 1 100 000 mln euro.

443 XIII Dyrektywę UE implementowano w Rumunii w 2008 r. nowelizując Capital Market Law (Law 297/2004) oraz Companies Law (Law 31/1990). Organem nadzorującym procedury przejęcia ustanowiono National Securities Commission. Regulacje związane z implementacją Dyrektywy mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ponad 400 spółek o łącznej kapitalizacji około 13 000 mln euro.

444 XIII Dyrektywa UE została implementowana do włoskiego systemu 10 listopada 2007 r. aktem prawnym Legislative Decree no. 229, nowelizującym ustawę Consolidate Law on Finance (CLF) z 1998 r. Treść artykułu 104 ww. ustawy została znowelizowana ponownie w 29 listopada 2008 r. Organem nadzorującym przejęcia na rynku włoskim jest Commissione Nazionale per le Societa e la Borsa (CONSOB)). Regulacje związane z implementacją Dyrektywy mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ponad 300 spółek o łącznej kapitalizacji około 750 000 mln euro.

a które mogą udaremnić wezwanie, wymagają potwierdzenia ze strony walnego zgromadzenia, chyba, że są to czynności nie wykraczające poza normalny tok działalności spółki. W celu uzyskania zgody akcjonariuszy walne zgromadzenie może być zwołane w trybie przyspieszonym, pod warunkiem jednak, że zgromadzenie akcjonariuszy nie odbędzie się wcześniej niż dwa tygodnie od daty jego zwołania. Board of directors spółki przejmowanej zobowiązana jest przygotować opinię stanowiącą rekomendację dla akcjonariuszy. Podstawę do sformułowania opinii stanowią przede wszystkim informacje zawarte w dokumentach ofertowych. Opinia (memorandum) powinna zawierać co najmniej: ogólne uwagi dotyczące warunków oferty, informacje dotyczące statutowych postanowień, które mogą być wykorzystane do utrudnienia przejęcia kontroli nad spółką, rekomendacje dotyczące oferty wraz z uzasadnieniem. Board of directors jest zobowiązana niezwłocznie poinformować o ogłoszonym wezwaniu radę pracowniczą lub bezpośrednio pracowników.

Zasada przełamania może być wprowadzona stosownymi postanowieniami do statutu spółki. Przyjęta natomiast została zasada wzajemności. Tym samym spółka, która implementowała zasadę neutralności i/lub przełamania do swoich statutów, może uchylić się od stosowania w sytuacji, gdy podmiotem przejmującym jest spółka nie stosująca się do ww. zasad.

Dania W Danii spółki akcyjne funkcjonują w oparciu o monistyczny model organizacji organów spółki. Spółka może wprowadzić do statutu postanowienia, zgodnie z którymi board of directors zanim podejmie jakiekolwiek środki mające na celu udaremnienie oferty, musi uzyskać zgodę walnego zgromadzenia. Okres, w którym wymagana jest zgoda, rozpoczyna się w dniu uzyskania informacji o publikacji oferty, a kończy w dniu ogłoszenia wyniku wezwania. W celu uzyskania zgody na działania obronne board of directors może zwołać walne zgromadzenie w trybie przyspieszonym pod warunkiem, że zgromadzenie nie odbędzie się wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od jego zwołania. Działania board of directors podejmowane w celu znalezienia kontroferenta nie muszą uzyskać aprobaty walnego zgromadzenia. Bez względu czy board of directors zamierza podjąć działania obronne, czy też nie, ciążą na niej określone obowiązki związane z ogłoszoną ofertą. Przede wszystkim po ogłoszeniu oferty board of directors spółki będącej celem przejęcia musi poinformować o tym fakcie radę pracowniczą lub bezpośrednio pracowników. Board of directors zobowiązana jest przygotować i podać do publicznej informacji dokument zawierający opinię dotyczącą warunków oferty. Opinia powinna być uzasadniona i wskazane powinny być podstawy w oparciu o które została ona sformułowana. Merytorycznie opinia powinna odnosić się do wpływu ewentualnego przejęcia na interesy spółki a w szczególności na poziom zatrudnienia. Treść opinii powinna również odnieść się do planów strategicznych podmiotu przejmującego względem spółki i ich prawdopodobnych reperkusji w odniesieniu do zatrudnienia i miejsc lokalizacji działalności spółki. Swoją opinię board of directors przekazuje bez zbędnej zwłoki także przedstawicielom pracowników lub bezpośrednio pracownikom. Opinia powinna zostać opublikowana nie później niż w połowie okresu trwania wezwania. Jeżeli rada pracownicza (lub pracownicy) sporządziła własną opinię dotyczącą wezwania przekazuje ją zarządowi spółki, który zobowiązany jest do jej opublikowania.

Holandia W Holandii spółki akcyjne mogą funkcjonować w oparciu o model monistyczny lub dualistyczny.

Członkowie zarządu i rady nadzorczej (lub board of directors) holenderskich spółek mogą decydować o podejmowaniu reaktywnych środków obrony bez zgody walnego zgromadzenia. Zarząd spółki-celu (lub board of directors) zobowiązany jest jednak do zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy przynajmniej na sześć dni roboczych przed zakończeniem oferty. Podczas walnego zgromadzenia członkowie zarządu i rady nadzorczej spółki (lub board of directors) zobowiązani są przedstawić swoje stanowisko w kwestii opublikowanej oferty przejęcia spółki. Oficjalne stanowisko zarządu (lub board of directors) powinno być opublikowane przynajmniej na cztery dni przed datą obrad walnego zgromadzenia.

Luksemburg W Luksemburgu obowiązuje monistyczny model organizacji spółki akcyjnej. Statuty spółek mogą przewidywać, że w czasie wezwania board of directors będzie musiała uzyskać uprzednią zgodę walnego zgromadzenia na: podjęcie działań, które mogą udaremnić wezwanie (poszukiwanie innego oferenta nie wymaga zgody walnego zgromadzenia), rozpoczęcie działań lub ich ukończenie, jeżeli są one rezultatem decyzji podjętych wcześniej przed ogłoszeniem wezwania, które mogą wpłynąć na wynik wezwania, a działania te nie stanowią czynności zwykłego zarządu. Statut spółki może przewidywać możliwość zwołania walnego zgromadzenia, które miałoby podjąć uchwały dotyczące środków obrony przed wezwaniem, w trybie szczególnym. Obrady takiego walnego zgromadzenia powinny odbyć się przed zakończeniem okresu odpowiedzi na wezwanie, ale nie szybciej niż w ciągu dwóch tygodni od jego zwołania. Statut spółki może

przewidywać również, iż na walnym zgromadzeniu zwołanym w celu podjęcia decyzji w kwestii podjęcia środków będzie obowiązywała zasada „jedna akcja – jeden głos”. Board of directors spółki przejmowanej zobowiązana jest w okresie wezwania do określonych działań o charakterze informacyjnym. Przede wszystkim po opublikowaniu dokumentu ofertowego, board of directors informuje o wezwaniu radę pracowniczą lub bezpośrednio pracowników. Członkowie board of directors zobowiązani są również przygotować opinię dotyczącą oferty przejęcia. Opinia powinna zawierać stanowisko w kwestii wpływu oferty na interes spółki oraz wpływu strategii podmiotu przejmującego na stan zatrudnienia. Board of directors zobowiązana jest również przedstawić pracownikom spółki opinię dotyczącą warunków oferty ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na stan zatrudnienia. Przed opublikowaniem opinii, board of directors powinna przeprowadzić konsultacje z radą pracowniczą lub, gdy takiej nie ma w spółce, bezpośrednio z pracownikami. Przedstawiciele pracowników mogą przedstawić własne stanowisko, które powinno być dołączone do publikowanej oficjalnej opinii spółki przejmowanej.

Niemcy W Niemczech obowiązuje dualistyczny model organizacji spółek akcyjnych. Spółki akcyjne mające siedzibę statutową w Niemczech mogą wprowadzić zasadę neutralności stosownymi zapisami statutowymi. Taka decyzja wymaga jednak większości głosów „za” akcjonariuszy reprezentujących 75% kapitału zakładowego.

Zarząd spółki, w której statucie wprowadzono zasadę neutralności, powinien o tym fakcie poinformować organy nadzorujące przejęcia. Należy jednak podkreślić, iż w prawie niemieckim jeszcze przed implementacją XIII Dyrektywy UE istniały normy prawne regulacje zasady postępowania funkcjonariuszy spółki w okresie wezwania. Zgodnie z tymi regulacjami od opublikowania decyzji o przejęciu do publikacji rezultatów przejęcia, zarząd spółki przejmowanej nie może podejmować żadnych działań, które mogłyby udaremnić ofertę (§ 33 ust.1 zd. 1 WpÜG ), poza: działaniami, które podjąłby „dobry menedżer” spółki nie będącej przedmiotem przejęcia, poszukiwaniem kontroferenta, działaniami, na które zarząd uzyskał zgodę rady nadzorczej (§ 33 ust.1 zd. 2 in fine WpÜG), działaniami, na które zezwoliło walne zgromadzenie spółki w celu udaremnienia wezwania i które zostały zaaprobowane przez radę nadzorczą, przy czym uchwały walnego zgromadzenia będą ważne maksymalnie przez 18 miesięcy (§ 33 ust. 2 WpÜG). Statut spółki może stanowić, iż powyższe regulacje nie mają zastosowania. W takim przypadku spółka automatycznie poddaje się bardziej restrykcyjnej regulacji zgodnej z art. 9 XIII Dyrektywy UE. Tym samym od ogłoszenia wezwania do dnia publikacji jego wyników ani zarząd ani rada nadzorcza spółki przejmowanej nie mogą podjąć żadnych działań mogących udaremnić przejęcie, poza działaniami: na które wyraziło zgodę walne zgromadzenie akcjonariuszy, w zakresie zwykłego zarządu spółki, przekraczającymi normalny zarząd na podstawie decyzji podjętych przed ogłoszeniem decyzji o przejęciu, a których wykonanie już zostało rozpoczęte, mającymi na celu poszukiwanie kontroferenta. W związku z ogłoszoną ofertą zarząd spółki lub inny uprawniony podmiot może zwołać w trybie specjalnym nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy. Zarząd spółki przejmowanej zobowiązany jest również do niezwłocznego przekazania informacji o ofercie przejęcia radzie pracowniczej spółki lub jeżeli takich nie ma – bezpośrednio pracownikom. Zarząd i rada nadzorcza zobowiązane są również do sporządzenia i opublikowania opinii o warunkach oferty. Spółki mogą wprowadzić tę zasadę do swoich statutów. O fakcie wprowadzenia zasady neutralności do statutu spółka zobowiązana jest poinformować organy nadzorujące przejęcia także w innych krajach UE, jeżeli akcje spółki są notowane na regulowanych rynkach tych krajów. Krytyce poddaje się dopuszczalność podjęcia środków obrony za zgodą rady nadzorczej, a także możliwość upoważnienia zarządu przez walne zgromadzenie do podejmowania środków obrony w maksymalnym okresie kolejnych 18 miesięcy. W każdym razie, wykonując swój mandat zarówno członkowie zarządu, jak i rady nadzorczej powinni kierować się długookresowym interesem spółki, który to interes stanowi: (...) pewną wypadkową interesów podmiotów zaangażowanych w spółce tj. jej akcjonariuszy i interesariuszy, a także interesów społecznych (...). W doktrynie niemieckiej wskazuje się, że akceptowany w orzecznictwie zakres obowiązku lojalności wobec spółki jest o wiele szerszy niż wynikałoby to bezpośrednio z ustawy. Członkowie rady nadzorczej nie mogą kierować się swoim osobistym interesem ani interesem osób którym zawdzięczają swój mandat. Tym bardziej nie wiążą ich żadne plecenia co do sposobu głosowania. Dodatkowo ustawodawca expressis verbis nałożył na członków rady nadzorczej niemieckich spółek akcyjnych obowiązek zachowania poufności w zakresie informacji, do których mają dostęp z racji wykonywanego mandatu (§ 116 zd. 2 AktG).

Rumunia Spółki akcyjne w Rumunii funkcjonują w oparciu o dualistyczny model z zarządem i radą nadzorczą (radą administracyjną). W Rumunii nie przewidziano regulacji konstruujących zasadę neutralności w przypadku

obligatoryjnych wezwań. Istnieją jednak normy prawne ograniczające możliwość podejmowania środków obrony bez zgody walnego zgromadzenia w przypadku wezwań dobrowolnych. Spółki mogą wprowadzić ww. zasadę decyzją akcjonariuszy w trybie zmiany statutu spółki. Decyzje o wprowadzeniu zasady neutralności i zasady przełamania pozostawione zostały akcjonariuszom spółek w trybie zmiany statutu.

Włochy We Włoszech obowiązuje monistyczny model organizacji spółek akcyjnych. W ustawodawstwie włoskim jeszcze przed przyjęciem XIII Dyrektywy UE istniały regulacje prawne ograniczające swobodę board of directors w podejmowaniu środków obrony bez zgody walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Niezależnie od tego włoskie spółki mogą wprowadzić zasadę neutralności w postaci normy jaką przewiduje art. 9 XIII Dyrektywy UE do swoich statutów decyzją akcjonariuszy. Postanowienia statutu mogą zatem stanowić jednoznacznie, iż bez uchwały walnego zgromadzenia board of directors nie może podejmować żadnych działań, które mogą udaremnić ogłoszone wezwanie do sprzedaży lub zamiany akcji. W takim przypadku aprobaty walnego zgromadzenia wymagać będą też działania podjęte na podstawie wcześniejszych (przed ogłoszeniem wezwania) decyzji, które nie zostały jeszcze ukończone, a które mogą wpłynąć na udaremnienie wezwania. Gdy statut spółki przewiduje, iż do podjęcia środków obrony konieczna jest zgoda walnego zgromadzenia, uchwała taka nie może być podjęta wcześniej niż osiemnaście miesięcy przed ogłoszeniem wezwania. Co do zasady nie wymagają zgody walnego zgromadzenia działania board of directors polegające na poszukiwaniu korzystniejszej oferty. Bez względu na stosunek do ogłoszonej oferty board of directors spółki przejmowanej jest ustawowo zobowiązana do określonych działań o charakterze informacyjno-rekomendacyjnej. Przede wszystkim na board of directors ciąży obowiązek poinformowania rady pracowniczej lub bezpośrednio pracowników o ogłoszonej lub prawdopodobnej ofercie przejęcia kontroli nad spółką. W kolejnym kroku board of directors zobowiązana jest opublikować oświadczenie stanowiące ocenę warunków ogłoszonego wezwania. Oświadczenie powinno zawierać przede wszystkim informacje o wpływie ewentualnego przejęcia kontroli nad spółką na jej przyszłe interesy i interesy pracowników. Oświadczenie to powinno także zostać przekazane bezpośrednio do rady pracowniczej lub pracowników, jeżeli w spółce nie ma rady pracowniczej. Przedstawiciele pracowników mogą przygotować własne oświadczenie dotyczące warunków oferty i jej wpływu na przyszłe zatrudnienie w spółce. Board of directors zobowiązana jest dołączyć tę opinię do własnego oświadczenia w sprawie oferty przejęcia. Ustawodawca włoski nie zdecydował się implementować zasady przełamania jako bezwzględnie obowiązującej normy prawnej.

Istnieje jednak możliwość uznania za nieskuteczne wzajemnych umów akcjonariuszy, w sytuacji, gdy akcjonariusze będący stronami tych umów zamierzają pozytywnie odpowiedzieć na wezwanie.

Opracowanie własne

6. Ocena sposobu implementacji XIII Dyrektywy UE w krajach członkowskich UE