Klub sportowy jako członek polskiego związku sportowego

Zlecenie realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej może przejawiać się w dwóch podstawowych formach: powierzenia klubowi sportowemu wykonywania zadań publicznych (wspierania i upowszechniania kultury fizycznej) wraz z udzieleniem dotacji na sfinansowanie realizacji tych zadań oraz wspierania wykonywania określonych zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na sfinansowanie ich realizacji¹⁴⁹.

Z uwagi na to, że kluby sportowe w Polsce w dalszym ciągu mają problemy z pozyskaniem odpowiednich środków finansowych na działalność i rozwój, możliwość otrzymania dotacji jako organizacja pożytku publicznego jest często wykorzystywana przez kluby sportowe. Z drugiej strony, działanie jako organizacja pożytku publicznego niesie za sobą ograniczenia w zakresie możliwości prowadzenia działalności przez klub sportowy, a także przystępowania do klubu sportowego udziałowców lub akcjonariuszy, którzy nastawieni są na osiągnięcie zysku finansowego z alokowanego kapitału.

2.1.5. Klub sportowy jako członek polskiego związku sportowego

U.s. nadaje kompetencję do organizowania i wprowadzenia współzawodnictwa w danym sporcie polskiemu związkowi sportowemu. Członkami polskiego związku sportowego są przede wszystkim kluby sportowe. Jednocześnie polski ustawodawca nałożył na kluby sportowe obowiązek ustawowy uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym w danym sporcie organizowanym przez polski związek sportowy, którego jest członkiem. A zatem aby klub sportowy mógł uczestniczyć we współzawodnictwie sportowym w danej dyscyplinie sportowej, musi przynależeć do polskiego związku sportowego. Jest to związane z obowiązującym w Polsce europejskim modelem sportu, w którym główną zasadą jest „jeden sport – jedna organizacja”, o czym była mowa we wcześniejszych rozważaniach niniejszej dysertacji.

W mojej ocenie można tutaj mówić o działalności quasi-regulowanej. Reglamentacja działalności gospodarczej w Polsce wynika co do zasady z przepisów u.p.p. Konieczność uzyskania koncesji, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub uzyskania zezwolenia do wykonywania określonego przedmiotu działalności

148 Uchwała Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z 13.1.2006 r., III CZP 122/2005, OSN 2006/12/200.

149 J. Rzeszowski, Finansowanie klubów sportowych z budżetu jednostek samorządu terytorialnego –

sposoby wsparcia i studium interpretacji przepisów, Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu 2017, Nr 2(5), s. 53.

68

gospodarczej wynika z przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Prowadzenie działalności sportowej przez kluby sportowe nie jest co prawda regulowane tymi przepisami. Należy jednak zauważyć, że klub sportowy, aby uczestniczyć we współzawodnictwie sportowym w danym sporcie, musi przynależeć do polskiego związku sportowego. Podstawowym przedmiotem działalności klubu sportowego jest uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym w danej dyscyplinie sportowej. A zatem żeby móc wykonywać swoją podstawową działalność, musi zostać członkiem polskiego związku sportowego i spełnić wymagania określone przez ten związek. Dlatego też uważam, że wykonywanie działalności sportowej przez klub sportowy nie jest w pełnym zakresie wolne. Ustawodawca przyznał bowiem kompetencję polskiemu związkowi sportowemu do nadawania członkostwa klubom sportowym. Co za tym idzie, do decydowania o dopuszczeniu ich do współzawodnictwa sportowego organizowanego przez ten związek.

W piłce nożnej zasady dotyczące nabywania, zmiany i utraty członkostwa regulowane są przez PZPN. Zgodnie z uchwałą PZPN o członkostwie150

klub sportowy musi posiadać osobowość prawną. W tym zakresie regulacja PZPN jest zbieżna z regulacjami u.s. Jednak w dalszej części uchwała wskazuje, że klub piłkarski jako członek PZPN może działać jako stowarzyszenie, stowarzyszenie kultury fizycznej, spółka akcyjna, sportowa spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz uczniowski klub sportowy.

W mojej ocenie należałoby treść uchwały dostosować do obecnie obowiązujących przepisów dotyczących dopuszczalnych form organizacyjno-prawnych prowadzenia działalności przez klub sportowy. Sportowa spółka akcyjna i stowarzyszenie kultury fizycznej utraciły podstawy prawne swojego funkcjonowania – w obrocie gospodarczym nie powinny takie podmioty funkcjonować. Co za tym idzie, treść uchwały powinna wskazywać, że klub sportowy (członek PZPN) może działać w formie stowarzyszenia, spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub uczniowskiego klubu sportowego. Po wejściu w życie przepisów dotyczących prostej spółki akcyjnej uchwała powinna umożliwiać uzyskanie członkostwa przez klub sportowy działający w ramach tej formy organizacyjno-prawnej.

W celu przyjęcia w poczet członków PZPN klub sportowy powinien przedstawić Zarządowi PZPN określone dokumenty, na podstawie których podejmuje on uchwałę

150 Uchwała nr XII/194 z 11.12.2015 r. Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej o członkostwie z późn. zm., www.pzpn.pl/dokumenty; data dostępu: 15.09.2017 r.

69

w tym zakresie. Ponadto uchwała określa szczegółowo zasady dotyczące możliwości zmiany nazwy, siedziby i formy prowadzenia działalności przez klub sportowy – członka PZPN.

Członkostwo PZPN wygasa w następujących przypadkach: Po pierwsze, w przypadku dobrowolnej rezygnacji zgłoszonej na piśmie do Zarządu PZPN. Po drugie, w przypadku uprawomocnienia się orzeczenia o ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej osoby prawnej lub uprawomocnienia się orzeczenia o zmianie upadłości układowej na upadłość likwidacyjną. Należałoby w tym zakresie również tę uchwałę znowelizować i dostosować do obecnych przepisów dotyczących upadłości¹⁵¹. Po trzecie, członkostwo PZPN wygasa z datą uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie rozwiązania lub likwidacji osoby prawnej. Po czwarte, w przypadku skreślenia członka z powodu nieusprawiedliwionego zalegania z zapłatą składek członkowskich lub innych zobowiązań wobec PZPN przez okres przekraczający 6 miesięcy. Po piąte, w przypadku nieprzystąpienia wszystkich zespołów danego klubu sportowego do rozgrywek piłkarskich organizowanych przez PZPN lub WZPN (wojewódzki związek sportowy). Po szóste, z datą uprawomocnienia się decyzji w przedmiocie prowadzenia działalności sprzecznej z prawem, Statutem PZPN, przepisami, wytycznymi lub decyzjami PZPN oraz międzynarodowych organizacji sportowych działających w piłce nożnej.

Należy również wskazać, że oprócz nabycia samego członkostwa w PZPN regulowane przez ten związek jest również prawo uczestnictwa danego klubu sportowego we współzawodnictwie sportowym na określonym szczeblu rozgrywek. Aby uzyskać licencję do udziału w tych rozgrywkach, kluby sportowe muszą spełnić określone wymagania, w szczególności dotyczące kwestii prawnych, infrastrukturalnych, personalnych i finansowych¹⁵². Ma to przede wszystkim zapewnić stabilność rozgrywek.

Konieczność uzyskania licencji do udziału w rozgrywkach w danej dyscyplinie sportowej na gruncie przepisów u.s.k. było wymogiem ustawowym. Obecnie kwestia ta została pozostawiona w gestii polskich związków sportowych. W praktyce,

151 Obecnie ustawa Prawo upadłościowe przewiduje jedynie upadłość likwidacyjną, zob. Ustawa z 23.2.2003 r. Prawo upadłościowe, tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 2089 z późn. zm. Kwestie dotyczące restrukturyzacji działalności reguluje ustawa z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 2217 z późn. zm.

152 Zob. Podręcznik licencyjny dla klubów Ekstraklasy na sezon 2018/2019 i następne opracowany przez Polski Związek Piłki Nożnej, www.pzpn.pl; data dostępu: 15.10.2019 r.

70

w szczególności w sportach zespołowych, wprowadzenie wymogu uzyskania licencji jest dość powszechne153

.

Mając powyższe na uwadze, należy przyjąć, że klubem sportowym jest podmiot prowadzący działalność sportową, posiadający osobowość prawną i uczestniczący we współzawodnictwie sportowym w danej dyscyplinie sportowej organizowanym w szczególności przez polski związek sportowy lub związek regionalny (wojewódzki).

2.2. Zawodnik

Zawodnicy są głównymi uczestnikami współzawodnictwa sportowego. Już od starożytności zawodnicy (sportowcy) występowali na arenach w celu osiągania jak najwyższych wyników sportowych, dając przy tym dużo radości i emocji swoim kibicom. Wskazuje się nawet na powstanie swoistego „kultu sportowców” wynikającego przede wszystkim z dużego prestiżu, jakim cieszyły się igrzyska olimpijskie, co było związane z religijnym charakterem tych wydarzeń154

.

Przepisy prawa międzynarodowego, w tym europejskiego, nie określają statusu prawnego sportowców, w tym nie wyjaśniają pojęcia sportowca czy zawodnika. Kwestia uregulowania tych zagadnień została pozostawiona do decyzji poszczególnych państw.

Jednak z uwagi na doniosłość aspektów prawnych związanych z uczestnictwem sportowców na rynku międzynarodowym oraz to, że kwestie związane chociażby ze zmianą przynależności klubowej zawodników są objęte zakresem swobody przemieszczania się oraz swobody przedsiębiorczości, organy Unii Europejskiej wypowiadały się nieraz co do zagadnień z tym wiązanych, o czym była już mowa powyżej.

Należy wskazać również na pojęcie sportowca omówione przez doktrynę teorii sportu, kompatybilną z powołaną powyżej definicją sportu. Zygmunt Jaworski definiuje sportowca jako „aktywnego członka sekcji określonej dyscypliny sportu, systematycznie uczestniczącego w jej zajęciach szkoleniowo-treningowych oraz w zawodach sportowych, konsekwentnie dążącego do poprawienia swoich osiągnięć sportowych”¹⁵⁵.

Wraz z postępującą profesjonalizacją sportu, w tym wykształcania się zawodowego uprawiania sportu, pojęcie zawodnika określone w kolejnych aktach

153 Tak też: B. Uljasz, Wykonywanie i organizowanie sportu w Polsce. Studium administracyjno-prawne, Toruń 2019, s. 59; Zob. szerzej: E.J. Krześniak, Kluby i organizacje sportowe na tle rozwiązań zagranicznych, Warszawa 2016, s. 460-470.

154 M. Lenartowicz, Specyfika zawodu sportowca i kariery zawodowej, Studia Humanistyczne 2009, Nr 9,

s. 73.

155

71

normatywnych z zakresu sportu, jak też regulacjach związkowych, ulegało znacznym przeobrażeniom.

Jednocześnie przyjęto, że pojęcie sportowca jest pojęciem ogólnym określającym osobę uprawiającą sport, zaś za zawodnika uznano sportowca uczestniczącego we współzawodnictwie sportowym, w szczególności w dyscyplinie zespołowej lub przynależącym do klubu sportowego i takim pojęciem ze względu na przedmiot niniejszych rozważań, będę się przede wszystkim posługiwać156

.