Klub sportowy jako strona umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej

Stroną umowy może być tylko podmiot, który ma zdolność do samodzielnego nawiązywania, zmiany lub zakończenia stosunku prawnego, tj. przysługuje mu zdolność do czynności prawnych. Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że stronami umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej są klub sportowy oraz zawodnik profesjonalnie zajmujący się uprawianiem piłki nożnej.

Kwestie związane z wyjaśnieniem tych pojęć na gruncie prawa powszechnie obowiązującego oraz regulacji wewnątrzzwiązkowych zostały szczegółowo opisane w rozdziale I niniejszej dysertacji. w tym miejscu konieczne jest jednak przedstawienie ich pozycji prawnej, jako stron umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej.

Powyższe jest konieczne do przeprowadzania dalszych badań, w związku z tym, że status prawny stron umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej będzie decydował o tym, czy określone regulacje dotyczące zawierania, wykonywania umowy czy też zakończenia jej obowiązywania będą miały zastosowanie. Ponadto w jakiej pozycji podmioty te występują jako strony tej umowy.

3.1. Klub sportowy jako strona umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej

W rozdziale I niniejszej rozprawy wskazano, w jakich formach prawnych mogą działać kluby sportowe. Nie ma jednej, przewidzianej prawem formy, w ramach której klub sportowy powinien prowadzić swoją działalność. Jednak u.s. wprowadza ograniczenie, zgodnie z którym klub sportowy działa jako osoba prawna. Co do zasady, dany podmiot uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru. W przypadku form prawnych, w których może działać klub sportowy, będzie to co do zasady chwila uzyskania wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że klub sportowy wraz z wpisem do w/w rejestru nabywa osobowość prawną, a co za tym idzie, może być stroną umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej. Klub sportowy, jako osoba prawna, działa poprzez swoje organy (najczęściej będzie to zarząd uprawniony do reprezentacji klubu sportowego).

Kolejną kwestią wymagającą przeanalizowania jest pozycja prawna klubu sportowego jako strony umowy o profesjonalne uprawianie piłki nożnej.

389

153

TSUE w jednym ze swoich orzeczeń wyjaśnił, że działalność gospodarczą stanowi każda działalność polegająca na oferowaniu towarów lub usług na danym rynku390

. Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że pojęcie prowadzenia działalności gospodarczej jest rozumiane w prawie wspólnotowym bardzo szeroko. W mojej ocenie klub sportowy jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej, tj. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na oferowaniu określonych towarów lub usług, np. sprzedaży biletów na mecz, gadżetów promocyjnych, zawierania umów sponsoringowych, a także występowania w zorganizowanym współzawodnictwie sportowym.

Przedstawione powyżej stanowisko jest również prezentowane w doktrynie, gdzie przyjmuje się, że w rozumieniu przepisów prawa unijnego przedsiębiorstwami są między innymi kluby sportowe, narodowe związki sportowe i międzynarodowe organizacje sportowe ze względu na prowadzenie przez te podmioty działalności gospodarczej391

. Przepisy k.c. wprowadzają definicję legalną przedsiębiorcy. Zgodnie z treścią art. 43¹ k.c., przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Mając powyższe na uwadze, należy przyjąć, że aby klub sportowy został uznany za przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów k.c., musi spełnić łącznie dwie przesłanki. Po pierwsze, kryterium podmiotowe, tj. być osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną, o której mowa w art. 33¹ k.c. Po drugie, kryterium funkcjonalne, tj. prowadzić we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową392

. Tak jak wskazano powyżej, klub sportowy zgodnie z przepisami u.s. musi działać jako osoba prawna, a co za tym idzie, przesłanka pierwsza o charakterze podmiotowym jest spełniona. Należy zatem odpowiedzieć na pytanie, czy klub sportowy jest podmiotem, który we własnym imieniu prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową.

W zakresie rozumienia pojęcia działalności gospodarczej należy odwołać się do przepisów regulujących kwestie dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z treścią art. 3 u.p.p. działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Aby określona działalność została uznana za działalność gospodarczą, muszą zostać spełnione następujące przesłanki: działalność musi być wykonywana we własnym

390 Sprawa C-222/04 Ministero dell'Economia e delle Finanze przeciwko Cassa di Risparmio di Firenze SpA i in. z dnia 10.1.2006 r., Lex nr 226073.

391 J. Foks, Sport wyczynowy w prawie Unii Europejskiej, Sport Wyczynowy 2003, Nr 3-4, s. 19.

392

154

imieniu, w sposób zorganizowany, w sposób ciągły oraz musi być wykonywana w celu zarobkowym.

Prowadzenie działalności we własnym imieniu rozumie się jako prowadzenie działalności na własny rachunek, co wiąże się z ponoszeniem odpowiedzialności za wynik finansowy takiej działalności oraz zobowiązania publicznoprawne i prywatnoprawne powstałe w związku z jej prowadzeniem³⁹³.

Cel zarobkowy działalności jest immamentnie związany z samą istotą prowadzonej działalności. Nie ma bowiem ona na celu zaspokajania własnych, prywatnych potrzeb, ale skierowana jest na oferowanie określonych produktów i usług osobom trzecim, a przez to, zaspokajaniu ich potrzeb. Ma to na celu powstanie zysku po stronie prowadzącego działalność394. Należy przy tym podkreślić, że jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy, przymiotu zarobkowości nie traci działalność, która nie przynosi faktycznego zysku. Sam cel prowadzonej działalności ma mieć charakter zarobkowy, odpłatny, nieskierowany na zaspokajanie jedynie własnych, prywatnych potrzeb395

.

Cechę zorganizowania powinno rozumieć się pod względem prawnym i faktycznym³⁹⁶. Pod względem prawnym zorganizowanie działalności polega na przyjęciu określonej formy prawnej tej działalności397. Pod względem faktycznym chodzi o ustanowienie określonej struktury organizacyjnej działalności, zatrudnienie pracowników, zorganizowanie odpowiednich warunków lokalowych, niezbędnego sprzętu do wykonywania tej działalności. Powyższe zostało potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wskazał, że zorganizowany charakter działalności gospodarczej oznacza wpisanie obranego rodzaju działalności w formalne ramy organizacyjne. Co do zasady sprowadzają się one do następujących czynności: ustanowienia określonej formy prawnej, utworzenia siedziby, zorganizowania biura bądź innych pomieszczeń do prowadzenia działalności, zatrudnienie pracowników i ustanowienie wewnątrzzakładowych uregulowań prawnych³⁹⁸.

Ostatnią przesłanką, którą musi spełnić działalność, aby została uznana za działalność gospodarczą, jest jej ciągłość. Ciągłość prowadzenia działalności zakłada

393 C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2010, s. 224.

394 Ibidem, s. 220.

395 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30.11.1992 r., III CZP 134/92, Lex nr 3850.

396 G. Kozieł, Komentarz do art. 3 u.p.p. (w:) Prawo przedsiębiorców. Przepisy wprowadzające do Konstytucji Biznesu (red. G. Kozieł), Warszawa 2019, s. 27.

397 W.J. Katner, Prawo działalności gospodarczej. Komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo, Warszawa 2003, s. 21.

398

155

nastawienie na względnie stały zamiar wykonywania określonej działalności399

. Jak wskazał Sąd Najwyższy w powołanym już powyżej wyroku, wykonywanie działalności gospodarczej nie może mieć charakteru incydentalnego ani tym bardziej jednorazowego. Cel zadaniowy, który jest związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa i jego utrzymaniem, wytyczony przez osobę prowadzącą tę działalność, musi zakładać nastawienie na trwanie działalności w dłuższym okresie czasu400. Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że klub sportowy co do zasady powinien zostać uznany za przedsiębiorcę.

Jego działalność ma charakter zorganizowany, bowiem jest prowadzona w określonej formie organizacyjno-prawnej. Ma odpowiednią strukturę organizacyjną, siedzibę, bazę treningową oraz infrastrukturę stadionową, zaplecze techniczne, odpowiedni sprzęt, a także zatrudnia pracowników lub współpracowników, w szczególności zawodników.

Działalność klubu sportowego ma charakter ciągły, jest nastawiona na prowadzenie działalności w dłuższym okresie, poprzez systematyczny udział we współzawodnictwie sportowym w trakcie trwania sezonu rozgrywkowego, przygotowaniach do turniejów sportowych itd. Kluby sportowe są zorientowane na osiąganie jak najlepszych wyników sportowych, co umożliwia im awans do najwyższej grupy rozgrywkowej, jak też udział w rozgrywkach międzynarodowych. Kluby sportowe najczęściej mają wieloletnią tradycję, a ich ścisły związek z kibicami wymaga, aby działalność ta była długofalowa.

Klub sportowy, jako osoba prawna, prowadzi działalność we własnym imieniu, na własny rachunek, samodzielnie zaciąga zobowiązania, jest podmiotem, wobec którego mogą powstawać określone zobowiązania publicznoprawne, podatkowe.

Cechą konstytutywną działalności gospodarczej klubu sportowego, który wzbudza najwięcej wątpliwości, jest zarobkowy charakter prowadzonej działalności, co wiąże się chociażby z możliwością uzyskania przez klub sportowy statusu organizacji pożytku publicznego. Kwestia ta została szczegółowo omówiona w rozdziale I niniejszej dysertacji. Podobnie w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez klub sportowy działający w formie stowarzyszenia. Zgodnie z przepisami u.stow. stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, o ile zysk z tej działalności będzie przeznaczany na cele statutowe.

399

C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2010, s. 222.

156

Obecne realia sportu, w szczególności jego rosnąca profesjonalizacja i komercjalizacja wymagają prowadzenia działalności gospodarczej przez kluby sportowe, mającej na celu uzyskiwanie odpowiednich środków finansowych, które zostaną przeznaczone na jego rozwój i prawidłowe funkcjonowanie. Przede wszystkim dotyczy to przychodów ze sprzedaży biletów oraz innych artykułów promocyjnych, przychodów z transmisji telewizyjnych, zawierania umów sponsoringowych itd. Sposób przeznaczenia osiągniętego zysku, tj. to, czy środki zostaną wypłacone na rzecz wspólników lub członków klubu sportowego, czy też zostaną przeznaczone na cele statutowe, nie ma w tym zakresie znaczenia⁴⁰¹.

Nawet jeżeli przyjąć, że klub sportowy nie prowadzi działalności gospodarczej (np. w przypadku stowarzyszeń), to należy uznać, że wykonuje on działalność zawodową w zakresie sportu we własnym imieniu. Występuje bowiem we współzawodnictwie sportowym w danej dyscyplinie sportowej, jest członkiem polskiego związku sportowego, który organizuje rywalizację sportową w określonym sporcie. Prowadzi działalność zorganizowaną, dysponuje określoną infrastrukturą techniczną oraz personalną. Ponosi także ryzyko prowadzonej przez siebie działalności. Co za tym idzie, klub sportowy na gruncie przepisów prawa cywilnego powinien być traktowany jako przedsiębiorca.