Międzynarodowy Komitet Olimpijski i krajowe komitety olimpijskie

Jednym z najważniejszych podmiotów w świecie sportu jest MKOl. Został on założony 23 czerwca 1894 r. z inicjatywy Pierre’a de Coubertina. MKOl działa na podstawie Karty Olimpijskiej²¹² i główną jego misją jest wypełnianie i promowanie jej postanowień.

Karta Olimpijska jest zbiorem podstawowych zasad olimpizmu, która reguluje organizację, działanie i funkcjonowanie Ruchu Olimpijskiego213. Spełnia ona trzy podstawowe funkcje: Po pierwsze, jest aktem o charakterze konstytucyjnym dla sportu, gdyż ustanawia fundamentalne zasady i wartości olimpizmu. Po drugie, jest dokumentem pełniącym rolę statutu MKOl. Po trzecie, Karta Olimpijska określa prawa i obowiązki podmiotów Ruchu Olimpijskiego, tj. MKOl, międzynarodowych organizacji sportowych oraz Narodowych Komitetów Olimpijskich i Komitetów Organizacyjnych Igrzysk Olimpijskich. Mają one bowiem obowiązek postępowania zgodnie z postanowieniami Karty Olimpijskiej²¹⁴.

Jedną z fundamentalnych zasad olimpizmu jest to, że organizacje sportowe zrzeszone wokół Ruchu Olimpijskiego mogą niezależnie ustanawiać swoje prawa

212 Karta Olimpijska obowiązująca od dnia 9 września 2013 r., http://www.olimpijski.pl/files/Download/ 1_ok_pl_olympic_charter_en-september2013.pdf, data dostępu 20.12.2018 r.), dalej jako Karta Olimpijska.

213 Zgodnie z treścią pkt 3 Fundamentalnych zasad olimpizmu przedstawionych w Karcie Olimpijskiej, Ruch Olimpijski oznacza skoordynowane, zorganizowane, uniwersalne i stałe działania, realizowane pod najwyższym kierownictwem MKOI, wszystkich osób fizycznych i prawnych zainspirowanych wartościami olimpizmu. Rozciąga swoje działania na pięć kontynentów. Osiąga swój najwyższy cel gromadząc sportowców z całego świata na największym festiwalu sportu, na Igrzyskach Olimpijskich. Jego symbolem jest pięć splecionych ze sobą kół.

214

97

i obowiązki, w szczególności swobodnie ustalać i kontrolować zasady poszczególnych dyscyplin sportowych oraz określać ich struktury. Mogą one również swobodnie zarządzać swoją organizacją. Ponadto mogą przeprowadzać wybory do swoich władz w sposób wolny od jakichkolwiek wpływów z zewnątrz, a także kształtować kwestię odpowiedzialności mającej na celu stosowanie zasad dobrego zarządzania215

. Postanowienia te są odzwierciedleniem zasady autonomii sportu, o której była mowa powyżej.

W Karcie Olimpijskiej wprost została wskazana zasada autonomii sportu oraz jej przejawy konieczne dla funkcjonowania Ruchu Olimpijskiego. Karta Olimpijska określa wymogi, jakie muszą zostać spełnione przez międzynarodowe organizacje sportowe oraz Narodowe Komitety Olimpijskie, aby mogły one zostać uznane przez MKOl.

Pozarządowe organizacje zarządzające określoną dyscypliną sportową na szczeblu światowym oraz organizacje kierujące tą dyscypliną na szczeblu krajowym mogą zostać uznane przez MKOl jedynie po spełnieniu określonych wymogów. Przede wszystkim ich statuty, sposób postępowania oraz działalność powinny być zgodne z postanowieniami Karty Olimpijskiej, w tym przyjęciem i wdrażaniem Światowego Kodeksu Antydopingowego²¹⁶. Powyższe nie wyklucza jednak zachowania niezależności oraz samodzielności tych organizacji w zarządzaniu daną dyscypliną sportową.

Zgodnie z treścią art. 28 Karty Olimpijskiej Narodowe Komitety Olimpijskie muszą chronić swoją niezależność i opierać się wszelkiego rodzaju naciskom. W szczególności natury politycznej, prawnej, religijnej lub ekonomicznej, które mogą stawać na przeszkodzie w wypełnianiu przez nie postanowień Karty Olimpijskiej.

Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że podstawowym wymogiem prowadzącym do uznania poszczególnych krajowych komitetów olimpijskich oraz międzynarodowych organizacji sportowych przez MKOl jest ich niezależność oraz autonomia²¹⁷.

Ruch Olimpijski obejmuje organizacje sportowe, sportowców oraz inne osoby, które zobowiązują się postępować zgodnie z postanowieniami Karty Olimpijskiej.

215 Pkt 5 fundamentalnych zasad olimpijskich zawartych w Karcie Olimpijskiej.

216 Pod przewodnictwem MKOl została powołana Światowa Agencja Antydopingowa (WADA), która ma status fundacji prawa szwajcarskiego. Jej głównym zadaniem jest walka z dopingiem w sporcie. Wydała ona Światowy Kodeks Antydopingowy, do którego stosowania zobowiązane są podmioty działające w danym sporcie, w szczególności sportowcy; www.wada-ama.org, data dostępu: 15.12.2019 r.

217 P. Łebek, Autonomia organizacji sportowych, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2016, t. IX, s. 160.

98

W szczególności będą to krajowe związki sportowe, kluby sportowe, sportowcy, sędziowie, trenerzy i inni działacze sportowi218

.

Główne zadania MKOl zostały ściśle określone. Przede wszystkim jest to wspieranie i promowanie sportu oraz etyki w sporcie. Ponadto MKOl jest zobowiązany do współpracy z władzą oraz organizacjami publicznymi i prywatnymi w zakresie sportu. Ma również zadanie budowania jedności poprzez sport, przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w sporcie, w szczególności dyskryminacji oraz dopingowi. Przede wszystkim jednak w gestii MKOl pozostaje organizacja i zapewnienie regularnego odbywania się letnich i zimowych igrzysk olimpijskich²¹⁹.

Co za tym idzie, MKOl jest jednym z podstawowych podmiotów mających uprawnienie do ustanawiania regulacji wewnętrznych, do których stosowania zobowiązane są podmioty należące do Ruchu Olimpijskiego. Biorąc pod uwagę pozycję MKOl w świecie sportu, wszystkie podmioty działające w sportach olimpijskich zobowiązane są do stosowania postanowień Karty Olimpijskiej oraz innych regulacji ustanawianych przez MKOl. Igrzyska olimpijskie są największym i najważniejszym świętem sportu na świecie. Jeżeli zatem organizacje sportowe i podmioty w ramach nich stowarzyszone chcą w nich uczestniczyć, muszą przestrzegać tych regulacji.

Tak jak wskazano powyżej, w ramach Ruchu Olimpijskiego działają również Narodowe Komitety Olimpijskie. Podstawy działania PKOl zostały określone w u.s. Jest on związkiem stowarzyszeń zrzeszającym polskie związki sportowe oraz inne osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej lub osoby fizyczne, związane z narodowym ruchem olimpijskim. PKOl jest organizacją pozarządową, która samodzielnie wyznacza i realizuje cele związane z ruchem olimpijskim²²⁰. W zakresie organizacji ruchu paraolimpijskiego osób niepełnosprawnych działa Polski Komitet Paraolimpijski. PKOl została przyznana wyłączna kompetencja do posługiwania się nazwami i symbolami związanymi z Ruchem Olimpijskim i igrzyskami olimpijskimi. Ponadto jest on zobowiązany do współpracy z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej w sprawach dotyczących sportu. W tym zakresie opiniuje również projekty założeń i aktów prawnych. Należy również zwrócić uwagę na to, że PKOl wydaje zaświadczenie o przynależności związku sportowego do danej organizacji międzynarodowej uznanej przez MKOl, o czym będzie szerzej mowa w dalszych

218 Art. 1 ust. 1-3 Karty Olimpijskiej.

219 Art. 2 Karty Olimpijskiej.

220 Zob. szerzej: E.J. Krześniak, Status prawny Polskiego Komitetu Olimpijskiego (w:) Problemy ruchu olimpijskiego w polskim prawie (red. A.J. Szwarc), Poznań 2018, s. 73-118.

99

rozważaniach niniejszej dysertacji. Od faktu przynależności do takiej organizacji zależy możliwość nabycia przez dany podmiot statusu polskiego związku sportowego.

PKOl działa w oparciu o swój statut221

. Przede wszystkim PKOL ma za zadanie rozwijać, promować i chronić Ruch Olimpijski w Polsce, a także dążyć do rozwoju sportu i zasad olimpizmu²²². W tym zakresie między innymi przyjmuje i wdraża Światowy Kodeks Antydopingowy, nadzoruje i koordynuje przygotowania do igrzysk olimpijskich oraz udziela wsparcia olimpijczykom²²³. Niezależnie od powyższego należy wskazać, że PKOl powołuje arbitrów do Trybunału Arbitrażowego przy PKOl, który jest stałym sądem polubownym na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego²²⁴. Trybunał ten rozstrzyga także spory wynikające z zaskarżenia ostatecznych decyzji dyscyplinarnych polskich związków sportowych²²⁵.