Cechy socjodemograficzne funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo- Patrolowo-Interwencyjnego Komendy Miejskiej Policji w Białymstoku Patrolowo-Interwencyjnego Komendy Miejskiej Policji w Białymstoku

Dokonując uszczegółowienia powyższych danych ze względu na płeć i wiek funkcjonariuszy zauważa się, iż w WPI KMP w Białymstoku pracowało trzykrotnie więcej mężczyzn niż kobiet.

Tabela 11. Płeć funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Płeć N %

Kobieta 29 24,8 Mężczyzna 88 75,2

Ogółem 117 100,0

Najwięcej badanych należało do kategorii wiekowej od 27 do 33 lat, zarówno wśród kobiet – osiemnaście przypadków (62,1% badanych kobiet) jak i mężczyzn – czterdzieści siedem przypadków (53,4% badanych mężczyzn).

Tabela 12. Wiek funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Przedziały wiekowe N % 24-26 10 8,5 27-33 65 55,6 34-40 34 29,1 40-48 8 6,8 Ogółem 117 100,0

Najmniej policjantów deklarowało wiek powyżej 40 roku życia (8 respondentów, w tym wyłącznie mężczyźni) oraz poniżej 26 roku życia (10 respondentów). Najmłodsi ankietowani mieli po 24 lata (1 kobieta i 3 mężczyzn), a najstarszy badany (mężczyzna) – 48 lat. Blisko co trzeci funkcjonariusz (29,1%) należał do grupy osób w wieku od 34 do 40 lat.

181

Tabela 13. Wykształcenie funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Wykształcenie N %

Średnie 27 23,1 Wyższe licencjackie 16 13,7 Wyższe magisterskie 74 63,2

Ogółem 117 100,0

Analiza poziomu wykształcenia funkcjonariuszy WPI wskazała, że większość badanych (76,9%) posiadała wykształcenie wyższe, w tym magisterskie – siedemdziesięciu czterech policjantów, a licencjackie – szesnastu policjantów. Niemal co czwarty funkcjonariusz deklarował wykształcenie średnie (23,1%).

Tabela 14. Wykształcenie i płeć funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Płeć

Wykształcenie

Wyższe magisterskie Wyższe licencjackie Średnie

N % N % N %

Kobieta 26 35,1 3 18,8 0 0 Mężczyzna 48 64,9 13 81,3 27 100

Ogółem 72 100 16 100 27 100

p=0,001

Interesujący wydaje się fakt, iż żadna z kobiet nie deklarowała wykształcenia średniego, jedynie trzy policjantki (10,3% badanych kobiet) miały wykształcenie wyższe licencjackie, a zdecydowana większość (89,6% badanych kobiet) – wykształcenie wyższe magisterskie. Co trzeci (30,7%) mężczyzna posiadał wykształcenie średnie, ponad połowa (54,5%) – wykształcenie wyższe magisterskie, a wykształcenie wyższe licencjackie deklarowało 14,8% badanych mężczyzn.

Istnieje zależność statystycznie istotna pomiędzy płcią a wykształceniem funkcjonariuszy WPI. Tabela 14 ukazuje, iż wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia, wzrasta odsetek służących w policji kobiet.

Prawdopodobnie większy odsetek badanych policjantek niż policjantów z wykształceniem wyższym jest odzwierciedleniem struktury kształcenia według płci w ostatnich latach w Polsce (tabela 15).

182

Tabela 15. Liczba kobiet i mężczyzn nowoprzyjętych na studia w Polsce w latach 2007, 2011483, 2012 i 2014484

Liczba nowoprzyjętych na studia 2007 2011 2012 2014

Kobiety 259840 234287 224244 191215 Mężczyźni 228496 190489 179616 159238

Opracowanie własne na podstawie raportów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Głównego Urzędu Statystycznego.

Wśród absolwentów polskich szkół wyższych (magisterskich i licencjackich) w roku akademickim 2013/2014 było 148471 mężczyzn i 276093 kobiet485. Podobna dysproporcja wystąpiła na podlaskich uczelniach486 – 4010 mężczyzn i ponad dwukrotnie więcej kobiet – 8204⁴⁸⁷.

Tabela 16. Stan cywilny funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Stan cywilny N %

Kawaler/Panna 32 27,3 Żonaty/Mężatka 82 70,1 Rozwodnik/Rozwódka 3 2,6

Ogółem 117 100,0

W badanym środowisku, zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn, zauważa się przewagę osób będących w związkach małżeńskich (70,1%). Co trzecia kobieta była panną, a co czwarty mężczyzna – kawalerem. Jedynie trzech respondentów (jedna kobieta i dwóch mężczyzn) było rozwiedzionych.

483 Raport danych o szkolnictwie wyższym w Polsce, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2013, s. 18, http://www.nauka.gov.pl [data dostępu: 07.11.2016].

484 Szkoły Wyższe i ich finanse w 2014 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015, s. 59, http://stat.gov.pl [data dostępu: 07.11.2016].

485 Tamże, s. 85.

486 Założyłam, że większość badanych posiadających wykształcenie wyższe studiowało na uczelniach województwa podlaskiego.

487 Szkoły Wyższe i ich finanse w 2014 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015, s. 104, http://www.stat.gov.pl [data dostępu: 07.11.2016].

183

Tabela 17. Liczba posiadanych dzieci przez funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego Liczba dzieci N % 0 46 39,3 1 36 30,8 2 33 28,2 3 2 1,7 Ogółem 117 100,0

Większość badanych posiadało dzieci (60,7%). Spośród nich trzydzieści sześć osób miało jedno dziecko, trzydzieści trzy osoby – dwójkę dzieci, a tylko dwie osoby – trójkę. Brak potomstwa zadeklarowało czterdziestu sześciu policjantów.

Tabela 18. Sytuacja materialna funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Sytuacja materialna N % Bardzo dobra 16 13,7 Dobra 80 68,4 Przeciętna 20 17,1 Zła 0 0 Bardzo zła 1 0,9 Ogółem 117 100,0

Sytuacja materialna badanych policjantów przedstawiała się korzystnie. Zdecydowana większość (82,1%) określiła ją jako dobrą (80 przypadków) lub bardzo dobrą (16 przypadków). Pośród pozostałych badanych dwadzieścia osób (17,1%) wskazało na przeciętne warunki bytowe. Żaden z respondentów nie deklarował złej sytuacji materialnej. Tylko jeden policjant określił swoje warunki finansowe jako bardzo złe.

Wynagrodzenie funkcjonariusza policji⁴⁸⁸ to suma wynagrodzenia zasadniczego, które zależy od grupy zaszeregowania, oraz dodatków służbowego i za stopień489. W służbie

488 Szczegółowe zasady ustanawiania wysokości płac dla funkcjonariuszy znajdują się w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego (Dz.U. 2001 nr 152 poz. 1732).

489 Kolejność nadawania stopni policyjnych: posterunkowy, starszy posterunkowy (korpus szeregowych policji), sierżant, starszy sierżant, sierżant sztabowy (korpus podoficerów policji), młodszy aspirant, aspirant, starszy aspirant, aspirant sztabowy (korpus aspirantów policji), podkomisarz, komisarz, nadkomisarz (korpus

184

patrolowej WPI pracują policjanci z trzech grup zaszeregowania, tj. policjant, referent bądź asystent. Każde z tych stanowisk służbowych różni się uposażeniem oraz stopniem etatowym, czyli najwyższym stopniem możliwym do osiągnięcia w danej grupie. Policjant (druga grupa zaszeregowania) zarabia 2452⁴⁹⁰ złote i może ze stopnia posterunkowego, awansować na starszego posterunkowego, sierżanta aż do starszego sierżanta. Trzecią grupę zaszeregowania stanowią referenci. Ich miesięczne pobory wynoszą 2815 złotych, a stopień etatowy to sierżant sztabowy. Wśród badanych byli także funkcjonariusze z piątej grupy zaszeregowania tzw. asystenci. Mogą oni zdobyć stopnie policyjne aż do aspiranta sztabowego. W związku z tym, że zakres ich obowiązków jest szerszy niż w przypadku wcześniej opisanych grup, ich wynagrodzenie jest wyższe i wynosi 3400 złotych.

Tabela 19. Samoocena stanu zdrowia funkcjonariuszy Wydziału Patrolowo-Interwencyjnego

Samoocena stanu zdrowia N %

Bardzo dobry 65 55,6

Dobry 46 39,3

Przeciętny 4 3,4

Zły 2 1,7

Ogółem 117 100,0

Nie bez znaczenia pozostaje samopoczucie zdrowotne badanych. Funkcjonariusze najczęściej deklarowali bardzo dobry (55,6%) i dobry (39,3%) stan zdrowia, rzadziej przeciętny (3,4%), a najrzadziej zaś zły (1,7%). Warto podkreślić, że żaden z badanych nie wskazał odpowiedzi „bardzo zły”, co oznacza, że respondenci należeli do osób o dobrej formie psychofizycznej. Zgodnie z ustawą o Policji funkcjonariusze powinni posiadać zdolność fizyczną i psychiczną491 z racji charakteru wykonywanego zawodu. Wydaje się, iż w szczególności dotyczy to policjantów służby patrolowej.

Należy dodać, że etapy postępowania kwalifikacyjnego do Policji oprócz testu wiedzy i rozmowy kwalifikacyjnej obejmują test sprawności fizycznej, test psychologiczny oraz komisję lekarską. Sprawdzian kondycji i zręczności polega na pokonaniu toru przeszkód, jednakowego dla kobiet i mężczyzn, w określonym czasie. Test psychologiczny przeprowadzany jest metodą Multiselect i składa się z badania w formie testu

oficerów młodszych policji), podinspektor, młodszy inspektor, inspektor (korpus oficerów starszych policji), nadinspektor, generalny inspektor (korpus generałów policji).

490 Wynagrodzenie funkcjonariuszy policji podano w kwotach netto – stan na czerwiec 2015 r.

185

komputerowego i rozmowy z psychologiem policyjnym. Wyniki sprawdzenia predyspozycji intelektualnych, postaw i zachowań społecznych oraz stabilności psychicznej porównywane są do profilu wymagań kandydata do służby. Celem ostatniego etapu rekrutacji do policji jest ostateczne ustalenie przez podległą ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych komisję lekarską zdolności psychicznej i fizycznej zainteresowanych osób przez poddanie ich specjalistycznym badaniom lekarskim. Przyjrzenie się bliżej procesowi postępowania kwalifikacyjnego pozwala na stwierdzenie, że stan zdrowia jest istotnym warunkiem przyjęcia do służby.