Uwagi końcowe - Wolny zawód – zagadnienia pojęciowe

Wolny zawód – zagadnienia pojęciowe

5. Uwagi końcowe

W podsumowaniu rozważań prowadzonych w niniejszym rozdziale wskazać na-leży na zawody, które w świetle ich typologicznej charakterystyki odniesionej do prze-pisów aktów prawnych normujących ich wykonywanie uznaje się za wolne i które – jako takie – stanowić będą przedmiot dalszej analizy prowadzonej z punktu widzenia ich wykonywania w ramach stosunku pracy. Na wstępie warto stwierdzić, że właściwością typologicznej charakterystyki wolnego zawodu jest to, że obok stwarzania podstawy do wyrażania ocen typu: „cecha X istnieje/nie istnieje” w przypadku danego zawodu, po-zwala ona również na podejmowanie próby oceny stopnia natężenia danej jego cechy.

Dana cecha typologiczna wolnego zawodu może zatem w przypadku określonej profesji występować – ale czy w formie lub natężeniu, które można uznać za wystarczające dla wolnego zawodu? Kluczowym z punktu widzenia tematyki niniejszej rozprawy przy-kładem takich dylematów będzie kwestia poziomu niezależności i samodzielności zawo-dowej, jaki niezbędny jest dla zakwalifikowania danego zawodu do grupy profesji „wol-nych”. Można też zadać pytanie o to, czy brak pewnych cech (a jeśli tak, to których?) przesądza w sposób bezwzględny o niemożności uznania danego zawodu za wolny.

Zakładając, że cechy typologiczne wolnego zawodu mogą przejawiać się w konkretnym przypadku w różnych formach lub w różnym natężeniu – lub też że niektóre z nich mogą się nie przejawiać – można zasadnie przyjąć, że współcześnie wolny zawód w Polsce jest w istocie kategorią niejednorodną, obejmującą profesje, które nawet jeśli dzielą wszyst-kie lub większość jego kluczowych cech typologicznych, to przejawią również rozmaite odrębności. Na możliwość zastosowania takiego podejścia do wolnych zawodów wyda-ją się wskazywać podejmowane niekiedy w doktrynie próby ich klasyfikowania. Odby-wać się to może przy przyjęciu różnych kryteriów. Jednym z zastosowanych w literatu-rze jest rodzaj/zakres wykonywanych czynności mieszczących się w ustawowo zdefiniowanym (lub zwyczajowo ukształtowanym) przedmiocie danego zawodu. Ponie-waż przedmiotem rozPonie-ważań prowadzonych w niniejszej rozprawie będą wolne zawody regulowane – ich cechą wspólną jest właśnie ustawowe określenie przedmiotu danego zawodu. Zwraca się w związku z tym uwagę na możliwość wyodrębnienia profesji,

185Dz.U.2015.1505.

których przedstawiciele, zachowując odrębność zawodową wynikającą typowo z okre-ślonej prawem lub tradycją specjalizacji, świadczą usługi w tej samej sferze potrzeb społecznych. Są to tzw. grupowe wolne zawody. W tym sensie można wyodrębnić np. re-gulowane zawody prawnicze związane z zapewnieniem obsługi prawnej (adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, notariusz), regulowane zawody ekonomiczne (dorad-ca podatkowy, biegły rewident, księgowy), techniczne (architekt, inżynier budownictwa), czy też zawody medyczne (do których zalicza się profesje lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty-aptekarza, pielęgniarki i położnej, felczera, fizjoterapeuty, diagnosty labo-ratoryjnego, lekarza weterynarii, a także, z pewnymi zastrzeżeniami, psychologa)¹⁸⁶. Nie ma zatem jednej, wyodrębnionej dziedziny życia społecznego czy gospodarczego (w ich wymiarach jednostkowych i grupowych), w której operują wolne zawody. Przedmiot wolnego zawodu wyznaczany jest przede wszystkim przez jego wagę (istotność) spo-łeczną i publiczną oraz wysokie wymogi merytoryczne i etyczne, jakich spełnienie jest niezbędne do zapewnienia efektywnej pomocy podmiotom nią zainteresowanym. Dla-tego też wraz ze zmianą istotnych potrzeb społecznych i gospodarczych zmieniają się wolne zawody, a w szczególności powstają nowe. Zróżnicowanie wolnych zawodów regulowanych wynikające z różnic ich przedmiotów jest zatem naturalne, aczkolwiek zawsze warte odnotowania dla potrzeb właściwego ustalenia treści konkretnej cechy typologicznej przejawiającej się w przypadku profesji skoncentrowanej na konkretnej dziedzinie. Jednocześnie trzeba zauważyć, że w rozmaitym zakresie w poszczególnych wymienionych tu obszarach potrzeb społecznych i gospodarczych działać mogą przed-stawiciele innych wyspecjalizowanych zawodów, w tym także takich, które nie są regu-lowanymi we wcześniej podanym rozumieniu (np. tzw. doradcy prawni działający w ob-szarze pomocy prawnej czy rozmaici psychoterapeuci nie będący jednocześnie psychologami), albo nie będących w sensie typologicznym wolnymi przy jednoczesnym uregulowaniu zasad ich wykonywania (np. sędziowie). Co więcej, w zawodach takich mogą także występować w różnych konfiguracjach i natężeniu rozmaite elementy znane z opisu wolnego zawodu – na przykład faktyczna konieczność lub prawny wymóg po-siadania określonych, specjalistycznych kwalifikacji i/lub wykształcenia kierunkowego lub podyplomowego albo szczególna formuła niezależności zawodowej (taka jak na

186Zob. np. Z. Leoński, Materialne…, 2006, s. 96 i n.; J. Jacyszyn, Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce…, s. 276-281. W odniesieniu do zawodu psychologa wskazuje się m.in., że z uwagi na szeroki zakres pracy psychologów nie można stwierdzić, że wszyscy oni wykonują zawód medyczny. Jak w związ-ku z tym stwierdza L. Żukowski, można tak przyjąć w przypadzwiąz-ku, gdy psycholog zawodowo udziela świadczeń zdrowotnych (niektóre czynności zawodowe psychologa uznawane są przez prawo za procedury medyczne – np. prowadzenie testów psychologicznych czy terapii psychologicznej), dysponując obok wyż-szego wykształcenia psychologicznego także specjalistycznymi kwalifikacjami (wskazuje się tu przypadek psychologów klinicznych). Autor ten stwierdza ponadto, że określenie psychologów mianem zawodu me-dycznego jest istotne przede wszystkim w sferze publicznych świadczeń zdrowotnych – zob. szerzej idem, Psycholog a zawody medyczne, PiM 2017, nr 1, s. 618 przytaczane wyżej poglądy na s. 17-18.

przykład niezawisłość sędziowska) czy odwoływanie się do zasad etycznych w wyko-nywaniu zawodu.

Interesujące z punktu widzenia tezy o generalnej niejednorodności profesji zalicza-nych do kategorii zawodów wolzalicza-nych jest wyróżnienie zawodów określazalicza-nych w literaturze jako „hybrydalne”. Warto w związku tym podkreślić, że krąg znaczeń językowych, jakie przypisywane są pojęciu „hybrydy” czy „hybrydalności”, obejmuje łączenie w całość różnych elementów – w tym, co warto podkreślić, także elementów do siebie niepasują-cych¹⁸⁷. Pojęciem tym obejmuje się zatem w literaturze przedmiotu zawody, w przypadku których wyrażane są rozmaite zastrzeżenia w odniesieniu do możliwości zaliczenia ich w sposób niebudzący wątpliwości do kategorii wolnych zawodów. Kwalifikowane bywa-ją one w literaturze jako „quasi-wolne zawody”, wolne zawody „niepełne”, „ograniczone”,

„warunkowe”, „mieszane” lub właśnie – „hybrydalne”¹⁸⁸. W przypadku pewnych zawodów zwraca się zatem uwagę na niewystępowanie w ich charakterystyce niektórych cech ty-pologicznych wolnego zawodu. W przypadku innych profesji pełny zestaw cech uznawa-nych w doktrynie za typowe dla wolnego zawodu daje się co do zasady zidentyfikować, jednakże jedna lub kilka z nich występuje w formie zmodyfikowanej, przejawiając się słabiej, nie w pełni w charakterystyce danej profesji. Przyjmując pojęcie zawodu hybry-dalnego, należy uwzględnić także przypadki zawodów łączących w sobie elementy typo-we dla wolnego zawodu z elementami „obcymi”, do jego typotypo-wej charakterystyki zgoła niepasującymi.

Przykładem profesji mających ilustrować kategorię zawodu hybrydalnego są pielę-gniarki i położne. W przeszłości, kwestionując wolny charakter tych zawodów, wskazy-wano na zbyt niski w stosunku do uznawanego za znamienny dla wolnego zawodu poziom prawnie wymaganych kwalifikacji zawodowych. Argument ten w obecnym stanie prawnym stracił na aktualności, jako że pielęgniarki i położne uzyskują uprawnienia zawodowe po ukończeniu nauki w szkole wyższej¹⁸⁹. Aktualność w świetle obowiązujących przepisów zachowywać może spostrzeżenie o ograniczeniu samodzielności w wykonywaniu niektó-rych czynności zawodowych przez przedstawicieli tych profesji, wynikające w szczegól-ności z włączenia w zakres czynszczegól-ności zawodowych wykonywania tzw. zleceń lekarskich¹⁹⁰. We wcześniejszych rozważaniach dotyczących pojęcia zawodu samodzielnego wskazano jednak, że o ile można zgodzić się, że ustawodawca w sposób szczególny ukształtował aspekty ich samodzielności i niezależności zawodowej, to przy uwzględnieniu zmian

187Zob. https://sjp.pwn.pl/slowniki/hybrydalny.html [dostęp 7.06.2019].

188J. Jacyszyn, Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce…, s. 277, 288-289. W literaturze zwraca się uwagę, że na gruncie ustawodawstwa niemieckiego dotyczącego zawodów wykonywanych w ramach spół-ki partnersspół-kiej wprowadza się kategorię „zawodów podobnych” o zbliżonej charakterystyce do zawodów wolnych w rozumieniu prawa niemieckiego – zob. idem, Wolny zawód…, s. 546 i przytaczana tam literatura.

189Zob. art. 52-55 u.z.p.p.

190Zob. np. K. Wojtczak, op. cit., s. 103 i n.

w zakresie podniesienia poziomu wykształcenia niezbędnego do zdobycia uprawnień za-wodowych oraz całościowego sposobu uregulowania zasad ich wykonywania brak jest podstaw do zanegowania ich wolnego – co do zasady – charakteru. Z podobnych względów kategorię zawodu hybrydalnego odnieść można do diagnostów laboratoryjnych i fizjotera-peutów¹⁹¹. W przypadku tych pierwszych, zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.

o diagnostyce laboratoryjnej¹⁹², diagnosta laboratoryjny bierze udział w postępowaniu diagnostycznym, profilaktycznym i monitorowaniu terapii. O ostatecznym zestawie zle-conych badań decyduje jednak prowadzący terapię lekarz. Podobnie jak w przypadku pielęgniarek i położnych, diagnoście laboratoryjnemu przyznaje się jednak prawo odmowy wykonania zlecenia lekarskiego przy spełnieniu odpowiednich przesłanek prawnych takiej odmowy (art. 28 ww. ustawy). Łączyć to należy z przyznaniem diagnoście laboratoryjnemu prawa do wyrażenia niezależnej intelektualnie, merytorycznej oceny zlecenia lekarskiego.

Hybrydalność zawodu diagnosty laboratoryjnego znajduje swój wyraz także w dopuszcze-niu przez ustawodawcę do wykonywania niektórych czynności wchodzących w zakres tego zawodu przez osoby nie mające statusu uprawnionego diagnosty laboratoryjnego. W takiej sytuacji ten ostatni wykonuje swój zawód poprzez sprawowanie nad nimi nadzoru i auto-ryzację efektów ich pracy (art. 6a-6b ww. ustawy). Tak więc także w tym przypadku samo-dzielność zawodowa diagnosty laboratoryjnego ma szczególną treść normatywną¹⁹³. W przy-padku diagnostów laboratoryjnych kwestionować można także charakter wkładu intelektualnego w wykonywane czynności zawodowe w sytuacji dostrzegalnej szerokiej automatyzacji i informatyzacji czynności wchodzących w zakres tego zawodu¹⁹⁴. Należy uznać jednakże, że dopóki wynik badania diagnostycznego generowany przy użyciu wyso-ce zautomatyzowanych urządzeń wymagał będzie autoryzacji uprawnionego diagnosty, dopóty pozostawał on będzie osobą uprawnioną do niezależnej i samodzielnej merytorycz-nej oceny poprawności badań i ich wyników. Kolejny argument na rzecz tezy o braku wolnego charakteru ww. zawodu, jaki bywa podnoszony w literaturze, wskazuje na orga-nizacyjnie zależny i niejednokrotnie pracowniczy charakter jego wykonywania¹⁹⁵. W tym przypadku przypomnieć należy jednak przypadki zawodów, których wolnego charakteru co do zasady się nie kwestionuje, a które mogą być wykonywane m.in. także w ramach stosunku pracy (np. lekarze czy radcowie prawni). Podobne do wymienionych wyżej

191Czy też ratowników medycznych – w przypadku wprowadzenia w przyszłości planowanych zmian regulacji prawnej i nadania tej profesji charakteru zawodu zaufania publicznego – J.B.

192Dz.U.2019.849 t.j.

193O spornych kwestiach statusu diagnosty laboratoryjnego patrz szerzej: J. Borowicz, Uwagi o statu-sie prawnym diagnosty laboratoryjnego, Acta Universitatis Wratislaviensis No. 3508, „Prawo” 2013, t. 315/1 oraz Z. Kubot, Status prawny diagnosty laboratoryjnego, PiM 2010, nr 4.

194J. Borowicz, Uwagi o statusie…, s. 40.

195Patrz Z. Kubot, Status prawny diagnosty…, s. 75-79.

elementy wskazywać mogą na hybrydalny charakter zawodu fizjoterapeuty¹⁹⁶. W kontraście do zastrzeżeń formułowanych wobec zawodów pielęgniarek, położnych, diagnostów labo-ratoryjnych i fizjoterapeutów usytuować można by zawód medyczny, którego wolnego charakteru z zasady się nie kwestionuje – czyli lekarza/lekarza dentysty. Tymczasem pa-miętać należałoby nie tylko o fakcie wykonywania tego zawodu w ramach rozmaitych za-leżności organizacyjnych wynikających z zatrudnienia cywilnoprawnego lub pracownicze-go w strukturach podmiotów leczniczych. Wskazać można także na przypadki merytorycznego wpływu dysponujących określonymi kwalifikacjami lekarzy zajmujących stanowiska kierownicze – w szczególności ordynatorów – na czynności lecznicze lekarzy zatrudnionych bezpośrednio przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Należy przy tym pamiętać, że przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, odnosząc się do stanowiska ordynatora, nie określają jego statusu, także w zakresie przyznania mu kompetencji wydawania poleceń podczas czynności merytorycznych lekarzy. Zjawisko to, jeśli występuje, ma zatem charakter nieformalny, związany jednak z pojmowaniem funkcji ordynatora także jako kierownika merytorycznego lekarzy podległych mu organizacyjnie.

Innym przykładem sytuacji, w których dochodzi do poddania lekarza nadzorowi meryto-rycznemu, są przypadki staży podyplomowych i specjalizacji odbywanych pod nadzorem lekarzy dysponujących określonymi prawem kwalifikacjami i doświadczeniem zawodowym.

Zawody medyczne obejmujące lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne, diagnostów laboratoryjnych, farmaceutów-aptekarzy, fizjoterapeutów czy ratowników medycznych jawią się jako współzależne i wysoce skooperowane. Wynika to z jednej strony ze stopnia komplikacji współczesnej wiedzy medycznej, z drugiej ze społecznej i jednostkowej wagi dóbr takich jak zdrowie i życie, dla ochrony których przedstawiciele tych zawodów są powołani. Konieczne jest zatem, żeby czynności te wykonywane były przez profesjonalistów dysponujących odpowiednią, można by rzecz – ekspercką (wyspecjalizowaną) wiedzą i umiejętnościami, umożliwiającą im działanie w warunkach ryzyka i niepewności co do ostatecznego efektu wykonywanych czynności. Przepisy wskazujące prawne formy ich współdziałania (takie jak np. zlecenia lekarskie) wypełniają treścią powinność zawodowej staranności w wykonywaniu wolnego zawodu medycznego, nie niwecząc przy tym intelek-tualnie niezależnego, osobistego i samodzielnego wkładu poszczególnych profesjonalistów – uczestników procesu leczniczego.

Przedstawione rozważania ilustrujące zróżnicowane formy przejawiania się cech typologicznych wolnego zawodu na przykładzie wolnych zawodów medycznych nie

196Zob. art. 4 ust. 4-5 u.z.fiz. pozwalający na wyodrębnienie na podstawie kryterium poziomu wy-kształcenia fizjoterapeutów o różnych zakresach samodzielności zawodowej, w tym fizjoterapeutów podda-nych merytorycznemu kierownictwu lekarza lub samodzielnego fizjoterapeuty czy przepis art. 4 ust. 6 ww.

ustawy wskazujący na dopuszczalność wykonywania zawodu fizjoterapeuty m.in. na podstawie umowy o pracę; w ramach stosunku służbowego; na podstawie umowy cywilnoprawnej.

wyczerpują zakresu możliwych sporów wokół statusu innych profesji. W doktrynie pod-kreślano więc na przykład, że w przypadku pewnych zawodów wykonywanie czynności wchodzących w ich zakres może nabierać cech działalności gospodarczej albo też – co istotne z punktu widzenia problematyki podejmowanej w niniejszej rozprawie – pracy w ramach stosunku pracy. Wskazywano w związku z tym m.in. na farmaceutów, w przy-padku których pewne czynności zawodowe można ujmować w kategoriach prowadzenia działalności gospodarczej, inne zaś w kategoriach wykonywania wolnego zawodu¹⁹⁷. Można zgodzić się, że kategoria działalności gospodarczej, jako zorganizowanej działal-ności zarobkowej¹⁹⁸, wraz z właściwymi dla niej kategoriami efektywności ekonomicznej i maksymalizacji zysku przy jednoczesnej redukcji kosztów, wchodzić będzie w konflikt z jego misyjnością i etosem zawodowym. Dalej, dla oceny wolnego charakteru zawodu istotny być może zakres wpływu administracji państwowej na funkcjonowanie zawodu.

Pojawiać się tu może na przykład kwestia skutkującego ograniczeniem samorządności zawodowej wpływu jej organów na procedury uzyskiwania uprawnień zawodowych lub zgoła bezpośrednie, w braku takiego samorządu, organizowanie takich procedur i dyspo-nowanie kompetencją przyznawania uprawnień zawodowych (np. w przypadku maklerów i doradców inwestycyjnych¹⁹⁹). Wykonywanie wolnego zawodu – tak, jak to ma miejsce na przykład w przypadku biegłych rewidentów – poddane być może nadzorowi publicz-nemu realizowapublicz-nemu niekiedy przez powołane w tym celu, wyspecjalizowane podmio-ty²⁰⁰. Szereg szczegółowych kontrowersji powstaje także chociażby wokół złożonego statusu notariusza jako osoby zaufania publicznego korzystającej z ochrony przysługu-jącej funkcjonariuszom publicznym, a jednocześnie szczególnego przedsiębiorcy, od-płatność za usługi zawodowe którego nie jest ustalana dobrowolnie i swobodnie w umo-wie z jego klientem, ale wynika z tzw. taksy notarialnej, określanej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości wydanym na podstawie art. 5 § 3 Pr. not. Minister Sprawie-dliwości posiada w odniesieniu do notariuszy także szereg innych kompetencji

197Zob. J. Jacyszyn, Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce…, s. 289.

198Zob. obowiązująca definicja działalności gospodarczej, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, Dz.U.2019.1292 t.j. – działalnością gospodarczą jest zorganizowana dzia-łalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

199Uprawnienia do nadawania i odbieranie uprawnień zawodowych maklera i doradcy inwestycyjnego przypisane są Komisji Nadzoru Finansowego – zob. ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, Dz.U.2020.89 t.j., art. 127-131.

200Podmiotem takim jest Polska Agencja Nadzoru Audytowego. Zgodnie z art. 88 ust. 1 u.b.rew. spra-wuje ona nadzór publiczny nad: „1) wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta; 2) działalnością firm au-dytorskich; 3) działalnością Polskiej Izby Biegłych Rewidentów […]; 4) działalnością firm audytorskich zatwierdzonych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej […]; 5) działalnością jed-nostek audytorskich pochodzących z państwa trzeciego i wpisanych na listę […]”. Szeroki zakres ponad 15 zadań i uprawnień ww. Agencji określa art. 90 ust. 1-8 ww. ustawy.

rzutujących na możliwość oceny tego zawodu jako w pełni wolnego²⁰¹. Nie może zatem dziwić, że wśród elementów konstrukcyjnych danego zawodu, których występowanie może stanowić podstawę do formułowania poglądów kwestionujących jego „wolny”

charakter, występują ograniczające w różnym stopniu samodzielność oraz niezależność zawodową (intelektualną, merytoryczną) okoliczności, takie jak: dopuszczalność wyko-nywania go wyłącznie lub przede wszystkim w ramach działalności podmiotów świad-czących w sposób zorganizowany usługi wchodzące w zakres danego zawodu (jak to ma miejsce w przypadku maklerów, doradców inwestycyjnych lub biegłych rewidentów)²⁰², a w szczególności fakt dopuszczenia przez ustawodawcę w przypadku wielu profesji regulowanych możliwości wykonywania zawodu w ramach stosunku pracy. W konse-kwencji wskazywanie chociażby na powyższe przykłady zróżnicowania poszczególnych profesji utożsamianych z kategorią wolnego zawodu w dużym uproszczeniu uznać by można, że, co do zasady, jedyną wolną (lub też maksymalnie wolną – J.B.) spośród

„klasycznych” profesji regulowanych, w najszerszym zakresie odzwierciedlającą typo-logiczną jego charakterystykę pozostaje profesja adwokata. Przesądzać ma o tym w grun-cie rzeczy brak dopuszczalności wykonywania jej w ramach stosunku pracy. Abstrahu-je się w tym momencie od kwestii zakresu wpływu administracji państwowej na proces przyznawania uprawnień zawodowych, specyficznej organizacji świadczenia usług w ramach zespołów adwokackich, kwestii pomocy prawnej udzielanej z urzędu, którą rozpatrywać można także w kategoriach narzucenia adwokatom powinności świadcze-nia określonych usług na określonych warunkach czy możliwych w przyszłości konse-kwencji procesu zbliżania profesji adwokata i radcy prawnego i związanego z tym pro-blemu rozszerzania lub odwrotnie, wyłączenia dopuszczalności ich wykonywania w ramach stosunku pracy. Powyższe wywody można zatem zreasumować, stwierdzając, że współcześnie funkcjonujące w polskim porządku prawnym wolne zawody regulowa-ne są w istocie zawodami w różnym zakresie hybrydalnymi.

Podsumowując, należy wskazać, że dalszej analizie prowadzonej w niniejszej rozprawie poddawane będą zawody, które w ujęciu potocznym i na mocy pewnej

201W szczególności zgodnie z art. 10 § 1 Pr. not. notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancela-rii Minister Sprawiedliwości, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej, odpowiednio, na zasadach określonych w art. 16 § 1-4 Minister Sprawiedliwości odwołuje nota-riusza, mając m.in. uprawnienie do oceny wykonywania zawodu w ramach prowadzonych wizytacji. Zob.

także uwagi sformułowane na temat mieszanego statusu notariusza przez J. Jacyszyna [w:] Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce…, s. 291; idem, Wolny zawód…, s. 547. Szczegółowo złożona sytuacja prawna notariusza przedstawiana jest w przytaczanej tu wielokrotnie monografii W. Boć, Status prawny notariusza...

202Zob. J. Jacyszyn o maklerach i doradcach inwestycyjnych [w:] idem, Wolny zawód…, s. 545.

W przypadku maklerów i doradców inwestycyjnych zatrudniającymi ich podmiotami zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi są tzw. firmy inwestycyjne oraz domy maklerskie (zob. art. 83 i art. 95 ustawy). W przypadku biegłych rewidentów zgodnie z przepisami art. 3 ust. 3 u.b.rew. wykonują oni zawód w imieniu tzw. firmy audytorskiej (ustawy) występującej w formach prawno-organizacyjnych określonych w tej ustawie (art. 46 i n. u.b.rew.).

historycznej tradycji uznawane są za wolne i jednocześnie, ze względu na poddanie ich wykonywania reglamentacji prawnej, mające przymiot zawodów regulowanych. Ich typologiczna charakterystyka, przy uwzględnieniu elementu reglamentowanego dostępu do zawodu oraz podkreśleniu faktu obowiązkowej przynależności jego wykonawców do samorządu zawodowego, sprawującego pieczę nad należytym wykonywaniem tych za-wodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, pozwala uznać je za zawo-dy zaufania publicznego. Dla potrzeb rozważań podjętych w niniejszej rozprawie uwaga zostanie skoncentrowana na tych wolnych zawodach, które przy zachowaniu kluczowych cech typologicznych i sposobu normowania charakterystycznego dla wolnych zawodów wyróżniają się tym, że mogą być zgodnie z wyrażoną wprost lub pośrednio wolą usta-wodawcy wykonywane także w ramach stosunku pracy. Analizie poddane zostaną zatem w pierwszym rzędzie przepisy dotyczące radców prawnych, rzeczników patentowych, doradców podatkowych, biegłych rewidentów, lekarzy, lekarzy weterynarii, diagnostów laboratoryjnych, farmaceutów-aptekarzy, pielęgniarek i położnych, felczerów, fizjotera-peutów, ratowników medycznych, psychologów, architektów i inżynierów budownictwa.

W zakresie niezbędnym dla porównania istotnych dla niniejszych rozważań elementów statusu prawnego poszczególnych profesji konieczne będzie odniesienie się do pozosta-łych wolnych zawodów (w szczególności na przykład adwokatów czy notariuszy) oraz niektórych innych zawodów regulowanych, w przypadku których w miarę wyraźnie występują wybrane elementy charakterystyki typologicznej wolnego zawodu (np.

W dokumencie WYKONYWANIE WOLNEGO ZAWODU W RAMACH STOSUNKU PRACY W PRAWIE POLSKIM (Stron 74-83)