N IEWIDOMI A FRYCE

ROZDZIAŁ II.

PROBLEM OSÓB Z DYSFUNKCJĄ WZROKU NA ŚWIECIE

Rozdział ten chciałbym poświecić życiu niewidomych i słabowidzących czy-li ludzi z dysfunkcją wzroku na różnych kontynentach i w wybranych krajach. Pro-blem jest ten sam, ale jakże w różnych krajach inaczej rozwiązywany. A może skorzystajmy z pozytywnych rozwiązań i spróbujmy wprowadzić je do Polskiej rzeczywistości. Może wprowadzą świeże spojrzenie i lepsze rozwiązania prawne czy edukacyjne co polepszy i tak nie łatwy los ludzi z dysfunkcją wzroku.

1. N

A

Afryka - kontynent położony po obu stronach równika pomiędzy Oceanem Atlantyckim a Oceanem Indyjskim od Europy oddziela morze Śródziemne. Po-wierzchnia kontynentu to 30305 tysięcy kilometrów kwadratowych. Liczba ludno-ści 682 miliony mieszkańców. Liczba języków którymi posługują się mieszkańcy to 490⁴³.

Szacunkowo przyjmuje się, że na kontynencie afrykańskim żyje około 10 milionów osób z inwalidztwem wzroku. Główne przyczyny braku wzroku lub czę-ściowej jej utraty tzw. słabowzroczności są tam: jaglica, katarakta (zaćma), jaskra, ślepota rzeczna (onchocerciasis), niedobór witaminy A oraz trąd. Można przyjąć,

43 Popularna Encyklopedia Powszechna, FOGRA Oficyna Wydawnicza 1994, tom 1, s. 46.

że w krajach tych możliwe byłoby do uniknięcia 80 procent przypadków braku wzroku, gdyby zapewnić osobom nią dotkniętym odpowiednie warunki życia oraz opiekę medyczną. Sytuacja większości niewidomych w krajach afrykańskich jest bardzo zła. Żyją oni w trudnych warunkach materialnych, są pozbawieni dostępu do edukacji i rehabilitacji, nie mówiąc już o zatrudnieniu. Nie mając własnych źró-deł dochodu, zdani są na łaskę i pomoc rodziny.

Organizacją, która stara się zmienić tę niekorzystną sytuację i stworzyć osobom niewidomym warunki do godnego życia, jest Afrykańska Unia Niewido-mych (AUN), czyli jedna z sześciu agend regionalnych, tworzących Światową Unię Niewidomych.

Cel jaki sobie stawia to:

• Tworzenie nowych i wzmacnianie już istniejących organizacji niewidomych we wszystkich krajach afrykańskich (w ponad 50-ciu).

• Tworzenie warunków do nawiązywania kontaktów i współpracy pomiędzy organizacjami niewidomych, które są członkami Unii.

• Walkę o równe prawa dla osób niewidomych oraz przeciwdziałanie ich dys-kryminacji w różnych sferach życia.

• Walkę z analfabetyzmem i rozwiązanie problemu zaopatrzenia poszcze-gólnych krajów w materiały i sprzęt do pisania i czytania brajlem.

• Aktywizację niewidomych kobiet i włączanie ich w prace organizacji.

W chwili obecnej największym problemem krajów afrykańskich jest stwo-rzenie silnych stowarzyszeń niewidomych, które byłyby zdolne do reprezentowa-nia interesów swoich członków wobec rządów i społeczeństwa. W wielu krajach już one działają. Są jednak także takie, w których ich nie ma lub istnieją tylko na papierze.

Głównym problemem tworzących się organizacji jest brak odpowiedniej ka-dry i osób, które mogłyby nimi pokierować oraz środków na prowadzenie podsta-wowej działalności. Z tego powodu AUN jako jedno z podstawowych zadań stawia sobie szkolenie takich osób. W tym celu organizuje seminaria w różnych krajach, wykorzystując doświadczenia bardziej zaawansowanych państw afrykańskich oraz zapraszając w charakterze prelegentów działaczy niewidomych z krajów

rozwiniętych. Dla pozyskania na ten cel pieniędzy w niektórych krajach organiza-cje niewidomych podejmują działalność gospodarczą. Głównym jednak źródłem dochodów są sponsorzy lokalni i zagraniczni.

Pomoc w tworzeniu silnych organizacji niewidomych na kontynencie afry-kańskim bardzo zaangażowane są: Światowa i Europejska Unia Niewidomych.

Obok seminariów i innych międzynarodowych spotkań, wiele uwagi AUN poświęca sprawie zaopatrzenia organizacji niewidomych w odpowiednią literaturę szkoleniową, która mogła by służyć do systematycznego dokształcania się i pod-noszenia jakości i efektywności ich pracy. Szczególnie istotne są materiały obra-zujące doświadczenia i osiągnięcia innych krajów afrykańskich, które mają takie same lub podobne warunki działania. Ponadto Unia wydaje „Biuletyn” w czarno-druku i brajlu, w którym publikuje materiały dotyczące swojej działalności.

Najważniejszym celem Afrykańskiej Unii Niewidomych jest zagwarantowa-nie swoim członkom równych praw i zwalczania ich dyskryminacji w różnych sfe-rach życia. Przeprowadzono badania, jak zagadnienie to przedstawia się w po-szczególnych krajach afrykańskich oraz ustalono pewne podstawowe problemy, wymagające pilnego rozwiązania.⁴⁴ Ich efektem było przyjęcie programu szerokiej popularyzacji „Standardowych zasad wyrównywania szans osób niepełnospraw-nych”, zatwierdzonych przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1993 r. Wielkie nadzieje z realizacją podstawowych praw człowieka i ze zwalcza-niem dyskryminacji wiąże Unia z faktem ogłoszenia przez Organizację Jedności Afrykańskiej (która zrzesza wszystkie kraje kontynentu) lat 1999 - 2009 Afrykań-ską Dekadą Osób Niepełnosprawnych.

Wielkim problemem dla bardzo wielu krajów afrykańskich jest pozyskanie odpowiedniego sprzętu i materiałów do nauki brajla. Bez ich pomocy nie można prowadzić walki z istniejącym na szeroką skalę analfabetyzmem. Powiązanie cał-kowitego braku widzenia z analfabetyzmem przyczynia się do całkowitej segrega-cji i izolasegrega-cji społecznej i kulturalnej osób nią dotkniętych, a także do ich zależności od innych. Z pomocą przychodzi Europejska Unia Niewidomych oraz inne organi-zacje z niektórych krajów europejskich, które zaopatrują w potrzebny sprzęt i ma-teriały.

44Majewski T., Z zagranicy- Niewidomi w Afryce, Pochodnia nr 06/2001, s. 24.

Dla zaktywizowania kobiet i włączenia ich w działalność organizacji, są or-ganizowane przez AUN seminaria i regionalne spotkana dla niewidomych kobiet z całej Afryki. Spowodowało to zwiększenie się liczby kobiet aktywnie pracujących w organizacjach niewidomych.

Cel jaki Afrykańska Unia Niewidomych chciała by osiągnąć, to:

• kontynuowanie szkoleń liderów i działaczy dla organizacji niewidomych,

• wzmocnienie kontaktów i współpracy pomiędzy władzami i biurem Unii a organizacjami członkowskimi w poszczególnych krajach afrykańskich,

• uświadamianie rządów o problemach niewidomych i o konieczności podej-mowania stosownych działań dla ich rozwiązania,

• pozyskiwanie środków na działalność Afrykańskiej Unii Niewidomych i wspomaganie organizacji niewidomych znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej,

• pozyskiwanie pomocy technicznych dla osób niewidomych, a szczególnie dla nauki brajla i samodzielnego poruszania się.

Działacze Afrykańskiej Unii Niewidomych zdają sobie sprawę z tego,

że stworzenie godnych warunków życia dla 10 milionów afrykańskich niewido-mych nie jest zadaniem łatwym i osiągalnym w krótkim czasie oraz, że przy ich możliwościach nie można tego również dokonać bez pomocy innych. Chodzi tutaj przede wszystkim o zrozumienie, pomoc i maksymalną współpracę z rządami oraz innymi organizacjami pozarządowymi nie tylko na kontynencie afrykańskim, ale również poza nim.