N IEWIDOMI W A USTRALII

Dla zaktywizowania kobiet i włączenia ich w działalność organizacji, są or-ganizowane przez AUN seminaria i regionalne spotkana dla niewidomych kobiet z całej Afryki. Spowodowało to zwiększenie się liczby kobiet aktywnie pracujących w organizacjach niewidomych.

Cel jaki Afrykańska Unia Niewidomych chciała by osiągnąć, to:

• kontynuowanie szkoleń liderów i działaczy dla organizacji niewidomych,

• wzmocnienie kontaktów i współpracy pomiędzy władzami i biurem Unii a organizacjami członkowskimi w poszczególnych krajach afrykańskich,

• uświadamianie rządów o problemach niewidomych i o konieczności podej-mowania stosownych działań dla ich rozwiązania,

• pozyskiwanie środków na działalność Afrykańskiej Unii Niewidomych i wspomaganie organizacji niewidomych znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej,

• pozyskiwanie pomocy technicznych dla osób niewidomych, a szczególnie dla nauki brajla i samodzielnego poruszania się.

Działacze Afrykańskiej Unii Niewidomych zdają sobie sprawę z tego,

że stworzenie godnych warunków życia dla 10 milionów afrykańskich niewido-mych nie jest zadaniem łatwym i osiągalnym w krótkim czasie oraz, że przy ich możliwościach nie można tego również dokonać bez pomocy innych. Chodzi tutaj przede wszystkim o zrozumienie, pomoc i maksymalną współpracę z rządami oraz innymi organizacjami pozarządowymi nie tylko na kontynencie afrykańskim, ale również poza nim.

2. N

A

Australia najmniejszy i najpóźniej odkryty kontynent, leżący całkowicie na półkuli południowej pomiędzy Oceanem Indyjskim a Oceanem Spokojnym.

Powierzchnia około 8 milionów kilometrów kwadratowych. Australię zamieszkuje 18 milionów ludzi⁴⁵.

45 Popularna Encyklopedia Powszechna FOGRA Oficyna Wydawnicza 1994, tom 1, s. 224.

W Australii na rzecz niewidomych działają dwie organizacje: Australijska Fundacja Wzrok (Vision Australia Foundation) i Niewidomi Obywatele Australii (Blind Citizents Australia). Pierwsza działa na rzecz niewidomych, a druga zrze-sza osoby niewidome⁴⁶.

Australijska Fundacja Wzrok jest kontynuatorką Stowarzyszenia na Rzecz Osób Niewidomych, które powstało już w 1895 roku. Parę lat temu zmieniło swoją nazwę, gdyż z jej usług korzystają głównie ci, którzy zachowali pewien procent widzenia (osoby słabowidzące). Fundacja jest organizacją niedochodową. Jej główne cele to świadczenie specjalistycznych usług osobom z uszkodzonym wzrokiem oraz walka o realizację ich podstawowych praw, zagwarantowanych w Ustawie o dyskryminacji osób niepełnosprawnych z 1992 r. Jest to organizacja ogólnokrajowa, ze swoimi oddziałami w poszczególnych stanach.

Z usług tej organizacji korzysta około 20 tys. niewidomych i słabowidzą-cych. Jej działalność w znacznym stopniu oparta jest na pracy widzących wolonta-riuszy, specjalnie przygotowanych do świadczenia różnorodnych usług osobom tracącym wzrok lub całkowicie niewidomym. Pracą wolontariuszy na danym tere-nie kieruje koordynator. To do tere-niego zgłaszają się ludzie potrzebujący pomocy, in-stytucje lub lekarze okuliści, którzy mają pacjentów z dysfunkcją wzroku. Praca wolontariuszy skupia się wokół ośrodków dziennego pobytu, do których przycho-dzi tysiące osób niewidomych i słabowidzących. Tam też mają możliwość na-uczenia się wielu potrzebnych umiejętności oraz nawiązania kontaktów z innymi.

Zwykle w ten sposób nawiązane kontakty są kontynuowane poza ośrodkiem, szczególnie za pomocą rozmów telefonicznych.

Tym, którzy nie mogą sami dotrzeć do ośrodka, pomocy udziela się w do-mu. Specjalni instruktorzy uczą ich czynności życia codziennego oraz samodziel-nego poruszania się po najbliższym terenie. Zaopatrują ich oni także w odpowied-nie pomoce optyczne i rehabilitacyjne oraz ułatwiają poznawaodpowied-nie innych odpowied- niewido-mych. Wolontariusze systematycznie odwiedzają samotnych niewidomych i słabo widzących, w celach wspólnego spędzania wolnego czasu. W zależności od moż-liwości i zainteresowań konkretnej osoby, organizują różne zajęcia o charakterze rekreacyjnym takimi, jak: teatr, koncerty, sport, spacery. Zapewniają jej także,

46 Majewski T., Z zagranicy- Niewidomi w Australii, Pochodnia nr 03/2001, s. 38.

w zależności od potrzeb, transport własnym samochodem.

Fundacja prowadzi również poradnie dla osób słabowidzących. Zwykle współpracują one z wysoko specjalistycznymi placówkami okulistycznymi. Obok personelu medycznego, zatrudniają także instruktora rehabilitacji wzroku, orienta-cji przestrzennej i poruszania się, terapeutę zajęciowego i pracownika socjalnego.

Celem poradni, do których kierują lekarze okuliści lub inni specjaliści, nie jest le-czenie, lecz rehabilitacja osób tracących wzrok. Przeprowadza się tam funkcjo-nalne badania wzroku i przepisuje odpowiednie pomoce optyczne oraz uczy, jak je używać. Udziela wskazówek dotyczących oświetlenia i zastosowania odpo-wiednich kontrastów barwnych w domu, aby ułatwić osobie słabowidzącej lepsze wzrokowe funkcjonowanie. Są również szkolenia w zakresie odzyskania utraconej samodzielności w wypełnianiu codziennych zadań oraz poradnictwo, w tym także psychologiczne. Pracownicy poradni pomagają także rozwiązywać różne proble-my natury socjalnej.

Inną istotną formą działalności Fundacji jest prowadzenie domów pomocy społecznej dla osób z uszkodzonym wzrokiem, które nie mogą samodzielnie eg-zystować lub nie mają rodziny, z którą mogłyby mieszkać. Do placówek takich przychodzi wielu wolontariuszy, którzy ich mieszkańcom zapewniają odpowiednie towarzystwo. Ponadto Fundacja prowadzi biblioteki brajlowskie z działem książek mówionych, zapewniając równocześnie ich przesłanie drogą pocztową do indywi-dualnych czytelników. Wysyłaniem książek zajmują się również wolontariusze.

Na specjalne podkreślenie zasługuje prowadzenie przez Fundację własnej radiostacji, nadającej specjalne audycje radiowe, w czasie których czyta się co-dzienne gazety i periodyki oraz nadaje specjalne programy informacyjne dla osób z uszkodzonym wzrokiem.

Drugą ważną instytucją jest ogólnokrajowa organizacja Niewidomi Obywa-tele Australii, działająca od 1977 r. Zrzesza ona ponad 2 500 niewidomych i sła-bowidzących. Jej podstawowym celem jest zapewnienie praw osobom z uszko-dzonym wzrokiem we wszystkich sferach życia. Działania organizacji mają na celu zmianę postaw społeczeństwa oraz zapewnienie specjalistycznych usług, o wyso-kim standardzie, zgodnie z potrzebami osób z uszkodzonym wzrokiem. Organiza-cja ma regionalne i lokalne oddziały (koła). Wokół nich skupia się cała działalność,

mająca na celu wspieranie swoich członków w rozwiązywaniu ich codziennych problemów. Organizacja Niewidomi Obywatele Australii organizuje coroczne kra-jowe konwencje (zebrania), na których zapadają najważniejsze decyzje, dotyczą-ce podstawowych problemów i działań na następny rok.

Do szczególnych zadań organizacji należy:

• wydawanie kart identyfikacyjnych, przyznających oficjalnie status osoby z uszkodzonym wzrokiem,

• organizowanie spotkań towarzyskich oraz imprez o charakterze rekreacyj-nym,

• wspieranie członków w rozwiązywaniu ich problemów na zasadzie samo-pomocy,

• wydawanie czasopism o charakterze informacyjnym, adresowanych

do osób niewidomych, instytucji zajmujących się niewidomymi i do całego społeczeństwa, jak np. „Wiadomości dla Niewidomych Obywateli”.

Jest to kwartalnik wydawany w brajlu, powiększonym druku, na kasecie, na dysku i przekazywany też pocztą elektroniczną (e-mail),

• nadawanie co tydzień audycji radiowej, przygotowywanej przez osoby nie-widome, o sprawach ich dotyczących,

• udzielanie pomocy konkretnym osobom w walce z dyskryminacją w róż-nych sytuacjach życiowych, np. w przypadku pozbawienia ich należróż-nych usług i świadczeń, odmówienia przyjęcia do pracy lub odpowiedniej adap-tacji stanowiska pracy czy odmówienia wstępu wraz z psem przewodnikiem do restauracji lub innych placówek użyteczności publicznej,

• praca nad zmianą postaw społeczeństwa wobec osób niewidomych przez systematyczne informowanie o ich problemach i osiągnięciach przez czę-ste pogadanki w szkołach dla dzieci i młodzieży widzącej, które przepro-wadzają osoby niewidome,

• udzielanie konsultacji administracji państwowej, organizacjom pozarządo-wym i innym instytucjom, w sprawach dotyczących osób niewidomych.

Obok tych głównych organizacji działa jeszcze kilka innych, zajmujących się sprawami niewidomych. Na przykład od 40 lat działa w Australii oddzielna ogólnokrajowa organizacja, zajmująca się szkoleniem i bezpłatnym przydziela-niem psów przewodników. Liczba ich użytkowników jest stosunkowo duża.

Godna naśladowania w australijskim systemie opieki i pomocy dla osób z uszkodzonym wzrokiem jest bardzo wielka liczba widzących wolontariuszy, którzy bezinteresownie angażują się w pracę na rzecz tych osób.