Stowarzyszenia asyryjskie/aramejskie w Szwecji

Asyryjczycy/Aramejczycy, podobnie jak Kurdowie czy Turcy82, niemal od początku pracowali nad instytucjonalizacją życia swo-jej wspólnoty w Szwecji. W ankiecie DIMECCE 56 proc. respon-dentów zadeklarowało, że jest członkami jakiejś asyryjskiej bądź aramejskiej organizacji. Przechodzenie od niesformalizowanych sposobów działania do uregulowanych, względnie stałych form ak-tywności następowało oczywiście stopniowo. Obecnie Asyryjczy-cy/Aramejczycy dysponują w Szwecji wieloma stowarzyszeniami kulturalnymi, z których najważniejsze mają siedziby w Södertälje.

Asyryjska Federacja w Szwecji (Assyriska Riksförbundet i

Sve-rige, ARF) ufundowana w 1977 roku jest organizacją patrona-

cką dla 33 różnych organizacji83 (m.in. Asyryjskiego Domu Kultu-ry w Södertälje, Federacji AsyKultu-ryjskich Kobiet w Szwecji, Federacji Asyryjskiej Młodzieży w Szwecji); liczy ona około 10 tys. człon-ków. Celem ARF jest wzmocnienie asyryjskiej tożsamości i kultu-ry oraz pogłębienie współpracy między Asykultu-ryjczykami84. Posiada ona swoją syryjską/aramejską odpowiedniczkę – Syryjską Federa-cję w Szwecji (SRF), założoną w 1978 roku w celu pielęgnowania aramejskiej (syryjskiej) tożsamości diaspory w Szwecji. SRF jest organizacją patronacką dla 30 aramejskich organizacji, np. Syryj-sko-Aramejskiej Federacji Młodych (SAUF), Federacji Młodzieży Syryjsko-Ortodoksyjnej (SOKU), Syryjsko-Aramejskiego

Stowa-80 Wywiad z chaldejskim księdzem, Södertälje, 28 maja 2014.

81 Wywiad z członkiem rady parafialnej kościoła pw. św. Tomasza, Södertälje, 7 marca 2014.

82 A.N. Ahmed, Neither Assimilation Nor Integration: The identity of the Turkish

Diaspora in Sweden. A case study in Malmö [praca magisterska], Lund University,

Lund 2013, s. 2.

83 Pierwotnie zrzeszała 15 klubów. M. Abdalla, Asyryjska diaspora..., s. 76.

84 Wywiad z przewodniczącym Federacji Asyryjskiej w Szwecji, Södertälje, 6 marca 2014.

154 Współczesna diaspora asyryjsko-aramejska w Szwecji rzyszenia Akademickiego (SAAF). SRF ma 12 lokalnych biur i liczy 1600 członków. Jej siedziba główna mieści się w Södertälje, nieda-leko od siedziby ARF85.

Również biuro główne Światowej Rady Aramejczyków (Syryj-czyków) zostało ostatnio przeniesione do Szwecji. To z kolei or-ganizacja patronacka, która reprezentuje aramejskie (syryjskie) federacje narodowe86. Potrzeba Działania (A Demand For Action, ADFA) jest globalną inicjatywą, której celem jest zapewnienie bez-pieczeństwa Asyryjczykom/Chaldejczykom/Syryjczykom na Bli- skim Wschodzie. W 2014 roku założył ją Nuri Kino, szwedz-ki dziennikarz i aktywista asyryjsszwedz-kiego pochodzenia. Większość ze sponsorów ADFA stanowią Asyryjczycy ze Szwecji. Asyryjczycy bez Granic (Assyrians Without Borders, AWB) to organizacja non--profit założona w 2007 roku w Botkyrka, której celem jest poma-ganie Asyryjczykom w krajach ich pochodzenia (Syrii, Iranie, Ira-ku, Turcji i Libanie)87.

Ponad 250 Chaldejczyków spotyka się w działającym od 1997 roku Klubie Isztar w Södertälje. Pod tym samym adresem mieści się funkcjonująca od 2004 roku główna siedziba Chaldejskie-go Stowarzyszenia NarodoweChaldejskie-go oraz Unii Klubów Chaldejskich w Szwecji. Klub Isztar z założenia jest apolityczny i areligijny, jego celem jest promowanie wartości narodowych (chaldejskich), demokracji w Iraku oraz równości płci w Szwecji88. Inne organi-zacje, do których należą chrześcijanie z Iraku, także członkowie Asyryjskiego Kościoła Wschodu, to Stowarzyszenie Chaldejsko- -Syryjsko-Asyryjskie (Assyrian Chaldean Syriac Association, ACSA), Organizacja Humanitarna Asyryjskiego Kościoła Wschodu

(Assy-rian Church of the East Relief Organisation, ACERO) czy

Stowarzy-szenie Rodzin Inanna (Inanna Family Association)89.

Nie brak również inicjatyw o charakterze edukacyjnym. Szkoła Edessa zaczynała jako prywatna instytucja – od 2008 roku działa

85 Wywiad z członkiem zarządu Syryjskiej Federacji Młodzieżowej, Västerås, 11 marca 2014.

86 Wywiad z przewodniczącym Światowej Rady Aramejczyków (Syryjczyków), Sztokholm, 13 listopada 2014.

87 Wywiad z założycielem ADFA, Södertälje, 20 marca 2014.

88 Wywiad z przewodniczącym Chaldejskiego Stowarzyszenia Narodowego w Szwe- cji, Geneta, 6 czerwca 2014.

89 Por. S.L. Sparre, A. Hunter, A.R. Jørgensen, L. Paulsen Galal, F. McCallum, M. Wozniak, op. cit., s. 3.

jako szkoła podstawowa, do której uczęszcza około 120 aramej-skich dzieci. Nacisk kładziony jest na naukę języka aramejskiego. Zajęcia odbywają się w budynku szwedzkiej szkoły w Norsbor-gu na przedmieściach Sztokholmu90. Z kolei otwarta w 2014 roku w willi Bellevue w Södertälje szkoła Elaf jest szwedzką szkołą pod-stawową z dwujęzycznym programem szwedzko-asyryjskim91. W 2016 roku uczęszczało do niej 101 dzieci, głównie asyryj-skich92.

Szwedzkie władze przyznały mniejszości asyryjsko-aramej-skiej wiele praw, łącznie z prawem do posiadania własnych me-diów93, w tym międzynarodowych stacji telewizyjnych. W Söder-tälje mają swoje studia m.in. Suroyo TV i Suryoyo Sat. Suroyo TV została założona w 2004 roku jako głos Asyryjczyków/Chaldejczy-ków/Syryjczyków; jej celem jest ukazywanie dziedzictwa kultu-rowego, historii i języka tychże94. Suryoyo Sat, działająca od 2006 roku, jest stacją bardzo podobną do Suroyo TV, ale z wyraźnym profilem aramejskim i powiązaniami z Syryjskim Kościołem Or-todoksyjnym95.

Assyria TV jest asyryjską telewizją internetową z siedzibą w Sztokholmie, która nadaje od 2012 roku. Pragnie wzmocnić asy-ryjską tożsamość i walczyć z niesprawiedliwością, która doty-ka Asyryjczyków w ich bliskowschodnich ojczyznach96. Podobny cel ma „Hujådå”, asyryjska gazeta wydawana w wersji papiero-wej od 1978 do 2006 roku w czterech językach97, zaś jej konkurent-ka – „Bahro Suryoyo” – wspiera tożsamość i ideologię aramejską od 1979 roku (obecnie obie gazety funkcjonują online)98.

90 Wywiad z członkiem zarządu Szkoły Edessa, Sztokholm, 21 marca 2014.

91 Wywiad z dyrektorem Szkoły Elaf, Södertälje, 30 maja 2014.

92 N. Stallard, For Assyrians, a New Home in Sweden, „Assyrian International News Agency”, 29.02.2016, http://www.aina.org/news/20160229021423.htm, data odczytu 24 stycznia 2018.

93 Media należące do mniejszości nie otrzymują systematycznego wsparcia pań-stwowego, przeważnie funkcjonują na zasadach wolnorynkowych. Por. L. Ca-mauër, op. cit., s. 76.

94 Wywiad z członkiem zarządu Suroyo TV, Södertälje, 23 listopada 2014.

95 Wywiad z dwoma pracownikami Suryoyo Sat, Södertälje, 28 listopada 2014.

96 Wywiad z przewodniczącym Asyryjskiego Instytutu Medialnego i podległej mu Assyria TV, Södertälje, 26 listopada 2014.

97 Po aramejsku, arabsku, turecku i szwedzku. M. Abdalla, Asyryjska diaspora..., s. 68.

156 Współczesna diaspora asyryjsko-aramejska w Szwecji Asyryjczycy/Aramejczycy mają w Szwecji kilkanaście zespo-łów tanecznych (m.in. Babilon, Szamiram, Isztar, Niniwa, Urhoj99) oraz prawie 30 drużyn piłkarskich, w tym dwie słynne rywalki: Assyriską FF (założoną w 1974 roku) oraz Syrianską FC (powsta-łą w 1977 roku), które dzielą stadion w Södertälje. Assyriska była pierwszą w Europie drużyną złożoną z imigrantów, która awanso-wała do narodowej pierwszej ligi. Film w reżyserii Nuriego Kino

Assyriska: A national team without a nation (Assyriska: narodowa

drużyna bez narodu) został nagrodzony Złotą Palmą na Beverly Hills Film Festival w Los Angeles w 2006 roku100.

3.6. Zarys aktywności asyryjskich/aramejskich