Zagraniczne centra usługowe na Mazowszu

 Pracownicy centrów pozyskiwani są zazwyczaj z uczelni technicznych bądź publicznych instytucji badawczych (te ostatnie mają małą przewagę dla ich pracowników ze względu na niskie płace i mniejsze możliwości rozwoju i prowadzenia badań).

 Centra badawcze lokalizowane są zazwyczaj w bliskości skupiska przemysłu w danej branży.

 Brak jest szerzej zakreślonej współpracy o charakterze wspólnych projektów badawczych z polskimi ośrodkami badawczymi. Współpraca z reguły ogranicza się do korzystania z infrastruktury badawczej.

 Współpraca centrów z uczelniami dotyczy poziomu i zakresu kształcenia, pozyskiwania nowych pracowników i wsparcia uczelnia nowymi modelami nauczania.

Najważniejszymi czynnikami stanowiącymi o atrakcyjności Polski jako miejsca lokalizacji centrów rozwojowych są:

 Ilość i jakość wykształconych absolwentów szkół wyższych,

 Jakość i dostępność kadry inżynierskiej

 Przygotowanie kadry naukowej, jej elastyczność współpracy, znajomość światowych trendów technologicznych,

 Koszty pracy,

 Strategiczne położenie,

 Zachęty inwestycyjne,

 Jakość pracy polskich pracowników,

 Możliwości tworzenia regionalnych strategii innowacji, jakie dają programy unijne.

Przykład: W 2000 roku w Warszawie powstało centrum badawczo-rozwojowe Samsunga. Pierwotnie głównym obszarem działalności było projektowanie podsystemów odbiorników telewizji cyfrowej, jednak szybko rozszerzał się zakres prowadzonych badań. W 2007 roku uruchomiono Centrum Technologii Mobilnych, gdzie prowadzi się badania i testowanie oprogramowania najnowszych zaawansowanych technologicznie modeli telefonów komórkowych. W międzyczasie otwarto nowe biura w Poznaniu (2011 rok), planowane jest otwarcie biura również w Łodzi. Obecnie centrum zajmuje się: zaawansowanymi systemami telewizji cyfrowej, konwergencją platform, systemami mobilnymi, inteligentnymi technologiami i rozwiązaniami dla biznesu.

9.5.2 Zagraniczne centra usługowe na Mazowszu

9.5.2.1 Pojęcie centrum usług wspólnych i jego innowacyjny charakter

Istotą funkcjonowania centrów usług wspólnych CUW jest wspieranie procesów biznesowych firmy poprzez centralizację i standaryzację: procesów, systemów, służb i zarządzania. W jednostkach tych prowadzi się zoptymalizowane i zestandaryzowane operacje, zarówno w przypadku, gdy jednostki nastawione są na obsługę klienta wewnętrznego czy zewnętrznego.

Tworzenie centrów usług ma uzasadnienie wówczas, gdy:

 Korporacja ma wiele lokalizacji, dużą liczbę spółek zależnych, oddziałów, z których każdy realizuje we własnym zakresie funkcje wsparcia (faktury, zamówienia, płatności, HR).

CUW pozwala na zredukowanie powielających się funkcji i koncentrację ich w jednym miejscu, czego konsekwencją jest obniżka kosztów bezpośrednich i wykorzystanie efektu skali świadczonych usług.

 CUW pozwala łączyć scentralizowany model operacyjny korporacji z lepszą obsługą klientów biznesowych, wyższą jakością usług, jako że poszczególne firmy nie mają często zestandaryzowanych procesów, nie korzystają z najlepszych praktyk biznesowych, nie czerpią z wymiany doświadczeń.

Badanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

118

 Najbardziej podatne na przeniesienia są procesy rutynowe, które są wykonywane we wszystkich jednostkach korporacji, usługi możliwe do świadczenia na odległość przy pomocy systemów ICT, a także te zawierające wysoki udział informacji i nowoczesnej wiedzy (usługi eksperckie, związane z obsługą partnerów biznesowych).

Wśród rodzajów centrów usług wspólnych wyodrębnia się: centrum skali usług, centrum usług eksperckich, obsługa partnerów biznesowych, obsługa zarządzania korporacyjnego.

Innowacyjność w centrach usług może mieć charakter procesowy i organizacyjny. Wymiar innowacyjny ma zazwyczaj samo przeniesienie procesów do centrum usług poprzez ich automatyzację i pełną standaryzację w celu zminimalizowania ingerencji pracownika, a tym samym zapewnienia bezpieczeństwa i powtarzalności wykonywanych procesów. Ponadto przeniesienie procesu do centrum usług pozwala na stworzenie jednolitego i zintegrowanego systemu (np. w systemie księgowym stosowanie go we wszystkich obszarach działalności – od produkcji, przez zamówienia, logistykę, księgowość i raportowanie).

Innowacje organizacyjne związane są z przekształceniem struktur organizacyjnych poszczególnych jednostek danej korporacji, której konsekwencją jest zazwyczaj zlikwidowanie danej struktury związanej z przenoszonym procesem w poszczególnych jednostkach i przeniesieniem go do stworzonego centrum usług. Taki proces wymaga podjęcia wielu zabiegów organizacyjnych, dlatego zazwyczaj trwa około 2 lat.

9.5.2.2 Zagraniczne centra usług w Polsce – pozycja Mazowsza

Analizując dane za 2011 rok, według badań prowadzonych przez ABSL (Association of Business Service Leaders in Poland) światowym liderem w zakresie offshoringu, podobnie jak w poprzednich latach zostają Indie (40% wartości rynku), jednak ich udziały zaczynają spadać na rzecz innych regionów świata, w tym Europy środkowo-wschodniej. Udział Państw tego regionu w rynku szacuje się na 7-8% ogólnej wartości usług offshoringowych na świecie.

Zgodnie z danymi opublikowanymi w raporcie¹¹⁰, w Polsce funkcjonuje 337 zagranicznych centrów usług. Należą one do 241 inwestorów z różnych krajów. Centra te zatrudniają ok. 85 tys. osób.

Spośród wszystkich CUW 131 to centra outsourcingu procesów biznesowych, zaś 113 to centra usług wspólnych będące własnością korporacji (SSC). Autorzy raportu wskazując, że w 2012 roku powstawało już kolejnych co najmniej kilkanaście nowych centrów usług.

Analiza przestrzenna sektora pozwala na wyciagnięcie następujących wniosków¹¹¹:

1. Patrząc globalnie na wszystkie typy centrów usług, to w Warszawie zlokalizowanych ich jest najwięcej (57), tylko o jedno centrum mniej jest w Krakowie, a następny pod względem liczny CUW jest Wrocław. Z powyższych danych wynika, iż w Warszawie zlokalizowanych jest tylko 16%

wszystkich centrów usług w Polsce, co stanowi znaczący spadek w porównaniu z latami poprzednimi.

2.Warszawa dominuje pod względem centrów typu BPO/ITO (30), jednak to w innych miastach zlokalizowanych jest więcej centrów typu SSC (Kraków – 17, Łódź 19) oraz B+R (Kraków – 17, Wrocław – 21).

3. Pomimo, iż w Warszawie zlokalizowanych jest najwięcej centrów CUW, najwięcej pracowników tego typu podmioty zatrudniają w Krakowie (19,4 tys. osób, co stanowi 23% pracowników tego sektora w Polsce).

110 „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce”, ABSL, Warszawa 2012, dostępne pod adresem:

http://www.absl2012.epublish24.com/index.html (dostęp dnia 15.04.2013).

111 Na podstawie: „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce”, ABSL, Warszawa 2012

Badanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

119

Wykres nr 55. Pozycja Warszawy w liczbie lokalizacji CUW w Polsce (2012)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportu „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce”, ABSL, Warszawa 2012.

Inne miasta, które pojawiają się na powyższym wykresie, to:

 Miasta, w których zlokalizowanych jest od 4 do 9 CUW: Szczecin, Bydgoszcz, Lublin, Bielsko-Biała, Rzeszów;

 Miasta, w których zlokalizowane są od 1 do 3 CUW: Białogard, Piła, Toruń, Elbląg, Olsztyn, Mława, Ciechanów, Białystok, Siedlce, Radom, Kielce, Częstochowa, Opole, Rybnik, Dębica, Krosno.

Firmy, które ulokowały swoje centra usług wspólnych w Warszawie, to między innymi: ABN Amro, Accenture, ADP, Atos Origin, Arvato Services, Avon, Citi Group, Coca Cola, Colgate, CTM, Dihl Control, Dimar, Dynamic Generation, Esselte, Euroconex / Nova, Genpact, Guest Tek, HP, Page Computers, SAP, Schneider Electric, Tchibo, Thompson, IBM, Oracle, Sitel, Vantyx, Ikea, Oriflame, Transcom, TNT Express, Unisys, Capgemini, General Electric, Mellon).

Wykres nr 56. Szacunkowa liczba zatrudnionych w CUW (2012)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportu „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce”, ABSL, Warszawa 2012.

17% 17%

Badanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

120

Tworząc dogodne warunki dla inwestorów w zakresie lokowania centrów badawczo-rozwojowych należy uwzględnić następujące czynniki¹¹²:

1. Najważniejszymi czynnikami, które są brane pod uwagę przy dokonywaniu wyboru odpowiedniej lokalizacji są: dostępność i jakość pracowników znających języki obce, koszty pracy, infrastruktura komunikacyjna, infrastruktura biurowa, jakość obsługi inwestorów zagranicznych w danym mieście, wizerunek miasta, jakość życia, zachęty inwestycyjne, bezpieczeństwo ekonomiczno-polityczne, elastyczność i bezpieczeństwo runku pracy – flexicurity, bliskość kulturowa.

2. Wybór lokalizacji to z reguły dwuetapowy proces, który zazwyczaj trwa kilka lat. W tym okresie realizowane są następujące działania: zdefiniowanie wizji centrum usług i przyjęcia celów strategicznych, opracowanie modelu operacyjnego i planu implementacji, projekt procesów biznesowych. Fazy tego procesu to: analiza, projekt, budowa, uruchomienie.

W związku z tym, iż te wszystkie działania są dość długotrwałe, proces pozyskiwania inwestorów musi być planowany z wyprzedzeniem.

Zgodnie z danymi opublikowanymi w raporcie „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce”:

 wszystkie centra są własnością kapitału zagranicznego, ogólnie 50% centrów opiera się na kapitale z Unii Europejskiej, zaś co trzecia tego typu inwestycja to kapitał amerykański. Firmy z USA w ostatnim czasie najbardziej dynamicznie inwestują w Polsce w zakresie lokalizacji centrów usług;

 zakres usług świadczonych przez centra w Polsce:

 finanse i księgowość (108 centrów),

 usługi IT (107 centrów),

 działalność badawczo-rozwojowa (106),

 obsługa klienta (90),

 zarządzanie zasobami ludzkimi (56),

 usługi finansowe (44),

 wsparcie procesów dyspozycyjnych i outsourcing procesów wiedzy (25),

 zarządzanie zaopatrzeniem (21),

 pozostałe usługi (37).

Badania własne autorów raportu „Innowacyjne Mazowsze…” dotyczące kilkunastu centrów usług zlokalizowanych na Mazowszu wskazywały iż:

– w 33% przypadków przygotowania do przeniesienia usług trwały powyżej 2 lat, w podobnym odsetku do roku i w pozostałych powyżej 3 lat,

– 80% respondentów oceniło pozytywnie inwestowanie w regionie; na ogół współpraca z instytucjami regionalnymi to: szkoły wyższe (deklarują wszyscy badani), urzędy pracy (56%), firmy konsultingowe (56%), urzędy regionalne (44%), deweloperzy (11%).