Elementy rynku innowacji 5

Problematyka związana z powstaniem rynku innowacji inspirowana jest pytaniem, jakie konkretnie działania marketingowe podjąć, aby wyniki prac badaw-cz-rozwojowych zostały wdrożone?. Odpowiedź na nie, przynajmniej częścio-wo, można uzyskać uświadamiając sobie, ze innowacja też jest produktem i jako taka podlega prawom rynkowym.

W kategoriach rynku – gotowe do wdrożenia wyniki prac badawczych – to podaż rzeczywista na rynku innowacji, a podaż potencjalna, to możliwość podję-cia i rozwiązania nowych pomysłów badawczych, które po zrealizowaniu można będzie wdrożyć do zastosowania praktycznego, w naszym przypadku do MŚP.

W ramach analizy, a następnie kształtowania popytu i podaży każda jednost-ka uczestnicząca w sieci partnerstwa na rynku innowacji powinna przyjąć nastę-pujący algorytm postępowania:

• zdefiniować potrzeby informacyjne w każdym ogniwie procesu innowacyjnego i przedstawić metody ich rozpoznawania,

• zaprojektować działalność komórek marketingowych dla obsługi rynku innowacyjnego w jednostkach – uczestnikach rynku innowacji,

• w ich ramach zaproponować sposoby tworzenia i wykorzystania informacji marketingowych o rynku innowacji i jego otoczeniu do podejmowania

5 Na postawie L. Białoń, Marketingowe wsparcie, zarzadzanie wynikami badan naukowych, rady dla inno-watorów, praca zbiorowa, red. nauk. A. Jasińskiego, Warszawa, Radom 2011, s 43-86.

decyzji o postępowaniu uczestników tego rynku,

• dokonać wyboru narzędzi marketingu dla jednostek sfery nauki, które będą w sposób istotny wspierać proces transformacji wyników badań naukowych ze sfery nauki do sfery jednostek gospodarczych.

Pragniemy tu podkreślić, że na rynku innowacji możemy mówić o MŚP zorganizowanych w sieciach współpracy to znaczy, że MŚP, można traktować, jako sieć współpracujących jednostek, które wspólnie realizować będą projekty innowacyjne, tworzyć zespoły badawcze, co wzmocni ich siłę przebicia na rynku innowacji. Bowiem dla prawidłowego funkcjonowania rynku innowacji powinny być zaspokojone marketingowe potrzeby informacyjne jego uczestników, a warunkiem jest ścisła współpraca pomiędzy jednostkami sfery nauki i gospodarki oraz innymi uczestnikami rynku innowacji. Przez prawidłowe funkcjonowanie rynku innowacji należy rozumieć sprawny przebieg procesu transformacji wiedzy ze sfery nauki, do sfery zastosowań praktycznych, oraz do ostatecznych konsumentów. Będzie to miało miejsce wówczas, jeżeli podaż rozwiązań do zastosowań praktycznych, czyli wyniki pracy badawczej sfery nauki będą odpowiadać popytowi na nie, bądź wykreują nowy popyt.

Zakończone prace badawczo – rozwojowe są zróżnicowane pod względem gotowości wdrożeniowej. Grupa projektów zawierających wynik pracy badawczej o znaczeniu przełomowym dla procesów innowacyjnych może oczekiwać dłu-żej na wdrożenie – w porównaniu z wynikami projektów, w których uczestniczył przedstawiciel firmy wdrażającej a wynik pracy naukowej może, spowodować in-nowacje przyrostowe. Stąd działania marketingowe w odniesieniu do projektów o wysokiej gotowości (zdolności) wdrożeniowej mogą być skromniejsze – w porów-naniu z wynikami prac badawczych o charakterze przełomowym, których zastoso-wanie w praktyce może nie być zastosowane, bądź zastosowane w późniejszym okresie. Zbyt wysoki poziom wyników badań naukowych może być ważną przyczy-ną trudności w ich wdrażaniu z prostego powodu – przedsiębiorstwa nie są przygo-towane do ich wdrożenia ze względu na znaczną lukę technologiczną⁶.

Jednostki sfery nauki – reprezentujące podaż wyników swoich prac badawczych na rynku innowacji – powinny posiadać marketingowe informacje dotyczące:

• poziomu technicznego firm „ obsługiwanych „ przez dane jednostki nauki,

6 Z naszych badań wynika, że wyniki badań niektórych instytutów są na poziomie światowym, czy też europejskim, zaś trudno mówić o takim poziomie technologicznym w naszych firmach.

• zamierzeń państwa dotyczących działań proinnowacyjnych oraz uruchomienia nowych firm,

• aktywności innowacyjnej jednostek sfery gospodarki,

• światowego poziomu technicznego sektora, z którym współpracuje dana jednostka sfery nauki.

Nade wszystko zaś jednostki sfery nauki powinny dysponować w swojej ba-zie danych spisem firm, które potencjalnie mogłyby stać się odbiorcami prac.

Jednym słowem jednostki sfery nauki, powinny ustalać tematy badawcze w po-rozumieniu z przedsiębiorstwami.

Jednostki sfery gospodarczej – reprezentujące popyt na rynku innowacji po-winny przede wszystkim posiadać:

• wykaz jednostek sfery nauki obsługujących sektor, do którego należą,

• wiedzę o potencjale naukowo-badawczym tych jednostek,

• wiedzę o osiągnięciach tych jednostek – w postaci zrealizowanych wdrożeń w sferze gospodarczej – na podstawie ich opracowań badawczo-rozwojowych,

• wiedzę o rozwiązaniach zagranicznych – w tym zakresie,

• nade wszystko zaś wiedzę o ukończonych pracach badawczo-rozwojowych i możliwościach zastosowania ich wyników w praktyce.

Badania marketingowe popytu sprowadzają się, więc, do oceny możliwości zastosowań wyników prac badawczych do MŚP, do możliwości ich transformacji.

Niepełna informacja dotycząca charakteru popytu i podaży stanowi barierę w harmonijnym ich współistnieniu. Stąd też w jednostkach sfery nauki powinny powstać wyodrębnione działy (centra), które zajmowałyby się organizowaniem działalności marketingowej i realizowałyby tę działalność. Brak tej zgodności może także wynikać z faktu, iż jednostki sfery nauki prowadzą prace wyprzedzające bie-żące zapotrzebowanie. Dotyczy to jednostek realizujących strategie pionierskie.

Badania popytu, jak i podaży na rynku innowacji znajdują się w gestii działów marketingu. Do podstawowych zadań marketingowych w tym obszarze należy zaliczyć segmentację klientów – w celu formułowania odpowiedniej oferty ryn-kowej, oraz dostosowanie instrumentów marketingowych do segmentu rynku.

Tworzenie baz danych (informacji) wymaga podejścia systemowego. System

informacji zewnętrznej jest przedmiotem działań komórek marketingowych w jednostkach sfery nauki i oprócz informacji o rynku innowacji obejmuje także informacje szerszego „otoczenia projektu badawczego”. Propozycje dotyczą:

• grupy potrzeb informacyjnych, niezbędnych do realizacji poszczególnych ogniw procesu innowacyjnego,

• treści potrzebnych informacji,

• nadawców informacji,

• odbiorców informacji.

Informacje potrzebne do prawidłowego podejmowania decyzji o poszczegól-nych fazach procesów innowacyjposzczegól-nych podporządkowane są oczekiwaniom odbior-ców, wśród których wyróżnione zostały jednostki sfery nauki, realizujące temat ba-dawczy oraz zarządy jednostek wdrażających wyniki badań (pominięte zostały inne jednostki organizacyjne, uczestniczące w realizacji procesów informacyjnych).