Europejska Fundacja Kształcenia (European Training Foundation, ETF)

1. Geneza i podstawa prawna

Utworzenie Fundacji wiązało się z przemianami polityczno-ekonomicznymi i społecznymi zachodzącymi pod koniec lat 80. 20 wieku w Europie Środkowo-Wschodniej. Biorąc pod uwagę dynamikę zmian ustrojowych zachodzących w tym regionie Europy, Rada

Europejska na posiedzeniu w Strasburgu w dniach 8 i 9 grudnia 1989 r. wezwała Radę do ustanowienia Europejskiej Fundacji Kształcenia dla Europy Środkowej i Wschodniej

[przypis 292]. W maju 1990 r. Rada przyjęła rozporządzenie nr 1360/90 ustanawiające Europejską Fundację Kształcenia[przypis 293]. Było ono kilkukrotnie zmieniane, tak by dostosować zadania Agencji do zmieniającej się sytuacji w Europie Środkowo-Wschodniej i na Bałkanach. Pierwsza zmiana miała miejsce w 1994 r. na podstawie rozporządzenia nr 2063/94[przypis 294], kolejna cztery lata później na podstawie rozporządzenia nr

1572/1998[przypis 295]. Zmiany w rozporządzeniu ustanawiającym Fundację wprowadziło także rozporządzenie nr 2666/2000[przypis 296] określające warunki wsparcia dla państw bałkańskich. W 2003 r. po raz kolejny zmieniono zasady funkcjonowania ETF na

podstawie rozporządzenia nr 1648/2003[przypis 297]. Z uwagi na dużą liczbę zmian, które zostały wprowadzone do oryginalnego rozporządzenia na przestrzeni lat, w 2008 r.

zdecydowano się przyjąć nowe rozporządzenie nr 1339/2008 [przypis 298] stanowiące ujednoliconą podstawą prawną dla Fundacji.

Siedziba Fundacji znajduje się w Turynie.

2. Zadania

Głównym zadaniem Fundacji jest udzielanie wsparcia państwom partnerskich na rzecz rozwoju kapitału ludzkiego zgodnie z polityką Unii w zakresie stosunków zewnętrznych.

Poprzez rozwój kapitału ludzkiego Unia pragnie przyczynić się do rozwoju gospodarczego oraz stabilności i równowagi polityczno-ekonomicznej i społecznej w państwach

sąsiedzkich.

Str. 94

W ten sposób Unia buduje strefę dobrobytu i pokoju na swoich zewnętrznych granicach, przez co zwiększa także poziom bezpieczeństwa wewnątrz Unii. Jak zostało wcześniej wspomniane, Fundacja powstała, żeby wspomóc proces transformacji ustrojowej i gospodarczej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Kiedy przemiany w tym regionie zakończyły się powodzeniem i państwa środkowoeuropejskie przystąpiły do UE, wówczas Unia zdecydowała o ukierunkowaniu działań Fundacji na inne regiony. Zatem w ujęciu geograficznym zakres działalności Fundacji ewoluował, jednak w ujęciu

przedmiotowym, cel pozostaje niezmienny.

Aktualnie państwami partnerskimi dla działań Fundacji są państwa znajdujące się w agendzie rozszerzenia, czyli Turcja, Albania, Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Kosowo, Czarnogóra i Serbia[przypis 299], następnie państwa, do których Unia kieruje europejską politykę sąsiedztwa: Algieria, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzja, Izrael,

Jordania, Liban, Libia, Maroko, Mołdawia, Syria, Tunezja, Ukraina, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan i Autonomia Palestyńska, a także Rosja jako partner strategiczny UE.

Fundacja wspiera państwa partnerskie w zakresie dostosowań programów kształcenia i edukacji do zmian zachodzących w gospodarce, w tym pomaga w poprawie kształcenia zawodowego, tak aby program odpowiadał potrzebom rynku pracy. Zachęca także do współpracy między instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi a przedsiębiorstwami.

Dodatkowo Fundacja udziela pomocy mającej na celu zwiększenie mobilności zarówno pracowników, których zachęca się do kształcenia ustawicznego i podnoszenia kwalifikacji, jak również instruktorów. ETF zajmuje się również kwestiami logistycznymi związanymi z programami kształcenia - ocenia ich efekty oraz wspiera konieczne reformy. Zbiera

również dane na temat różnych programów kształcenia i zachęca państwa do dzielenia się swoimi doświadczeniami z partnerami.

Fundacja dostarcza państwom partnerskim i ich wyspecjalizowanym instytucjom informacje i dane na temat rozwoju kapitału ludzkiego, bazując przy tym na

doświadczeniach państw unijnych, a jednocześnie biorąc pod uwagę specyfikę każdego z państw partnerskich oddzielnie.

Fundacja w swoich działaniach kładzie duży nacisk na równość szans kobiet i mężczyzn oraz grup mniejszościowych.

Ważne jest także, że ETF wspiera państwa partnerskie w pozyskiwaniu unijnej pomocy i wsparcia finansowego.

3. Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna Fundacji składa się z Rady Zarządzającej i Dyrektora.

Str. 95

W skład Rady wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego oraz trzech przedstawicieli Komisji. Skład Rady dopełnia trzech ekspertów mianowanych przez Parlament, ale bez prawa głosu. Dodatkowo państwa partnerskie mogą desygnować trzech swoich przedstawicieli, którzy formalnie są mianowani przez Komisję z listy

kandydatów zgłoszonych przez państwa partnerskie do udziału w pracach Rady w

charakterze obserwatorów. Kadencja członków Rady trwa pięć lat i może być jednokrotnie odnowiona. Interesujące jest, że przewodniczącym Rady zawsze jest jeden z

przedstawicieli Komisji. Rada przyjmuje budżet oraz roczny program prac oraz

sprawozdanie roczne z działalności Fundacji. Rada mianuje Dyrektora i sprawuje nad nim władzę dyscyplinarną.

Dyrektor jest mianowany na pięcioletnią kadencję przez Radę spośród przynajmniej trzech kandydatów przedstawionych przez Komisję. Przed mianowaniem kandydat na Dyrektora jest przesłuchiwany przez odpowiednią komisję Parlamentu. W uzasadnionych

przypadkach i na podstawie pozytywnej oceny dotychczasowej pracy, Rada na wniosek Komisji może zdecydować o przedłużeniu kadencji Dyrektora o nie więcej niż trzy lata.

Dyrektor odpowiada za przygotowanie rocznego programu prac i projektu budżetu, a następnie po ich zatwierdzeniu przez Radę, za ich realizację. Przygotowuje również posiedzenia Rady. Zajmuje się także wykonywaniem decyzji podjętych przez Radę.

Dyrektor określa system monitorowania i oceny prac Fundacji.

Fundacja zatrudnia 129 osób[przypis 300], a jej budżet w 2016 r. wynosił 20,9 mln euro i w całości pochodził ze środków unijnych[przypis 301].

4. Relacje z podmiotami zewnętrznymi

Partnerów zewnętrznych Fundacji można podzielić na kilka kategorii.

Do pierwszej zaliczają się bezpośredni beneficjenci działań agencji, czyli państwa partnerskie. Rozporządzenie nr 1339/2008 określa zasięg geograficzny działań ETF w sposób otwarty, tzn. z jednej strony wymienia regiony, do których oferta jest kierowana, ale jednocześnie art. 1 ust 1 lit. c mówi, że lista ta może być rozszerzona. W państwach partnerskich Fundacja współpracuje ze zróżnicowaną grupą podmiotów, do których zaliczają się instytucje i organy władzy państwowej, ale także praktycy, specjaliści w dziedzinie kształcenia i szkoleń zawodowych i partnerzy społeczni, tacy jak

stowarzyszenia czy fundacje.

Drugą kategorię partnerów Fundacji stanowią podmioty unijne, wśród których można wskazać agencje, w tym Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego, Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy oraz instytucje finansowe, np. Europejski Bank Inwestycyjny.

Str. 96

Partnerem jest też Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

Trzecia kategoria obejmuje organizacje międzynarodowe, w tym Międzynarodową Organizację Pracy, Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, UNESCO), Bank Światowy czy OECD[przypis 302].

2.20. Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (European