Pozycja rządu w ramach dualistycznej struktury władzy wykonawczej

za tożsame. Rząd jest organem złożonym z premiera, zróżnicowanych kategorii mi-nistrów oraz sekretarzy stanu¹⁰⁸. Jest on, o czym była już mowa, powoływany przez prezydenta, który mianuje premiera, a na jego wniosek pozostałych ministrów.

Każdy z wymienionych podmiotów posiada własne przewidziane prawem kompe-tencje. Podstawowym zadaniem rządu, unormowanym w art. 20 konstytucji, jest określanie i prowadzenie polityki narodu. Art. 21 ust. 1 funkcję kierowania dzia-łalnością tego organu powierza premierowi. Rada Ministrów jest natomiast jedyną dopuszczalną prawnie formą ofi cjalną posiedzeń rządu¹⁰⁹. Oba podmioty różnią się także pod względem składu personalnego. Znaczenie podstawowe ma przepis zawarty w art. 9 konstytucji, który stanowi, że prezydent Republiki przewodniczy Radzie Ministrów. W jej posiedzeniach nie uczestniczą wszyscy członkowie rządu.

Radę Ministrów uznać więc można z jednej strony za organ, którego skład jest szer-szy od składu rządu. Wynika to z faktu, że jej obradom przewodniczy pozarządowy organ egzekutywy. Z drugiej strony skład personalny Rady Ministrów jest węższy

107 J. Cadart, Institutions politiques et droit constitutionnel, Économica, Paris 1990, s. 1121. Na temat złożonej problematyki odpowiedzialności prezydenta Republiki przed wprowadzeniem reformy z 2007 r.

zob. szerzej: P. Auvret, La responsabilité du chef de l’État sous la V^e République, „Revue du Droit Public et de la Science Politique en France et à l’Étranger” 1988, nr 1, s. 77–117; C. Emeri, De l’irresponsabilité présidentielle, „Pouvoirs” 1987, nr 41, s. 133–150; E. Popławska, Odpowiedzialność Prezydenta V Republiki Francuskiej, „Państwo i Prawo” 1991, z. 11, s. 71–80; K. Kubuj, Odpowiedzialność karna prezydenta V Re-publiki Francuskiej, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 6, s. 71–86.

108 Na temat zróżnicowanych kategorii członków rządu zob. szerzej: J. Gicquel, J.-É. Gicquel, Droit constitutionnel et institutions politiques, Montchrestien, Paris 2005, s. 596–599.

109 W. Skrzydło, Ustrój polityczny Francji, s. 171–172.

od rządowego, bowiem ministrowie delegowani oraz sekretarze stanu biorą udział w jej pracach tylko wtedy, gdy rozpatrywane są sprawy pozostające w ich gestii¹¹⁰. W pojęciu rządu przyjętym na gruncie konstytucji V Republiki dostrzec można zatem trzy zasadnicze części: instancję kolegialną w postaci Rady Ministrów pod przewodnictwem prezydenta, następnie premiera, który pełni funkcję szefa rządu, i wreszcie poszczególne kategorie ministrów, dopełniające ogólny kształt personal-ny omawianej struktury¹¹¹.

Powierzenie prezydentowi funkcji przewodnictwa podczas prac Rady Mini-strów świadczy o silnym zespoleniu obu części egzekutywy, w której rolę podsta-wową odgrywa szef państwa. Przewodniczenie Radzie Ministrów nie jest jedynie funkcją honorową i protokolarną. Prezydent aprobuje porządek obrad, może tak-że zwlekać z podjęciem pewnych kwestii na jej forum. Jego wpływ na działalność Rady Ministrów gwarantuje także przepis stanowiący, że premier może kierować pracami tego organu jedynie w drodze wyjątku, na podstawie wyraźnego upoważ-nienia i przy określonym porządku dziennym (art. 21 ust. 4). Ponadto, miejscem przewidzianym do odbywania obrad Rady Ministrów jest Pałac Elizejski, siedziba prezydenta Republiki. Istotną rolę szefa państwa podczas jej posiedzeń potwierdziła także praktyka, która ukształtowała się i utrwaliła w okresie poprzedzającym zaist-nienie pierwszej koabitacji. W sytuacji politycznej zgodności większości prezyden-ckiej i parlamentarnej, mimo istnienia możliwości wyrażenia swojego stanowiska przez każdego z ministrów uczestniczących w obradach, ostatnie słowo należy do prezydenta. W warunkach dominacji jednej opcji politycznej Rada Ministrów staje się więc silnym instrumentem prezydencjalizacji systemu politycznego. O zasad-niczej roli premiera można bowiem mówić w momencie przygotowywania aktów przedkładanych do rozpatrzenia na jej forum, natomiast w chwili podejmowania ostatecznych decyzji zajmuje on miejsce poślednie¹¹². Koabitacja wyraźnie zmienia ten stan rzeczy. Prezydent pełni wówczas funkcję moderatora, a bieżące kierowanie posiedzeniami Rady Ministrów pozostaje w gestii premiera¹¹³. W takich okolicz-nościach staje się ona forum, pozwalającym ministrom, którzy nie zgadzają się ze stanowiskiem rządowym, w spektakularny sposób wyrażać odmienne opinie¹¹⁴.

110 M. Duverger, Le système..., s. 314; E. Gdulewicz, System konstytucyjny..., s. 55.

111 Wyraźnie rysuje się więc szerokie rozumienie rządu, w ramach którego istotna rola przypada w udziale szefowi państwa. Taka interpretacja jest szczególnie charakterystyczna dla funkcjonowania organów władzy w warunkach „efektu większościowego”, kiedy to rząd pozostaje pod wyraźnym wpływem prezydenta, stanowiąc jego „świeckie ramię” (le bras séculier). W takim układzie rząd nie może już skutecznie pełnić funkcji autonomicznego ośrodka władzy politycznej. Zob. D. Chagnollaud, J.-L. Quermonne, La V^e Répub-lique, t. 2: Le pouvoir exécutif..., s. 110–111.

112 J. Massot, Le Chef du Gouvernement en France, La Documentation Française, Paris 1979, s. 106–107.

113 M. Duverger, Le système..., s. 315. Na temat funkcjonowania Rady Ministrów i roli prezydenta Re-publiki jako przewodniczącego jej posiedzeniom zob. szerzej: Ch. Gouaud, Le Conseil des Ministres sous la V^e République, „Revue du Droit Public et de la Science Politique en France et à l’Étranger” 1988, nr 2, s. 423–498; J.-Y. Plouvin, Le Conseil des ministres, institution seconde, „Revue Administrative” 1980, nr 197, s. 485–492; D. Turpin, La Présidence du Conseil des ministres, „Revue du Droit Public et de la Science Politique en France et à l’Étranger” 1987, nr 4, s. 873–898.

114 J. Gicquel, J.-É. Gicquel, op. cit., s. 603–604.

Konstytucja jednoznacznie wymienia kwestie, które powinny być obowiązko-wo rozpatrzone na posiedzeniu Rady Ministrów. Wymóg ten dotyczy rządowych projektów ustaw (art. 39 ust. 2), ordonansów oraz niektórych dekretów (art. 13 ust.

1). Na forum Rady Ministrów realizowane są omówione wyżej uprawnienia nomi-nacyjne prezydenta. Przewidziano je również jako miejsce przyjęcia postanowie-nia o stanie wyjątkowym (art. 36 ust. 1). Konstytucja stanowi ponadto o rozpatrze-niu podczas jej obrad wniosku o udzielenie rządowi wotum zaufania (art. 49 ust.

1,3). W ramach Rady Ministrów dokonuje się przede wszystkim najważniejszych uzgodnień dotyczących spraw państwa¹¹⁵. Można ją też uznać za gremium służące zapewnieniu ściślejszych powiązań pomiędzy głównymi segmentami władzy wyko-nawczej. Konsens na jej forum istnieje w sytuacji, gdy oba człony egzekutywy repre-zentują tę samą część sceny politycznej. Jeśli jednak warunek ten nie jest spełniony, narastają zasadnicze rozbieżności. Zdaniem M. Duvergera, w takim wypadku celem powinno być osiągnięcie kompromisu, jako że konstytucja narzuca prezydentowi i rządowi wzajemne współistnienie, które oba te organy muszą respektować¹¹⁶.

Z wielu względów odmienną od Rady Ministrów formą działalności członków rządu prowadzoną w szerszym gronie ministerialnym jest Rada Gabinetowa (Con-seil de Cabinet). Należy zaznaczyć, że nie posiada ona umocowania w obowiązują-cych przepisach konstytucyjnych¹¹⁷. Cechą charakterystyczną omawianej instytucji jest fakt, że jej pracom przewodniczy premier, a udział w nich szefa państwa nie jest przewidziany. Rada Gabinetowa – jako forum ukształtowane w drodze praktyki – nie posiada kompetencji władczych. Wykorzystywana była jako miejsce wstęp-nego omówienia spraw w dalszej kolejności rozpatrywanych na posiedzeniach Rady Ministrów. Znaczenie Rady Gabinetowej wzrasta w szczególnych sytuacjach politycznych. Dotyczy to przede wszystkim okresów koabitacji. Na plan pierwszy wysuwa się wtedy możliwość odbywania spotkań premiera i ministrów bez udziału prezydenta, a więc w ramach własnego środowiska politycznego. Rząd nie tylko manifestuje w ten sposób swoją niezależność i wolę wykonywania przyznanych mu konstytucyjnie uprawnień, ale także zmierza do ograniczenia pozycji ustrojowej głowy państwa¹¹⁸.

Do form działania członków rządu zaliczyć należy także rady międzyre-sortowe (conseils interministériels) oraz komitety międzyremiędzyre-sortowe (comités interministériels)¹¹⁹. Pierwszym z nich przewodniczy prezydent, natomiast drugimi kieruje premier. Nie obradują one w pełnym składzie ministerialnym. Zarówno rady,

115 K. Wojtyczek, op. cit., s. 57.

116 M. Duverger, Le système..., s. 317.

117 Za utrzymaniem istotnej roli Rady Gabinetowej – instytucji często wykorzystywanej w okresie III i IV Republiki – opowiadał się M. Debré. Decydujące okazało się jednak odmienne stanowisko Ch. de Gaulle’a.

Niemal zupełny zanik Rady Gabinetowej w systemie politycznym V Republiki tłumaczyć należy faktem, że rzeczywistym „patronem” rządu stał się prezydent. W takich okolicznościach Rada Gabinetowa mo-głaby stwarzać podstawy do uzyskania przez rząd nadmiernej niezależności względem szefa państwa.

Zob. O. Duhamel, Le pouvoir politique..., s. 228; L. Hamon, op. cit., t. 1, s. 184.

118 D.G. Lavroff , op. cit., s. 529.

119 Niższą rangę posiadają natomiast spotkania międzyresortowe (réunions interministériels). Grupują one członków gabinetów zainteresowanych ministrów, a także wyższych funkcjonariuszy. Obradom

prze-jak i komitety podzielić można na dwie dalsze kategorie. Rady i komitety o charakte-rze ograniczonym (poncuels, restreints) powoływane są do rozpatcharakte-rzenia konkretnych problemów. Ich skład i kompetencje nie są formalnie określone. Rady i komitety stałe (permanents) powstają natomiast na podstawie dekretu określającego ich skład, kompetencje oraz zasady funkcjonowania. Działalność wymienionych struktur jest ważnym ogniwem w procesie koordynacji bieżącej aktywności rządu. Ich rola polega bowiem na wstępnym przygotowywaniu decyzji podejmowanych na posiedzeniach Rady Ministrów. Świadczy to o zaangażowaniu prezydenta w prowadzenie polityki państwa, a zarazem uwypukla znaczenie stanowiska premiera jako podmiotu kieru-jącego działalnością rządu¹²⁰. Liczba komitetów międzyresortowych waha się w za-leżności od stopnia, w jakim premier pragnie kontrolować jego funkcjonowanie¹²¹. Praktyka poszła w kierunku wzrostu aktywności rad międzyresortowych kierowa-nych przez szefa państwa, co widać szczególnie w częstotliwości odbywania posie-dzeń komitetów międzyresortowych. Było to jednym z przejawów prezydencjalizacji systemu politycznego V Republiki, występującego w warunkach braku koabitacji.

Stosunek pomiędzy ilością rad i komitetów międzyresortowych stanowi miarodajny wskaźnik stopnia niezależności szefa rządu w zakresie wypełniania powierzonych mu zadań. Jest on także odbiciem relacji w ramach egzekutywy.

Konstytucyjna regulacja pozycji ustrojowej premiera nie pozostawia wątpliwo-ści, że dysponuje on uprawnieniami szczególnymi, które wymagają wyodrębnienia spośród ogółu kompetencji rządowych. Zauważyć należy, że w 1958 r. doszło do zerwania z istniejącą uprzednio tradycją tytułowania szefa rządu mianem przewod-niczącego Rady Ministrów (président du Conseil des Ministres). Konstytucja V Re-publiki czyni z niego premiera (premier ministre), a zatem z jednej strony podkreśla jego nadrzędność w stosunku do pozostałych członków rządu, z drugiej natomiast wskazuje na podporządkowanie szefowi państwa, co znajduje wyraz w przysługu-jącej prezydentowi kompetencji przewodniczenia posiedzeniom Rady Ministrów.

Problem przyjętego w konstytucji nazewnictwa, choć istotny, nie może wszakże pro-wadzić do zbyt daleko idących wniosków w kwestii usytuowania premiera w struk-turze władz publicznych. Decyduje o tym przede wszystkim zakres przysługujących mu uprawnień. Z punktu widzenia problematyki koabitacji szczegółowa analiza pozycji ustrojowej szefa rządu wymaga podziału jego kompetencji na uprawnienia realizowane poza Radą Ministrów, przy wykonywaniu których dysponuje on znacz-nym stopniem samodzielności, oraz uprawnienia, z których premier korzysta na jej forum, a więc w obecności prezydenta. Trzeba zarazem mieć na uwadze, że nie wszystkie kompetencje realizowane poza Radą Ministrów stanowią sferę, w której szef rządu dysponuje swobodą działania. Niektóre z nich należą do dziedzin szcze-gólnego zainteresowania prezydenta, co oznacza, że w ich wykorzystywaniu punkt ciężkości przesuwa się w kierunku Pałacu Elizejskiego.

wodniczy członek gabinetu premiera lub sekretariatu generalnego rządu, a odbywają się one w Matignon.

Zob. D. Chagnolaud, J.L. Quermonne, La V^e République, t. 2: Le pouvoir exécutif…, s. 130.

120 Ch. Debbasch, J. Bourdon, J.-M. Pontier, J.-C. Ricci, La V^e République, s. 361.

121 M. Duverger, Le système..., s. 322.

Najważniejszym przepisem konstytucyjnym, który decyduje o pozycji ustrojowej premiera – oprócz wspomnianego już art. 20 ust. 1 i 2 stanowiącego, iż rząd określa i prowadzi politykę narodu oraz dysponuje administracją i siłami zbrojnymi – jest art. 21 ust. 1, zgodnie z którym premier kieruje działalnością rządu, ponosi odpo-wiedzialność za obronę narodową oraz zapewnia wykonanie ustaw. Z zachowaniem postanowień art. 13 konstytucji sprawuje on władzę reglamentacyjną, a także obsa-dza niektóre stanowiska cywilne i wojskowe. W ramach kierowania rządem premier wytycza kierunki jego działania oraz koordynuje jego pracę. W tym celu wydaje instrukcje poszczególnym ministrom lub rządowi jako całości. Mogą to być wytycz-ne o charakterze politycznym, określające ogólwytycz-ne założenia polityki rządowej, bądź technicznym, których celem jest uregulowanie konkretnych kwestii dotyczących bieżącej sytuacji politycznej. Stanowi to przywilej szefa rządu. Prezydent nie dys-ponuje bowiem uprawnieniem wydawania podobnych instrukcji pod adresem mi-nistrów. W literaturze podkreśla się jednakże, że funkcja kierowania działalnością rządu podlega określonym ograniczeniom. Premier jest bowiem podporządkowany decyzjom podejmowanym na posiedzeniach Rady Ministrów, którym przewodni-czy prezydent Republiki. Dyspozycje art. 21 i art. 9 powinny być zatem odprzewodni-czytywane łącznie¹²². Większą autonomię szef rządu zyskuje dopiero przy zaistnieniu koabita-cji, gdy prezydent traci wpływ na realizację programu rządowego.

Istotne miejsce w charakterystyce pozycji ustrojowej szefa rządu zajmuje przy-wołane już wcześniej pojęcie władzy reglamentacyjnej. Premier nie jest wyłącznym podmiotem uprawnionym do jej sprawowania. Kompetencją tego rodzaju dyspo-nują także prezydent na mocy art. 13 oraz poszczególni ministrowie. D.G. Lavroff zwraca uwagę na podwójny charakter władzy reglamentacyjnej premiera, wyróż-niając jej aspekt personalny oraz kolegialny. Pierwszy sprowadza się do tego, że konstytucja jej sprawowanie powierza expressis verbis szefowi rządu. Jego pozycja jest pod tym względem dominująca. Może o tym świadczyć fakt, że każdego roku premier podpisuje około 1500 dekretów oraz 7 000–8 000 zarządzeń międzyresor-towych (arrêtés interministériels)¹²³. Aspekt kolegialny polega natomiast na tym, że ordonanse oraz niektóre dekrety rozpatrywane są na posiedzeniu Rady Ministrów, co powoduje konieczność uzyskania dla ich ważności podpisu prezydenta. Ponad-to, zgodnie z art. 22 konstytucji w określonych wypadkach akty premiera są kontr-asygnowane przez ministrów odpowiedzialnych za ich wykonanie. Trzeba jednak zaznaczyć, że kontrasygnata aktów premiera przez ministrów nie ma tego samego waloru, co kontrasygnata aktów prezydenta przez szefa rządu¹²⁴.

W przepisach konstytucji nie sprecyzowano, które dekrety wymagają rozpa-trzenia na posiedzeniu Rady Ministrów. Kluczowe dla rozstrzygnięcia tej kwestii jest występowanie „efektu większościowego” lub funkcjonowanie układu koabita-cji. W pierwszym wypadku prezydent dysponuje znacznym polem manewru przy

122 Ibidem, s. 299.

123 Ph. Ardant, Le Premier Ministre en France, Montchrestien, Paris 1991, s. 110–111.

124 D.G. Lavroff , op. cit., s. 527.

określaniu, o które dekrety chodzi. O swobodzie prezydenta mówić można jed-nak tylko przy założeniu, że premier akceptuje rozpatrywanie na posiedzeniach Rady Ministrów dekretów, które mógłby wydać samodzielnie, bez udziału innych organów państwa. Takie przyzwolenie istnieje jedynie w sytuacji, gdy prezydent i premier reprezentują tę samą opcję polityczną¹²⁵. Natomiast w trakcie koabitacji arbitralność szefa państwa zostaje wyraźnie ograniczona. Podpisuje on wówczas tylko te dekrety, których postanowienia wprost przewidują konieczność rozpatrze-nia w ramach Rady Ministrów¹²⁶.

Podział kompetencji następuje także przy wykonywaniu uprawnień nominacyj-nych obu podmiotów władzy wykonawczej. Uregulowania konstytucyjne wydają się jasno rozgraniczać kompetencje szefa państwa i szefa rządu w rozpatrywanej materii. Stanowiska cywilne i wojskowe, które są obsadzane na posiedzeniach Rady Ministrów, określa art. 13 ust. 3 konstytucji, wyznaczając domenę prezydenta.

Nie jest to jednak katalog wyczerpujący, bowiem ust. 4 tegoż artykułu przewiduje możliwość jego rozszerzenia w drodze ustawy organicznej. Prezydent może także delegować swoje uprawnienia do wykonania w jego imieniu. Natomiast premier, zgodnie z postanowieniem art. 21 ust. 1, obsadza stanowiska cywilne i wojskowe z zachowaniem postanowień art. 13. Wspomniana ustawa organiczna przyjęła po-stać ordonansu z 28 listopada 1958 r.¹²⁷ Postanowienia tego aktu wskazują na dalsze rozbudowanie uprawnień szefa państwa w omawianej sferze. Dotyczy to zarówno nominacji dokonywanych na posiedzeniach Rady Ministrów, jak i w drodze dekre-tów zwykłych, wydawanych poza jej ramami¹²⁸. Przedstawione uregulowania praw-ne skłaniają więc do wniosku, że pozycja prezydenta jest w tym zakresie wyraź-nie ugruntowana, natomiast uprawwyraź-nienia nominacyjne premiera uznać należy za pozbawione ustalonej treści¹²⁹. Ich wykonywanie wymaga bowiem delegacji szefa państwa i odbywa się w zakresie przez niego określonym¹³⁰.

Zarysowaną tendencję wydaje się także potwierdzać realizacja uprawnień na-leżących do omawianej sfery działalności egzekutywy. Usankcjonowana konstytu-cyjnie możliwość delegacji części kompetencji nominacyjnych na szefa rządu nie była praktykowana, a kolejni prezydenci korzystali z pełni szeroko zakreślonych uprawnień, jakie im w tej dziedzinie przysługują. Należy wszakże pamiętać o dużej

125 Ph. Ardant, Le Premier Ministre..., s. 111.

126 Ch. Debbasch, J. Bourdon, J.-M. Pontier, J.-C. Ricci, La V^e République, s. 322.

127 Ordonnance n° 58–1136 du 28 novembre 1958 organique concernant les nominations aux emplois civils et militaires de l’Etat, „Journal Offi ciel de la République Française”, 29 XI 1958.

128 J. Massot, Alternance et cohabitation..., s. 120–121.

129 Kompetencje nominacyjne szefa rządu przysługują mu zatem w dwojakim charakterze. Po pierw-sze, na podstawie delegacji przez prezydenta za pośrednictwem dekretów, co uznać należy za zjawisko niezwykle rzadkie. Po drugie, w zakresie, w jakim jest on zwierzchnikiem podległego mu aparatu, co oznacza, że nie różni się tu niczym od zwykłego ministra dokonującego nominacji w drodze zarządzeń (arrêté). W odniesieniu do uprawnień nominacyjnych premiera, wskazuje się w literaturze, że rzadkie są sformułowania konstytucji V Republiki, które miałyby tak niewielki praktyczny zasięg. Zob. R. Barrillon, G. Dupuis, M.-J. Guédon, Article 21, [w:] F. Luchaire, G. Conac (red.), La Constitution..., s. 596; J. Massot, Alternance et cohabitation..., s. 121.

130 Ph. Ardant, Le Premier Ministre..., s. 113.

roli, jaką odgrywa problem zgodności większości prezydenckiej i parlamentarnej.

Wiąże się to z faktem, że decyzje szefa państwa w zakresie nominacji na stanowiska państwowe wymagają kontrasygnaty premiera. Istnienie „efektu większościowego”

pozwala na stosowanie rozpowszechnionego w Stanach Zjednoczonych systemu łupów (spoils system), natomiast koabitacja wymusza poszukiwanie konsensu przy dokonywaniu przez prezydenta nominacji na określone stanowiska¹³¹. W takich warunkach szef państwa traci dotychczasową dyskrecjonalną władzę w omawianej sferze. Oznacza to, że nie mógłby sprzeciwić się wszystkim wysuwanym przez pre-miera kandydaturom na wyższe stanowiska państwowe¹³². Uwzględniając tę oko-liczność, uznać należy istnienie faktycznego podziału kompetencji nominacyjnych pomiędzy obydwoma członami władzy wykonawczej.

Część konstytucyjnie zagwarantowanych uprawnień premiera, stanowiąc ob-szar wspólnego zainteresowania obu segmentów egzekutywy, nie jest wystarczają-co precyzyjnie uregulowana w przepisach konstytucyjnych. W pierwszej kolejno-ści dotyczy to niejasnego podziału kompetencji w sferze polityki obronnej. Rząd dysponuje wprawdzie siłami zbrojnymi, a premier jest odpowiedzialny za obronę narodową, jednak prezydent, zgodnie z treścią art. 15 konstytucji, jest zwierzch-nikiem sił zbrojnych oraz przewodniczy najwyższym radom i komitetom obrony narodowej. W praktyce przyjęło się, że do prezydenta należy określanie kierunków polityki państwa w rozpatrywanej dziedzinie oraz środków podejmowanych w wy-padku zaistnienia poważnego kryzysu¹³³. Roli szefa rządu w prowadzeniu polityki obronnej nie można jednak pomijać. Decyzje prezydenta są bowiem kontrasy-gnowane, a ponadto nie dysponuje on odpowiednimi środkami budżetowymi, co oznacza, że pozostaje zależny od czynnika rządowego. Współpraca obu ośrodków egzekutywy jest zatem nieunikniona¹³⁴. Konieczność jej nawiązania wynika z odpo-wiednich norm konstytucyjnych.

Do kategorii uprawnień premiera rozpatrywanych na posiedzeniu Rady Mini-strów zaliczyć należy kompetencje wobec parlamentu w postaci prawa inicjatywy ustawodawczej oraz wnioskowania do Zgromadzenia Narodowego o udzielenie rządowi wotum zaufania. Wymienione uprawnienia w okresie występowania „efek-tu większościowego” były z przyczyn politycznych zawłaszczane przez prezydenta, roztaczającego tym samym ścisłą kontrolę nad działalnością rządu. Gdy obie więk-szości były wobec siebie przeciwstawne, pozycja głowy państwa ulegała w tej sferze osłabieniu¹³⁵. Odnotowuje się przy tym charakterystyczny paradoks, polegający na tym, że z jednej strony relacje z parlamentem, a w szczególności procedura legisla-cyjna, stanowią domenę premiera, z drugiej natomiast dwie wskazane wyżej

zasad-131 J. Massot, Chef de l’État et chef du Gouvernement..., s. 122.

132 Ph. Ardant, Le Premier Ministre..., s. 114–115.

133 Ch. Debbasch, J. Bourdon, J.-M. Pontier, J.-C. Ricci, La V^e République, s. 358.

134 Ph. Ardant, Le Premier Ministre..., s. 119.

135 J. Massot, Alternance et cohabitation..., s. 123.

nicze kompetencje w tym zakresie szef rządu realizuje w ramach Rady Ministrów, a zatem – jak pisze J. Massot – pod uważnym spojrzeniem prezydenta Republiki¹³⁶.

Na mocy art. 39 ust. 1 i 2 inicjatywa ustawodawcza przysługuje zarówno pre-mierowi, jak i członkom parlamentu¹³⁷. Rządowe projekty ustaw są rozpatrywane na posiedzeniu Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Rady Stanu i wnoszone do biura jednej z izb. Rozpatrywanie projektów ustaw w ramach Rady Ministrów różni się od procedury stosowanej w przypadku dekretów. Przy projektach ustaw rola pierwszoplanowa zostaje powierzona premierowi, do którego należy ocena w kwe-stii przyjęcia poprawek modyfi kujących projekt rządowy¹³⁸. Rozpatrzenie projektu w ramach Rady Ministrów ma przy tym charakter czysto formalny, jako że pod obrady trafi ają tylko te z nich, co do których porozumienie osiągnięto na wcześ-niejszym etapie prac¹³⁹. Warto podkreślić, że inicjatywa ustawodawcza

Na mocy art. 39 ust. 1 i 2 inicjatywa ustawodawcza przysługuje zarówno pre-mierowi, jak i członkom parlamentu¹³⁷. Rządowe projekty ustaw są rozpatrywane na posiedzeniu Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Rady Stanu i wnoszone do biura jednej z izb. Rozpatrywanie projektów ustaw w ramach Rady Ministrów różni się od procedury stosowanej w przypadku dekretów. Przy projektach ustaw rola pierwszoplanowa zostaje powierzona premierowi, do którego należy ocena w kwe-stii przyjęcia poprawek modyfi kujących projekt rządowy¹³⁸. Rozpatrzenie projektu w ramach Rady Ministrów ma przy tym charakter czysto formalny, jako że pod obrady trafi ają tylko te z nich, co do których porozumienie osiągnięto na wcześ-niejszym etapie prac¹³⁹. Warto podkreślić, że inicjatywa ustawodawcza